KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 15 LISTOPADA

Słońce w znaku Skorpiona

Międzynarodowy Dzień Pisarzy Uwięzionych – obchodzony z inicjatywy Światowej Federacji PEN-Clubu
Autonomia Palestyńska – Święto Niepodległości
Belgia – Dzień Świętego Leopolda
Brazylia – Święto Republiki
Wybrzeże Kości Słoniowej – Dzień Pokoju
Polska – Dzień Politechniki Warszawskiej
Światowy Dzień Systemów Informacji Geograficznej
Światowy Dzień Rzucania Palenia
Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków Drogowych

Urodzeni 15 listopada mają wybitne zdolności o charakterze uniwersalnym. Są ambitni i konsekwentni w działaniu. Na ogół bywają pracowici i zapobiegliwi o dom i rodzinę.

Nie brakuje im odwagi ani zdecydowania. Cieszą się dużym powodzeniem u płci odmiennej. W stosunkach międzyludzkich przejawiają niekiedy samowolę, zaciętość i mściwość.

Cytaty na dziś:

• Wielkie to nieszczęście, że w naszych czasach nie ma już głupca, który by się trochę nie poduczył.
• Największym mówcą świata jest sukces. Napoleon I (Napoleon Bonaparte)
• Nieśmiertelne są tylko rzeczy martwe Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1779 Pierwsze posiedzenie Komisji Dobrego Porządku w Poznaniu.

Komisje Boni Ordinis (Dobrego Porządku) działały w niektórych polskich miastach od lat sześćdziesiątych do lat osiemdziesiątych XVII stulecia. Pierwszą Komisję Dobrego Porządku utworzył Stanisław August Poniatowski 1 czerwca 1765 dla Starej i Nowej Warszawy.

Do ich kompetencji należał nadzór nad finansami miejskimi, kontrola działalności cechów rzemieślniczych i gildii kupieckich. Komisje te wydawały ordynacje dla poszczególnych miast, decydując m.in. o planowaniu przestrzennym ich zabudowy, brukowaniu ulic, budowie kanałów itp.

Działalność komisji poznańskiej, powołanej w 1778 roku, opisuje książka Bogny Tyszkiewicz wydana w 2005 r. przez Wydawnictwo Miejskie.

Choć komisja regularnie pracowała tylko przez rok (od listopada 1789 r. do sierpnia 1780 roku), może poszczycić się niemałymi osiągnięciami.

Z jej inicjatywy wykonano plan miasta oraz szczegółowy spis nieruchomości i mieszkańców. Przeprowadzono także przegląd miejskich finansów. Najważniejsze jednak były konkretne przedsięwzięcia, służące poprawie jakości życia, bezpieczeństwa i higieny w mieście.

Dzięki staraniom komisji, odbudowano zniszczoną wieżę ratusza, zamek królewski i wybudowano na rynku Odwach. Zlikwidowano jednocześnie stojące na rynku drewniane szopy, grożące pożarem. Nakazano regularną kontrolę wodociągów i kanalizacji.

1911 Rozpoczęto renowację orła na wieży poznańskiego ratusza.

Poniższy tekst  pochodzi z Kroniki Miasta Poznania z grudnia 1947 opisującej powojenną odbudowę.

W roku bieżącym wobec ukończenia stalowej konstrukcji wieży postanowiono orła całkowicie odremontować. W obu skrzydłach znajdowały się dawne dokumenty (dotychczas nieznane)

Z czasów renowacji ratusza w r. 1911. Pierwszy – pergaminowy umieszczony w miedzianej tulejce pochodzi Z firmy B. Ziółkowski z Poznania, która orła odnawiała, oraz drugi – zwykła kartka papieru, na której dwaj rzemieślnicy tejże firmy uwiecznili swoje nazwiska.

Treść tych dwu dokumentów podaję w dostawanym brzmieniu: “R.P. 1911 podczas renowacji ratusza poznańskiego zdjęto orła polskiego, by zaopatrzyć go w nowe okucie żelazne i przytwierdzić nowemi nitami miedzianemi. Prócz jednego oka nowego nie został orzeł w żadnej jego części zmienionym ni też odnowionym. Żelazny drąg, naokoło którego orzeł się obraca, został świeżo odkuty podług wzoru starego, jak również zadano nowe łożyska. Na życzenie przedłużono drąg o 1,800 mm, by na wierzchołku umieścić koronę nową Z miedzi ręcznie wykutą i mosiądzem lutowaną, zaś pod takową miedzianą wstęgę Z napisem niemieckim. Prace te wykonała fabryka: B. Ziółkowski i Ska. .z o.p. w Poznaniu przy ul. Wk. Berlińskiej 87 pod kierownictwem inżynierów: Czesława Perzyńskiego i Jana Kontza. (…) Poznań d. 15. XI. 1911 r.” KMP

1913 Do użytku oddano Most Śródecki.

Przeprawa w tym miejscu istniała od średniowiecza. Znany jest opis drewnianego mostu z połowy XIX wieku: była to wsparta na pięciu filarach konstrukcja o długości 46 metrów. W momencie ustanowienia Twierdzy Poznań stał się on wąskim gardłem w systemie komunikacji.

Był to jedyny cywilny wjazd do miasta od wschodu, w którym łączyły się szlaki komunikacyjne wiodące do bram Warszawskiej i Bydgoskiej. Jedynie podczas wysokich stanów wody, gdy most groził zawaleniem, oraz w następujących po nich remontach, władze wojskowe niechętnie udostępniały przejazd po Śluzie Katedralnej. Była to jednak przeprawa płatna, na którą wpuszczano jedynie wozy o masie do 4 ton.

W końcu lat 80. XIX wieku władze miasta rozpisały konkurs, w wyniku którego powstał projekt żelaznego, dwuprzęsłowego mostu o długości 70 metrów, pełniącego jednocześnie rolę jazu, który mógł być podnoszony i opuszczany za pomocą hydraulicznych siłowników.

Ze względu na brak odpowiednich środków finansowych projektu nigdy nie zrealizowano. W 1905 roku oddany został do użytku nowy, stalowy most o konstrukcji kratownicowej zaprojektowany w gdańskiej pracowni Alexa Feya.

Miał on jednak wady konstrukcyjne, z powodu których zastąpiono go już w 1913 roku 65-metrowym mostem zaprojektowanym przez Schlüssberga, wzniesionym pod kierownictwem H. Schultza. Konstrukcja ta dotrwała do września 1939 roku, gdy wysadziły ją wycofujące się oddziały Wojska Polskiego.

1893 Zmarł Edward Haupt, poznański rzeźbiarz, medalier, twórca pomników.

Po studiach w Berlinie w 1913 zamieszkał w Poznaniu i związał się ze Stowarzyszeniem Artystów Wielkopolskich. Po odzyskaniu niepodległości otworzył własną pracownię artystyczną. Lata okupacji hitlerowskiej spędził w Krakowie.

W 1945 powrócił do Poznania. Jest autorem m.in. pomnika Kasprowicza w Inowrocławiu i Ciechocinku, Jakuba Wujka w Wągrowcu, Staszica w Pile i Ciechocinku, licznych tablic i plakiet. Współpracował także z poznańskim kabaretem literackim projektując liczne pacynki i karykatury do szopek.

W Poznaniu zachowały się jego rzeźby zdobiące wejście do Parku Wilsona oraz rzeźba marabuta z muru otaczającego Stare ZOO oraz tympanon nad drzwiami do kościoła Św. Marcina.

1971 W Warszawie zmarła Wanda Chełmońska, malarka związana z Poznaniem.

Była córką Marii z Korwin-Szymanowskich i Józefa Chełmońskich, po ojcu odziedziczyła talent plastyczny i pobierała nauki rysunku i malarstwa. Po raz pierwszy wystawiła swoje prace w 1913 w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, w 1914 wyjechała do Paryża i rozpoczęła studia na École de Beaux-Arts.

Bywała w domu Władysława Mickiewicza, znała Artura Rubinsteina, przyjaźniła się z Olgą Boznańską, która namalowała jej portret w balowej sukni, dziś w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Z kolei Wanda namalowała portret Olgi, dziś w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Na początku lat 30 XX wieku przeniosła się do Poznania, gdzie aktywnie uczestniczyła w życiu artystycznym. W 1933 razem z Wacławem Taranczewskim stworzyła poznański oddział Związku Polskich Artystów Plastyków.

Podczas II wojny światowej we wrześniu 1940 została zmuszona do wyprowadzki z Poznania, zamieszkała gościnnie w Gierczycach.

Uczestniczyła w tajnym nauczaniu, uczyła rysunku na kompletach organizowanych w Opatowie. Z Gierczyc pod koniec wojny malarka przeniosła się do Ostrowca Świętokrzyskiego, aby po wyzwoleniu w 1945 powrócić do Poznania. Zmarła w Warszawie i spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim.

2020 40 minut po północy wyburzono Komin Elektrociepłowni Garbary.

Teren został rozświetlony późnym wieczorem, miejsce zostało zabezpieczone przez służby – pojawili się tam m.in. strażacy. Kilka minut przed samym momentem wyburzenia na kominie zgasły światła. W 2019 roku teren kupił deweloper Robyg, który planuje na tym terenie budowę osiedla mieszkaniowego.

Fot. Stary Poz / Garbary

ZDARZYŁO SIĘ 15 LISTOPADA

1280 Zmarł święty Albert Wielki, niemiecki biskup i filozof, nauczyciel świętego Tomasza z Akwinu.

1492 Krzysztof Kolumb w swym dzienniku napisał o używaniu tytoniu przez Indian. Była to pierwsza wzmianka o tytoniu.

1533 Francisco Pizarro w imieniu króla Hiszpanii ostatecznie pokonał państwo Inków, zajmując stolicę Cuzco.

1577 Francis Drake wyruszył na wyprawę przeciw hiszpańskim posiadłościom na Pacyfiku, podczas której jako drugi opłynął Ziemię; za swe zasługi został uszlachcony przez królową Elżbietę.

1630 Zmarł Johannes Kepler, niemiecki astronom i matematyk, zwolennik teorii Kopernika, wynalazca lunety nazwanej od jego nazwiska.

1670 Zmarł Jan Amos Komenski, czeski filozof i reformator religijny działający w Lesznie.

1862 Urodził się Gerhart Hauptmann, niemiecki prozaik, poeta. Autor dramatu historycznego “Tkacze”, noweli “Kacerz z Saony”, laureat Nagrody Nobla w 1911 roku.

1895 Urodził się Antoni Słonimski, poeta i felietonista.

1907 Urodził się Claus von Stauffenberg, niemiecki oficer uczestnik antyhitlerowskiego ruchu oporu.

1914 Naczelny wódz armii austriackiej arcyksiążę Fryderyk mianował Józefa Piłsudskiego brygadierem. “Komendantowi 1 pułku Legionów Polskich za jego wybitne zasługi w obliczu wroga i biorąc pod uwagę okoliczności, że podlegają mu prócz 1 pułku także dwie baterie artylerii górskiej oraz jeden szwadron kawalerii, nadaje się stopień brygadiera Legionu Polskiego (Uposażenie VI grupy)”.

1916 Zmarł Henryk Sienkiewicz pseud. Litwos – pisarz, uznany za jednego z najwybitniejszych twórców prozy polskiej i światowej, Autor powieści “pisanych ku pokrzepieniu serc”, m.in. cyklu zwanego Trylogią. W Poznaniu, przy Starym Rynku mieści się muzeum poświęcone twórczości noblisty.

1920 W Genewie odbyło się pierwsze posiedzenie Ligi Narodów.

1934 Zmarł Błażej Czepiec, rolnik z Bronowic Małych, pierwowzór postaci z “Wesela”.

1940 Emigracyjne rządy Polski i Czechosłowacji podpisały w Londynie deklarację o zaprzestaniu sporów i podjęciu po wojnie współpracy.

1945 Urodziła się Frida Lyngstad (wł. Anni-Frid Lyngstad Fredriksson), piosenkarka szwedzka, była wokalistka grupy ABBA. Popularność kwartet zdobył w 1974 roku piosenką „Waterloo”, która wygrała konkurs Eurowizji i zdobyła szczyt brytyjskiej listy przebojów. Największym i jedynym hitem nr 1 w USA było „Dancing Queen” z 1977 r.

1954 Urodził się Aleksander Kwaśniewski, były prezydent RP.

1955 W Stoczni Gdańskiej zwodowano pierwszy polski 10-tysięcznik “M/S Marceli Nowotko”.

1956 W Nowym Jorku odbyła się premiera pierwszego filmu z udziałem Elvisa Presley`a „Love Me Tender”.

1969 W Tampa na Florydzie aresztowano Janis Joplin za używanie “wulgarnych i nieprzyzwoitych wyrażeń”.

1970 Urodziła się Paulina Młynarska, polska aktorka, dziennikarka.

1971 Firma Intel wypuściła pierwszy na świecie mikroprocesor, Intel 4004.

1973 Urodził się Robert Sycz, wioślarz, dwukrotny mistrz świata i pierwszy (wraz z Tomaszem Kucharskim), mistrz olimpijski (Sydney 2000 i Ateny 2004) w barwach biało-czerwonych.

1976 Zmarł w Paryżu Jean Gabin (wł. Jean-Alexis Gabin Moncorgé), francuski aktor filmowy. “Pépé-le-Moko”, “Ludzie za mgłą”, “Towarzysze broni”, „Nędznicy”.
http://www.youtube.com/watch?v=s3v3J8fvnzs

1987 Reaktywowanie Polskiej Partii Socjalistycznej (J.J. Lipski).

1988 W kosmos wystartował pierwszy radziecki wahadłowiec Buran.

1991 Zmarła Marta Mirska – legenda polskiej piosenki lat 50-tych; wykonawczyni takich przebojów jak: “Kasztany”, “Siwy włos”, “Pójdę na Stare Miasto”, “Pożegnanie z morzem”.

2006 Zmarła Ana Carolina Reston, brazylijska modelka. Ważyła 40 kg przy wzroście 1,72 m.

Była hospitalizowana od 25 października w związku z nieprawidłową pracą nerek spowodowaną przez anoreksję oraz bulimię (jej dieta składała się wyłącznie z jabłek i pomidorów). Stan zdrowia Any pogarszał się, rozwinęło się zakażenie, które doprowadziło do śmierci w wieku 21 lat. To druga anorektyczka wśród modelek, która zmarła w 2006 roku. Luisel Ramos miała atak serca w sierpniu, po trzymiesięcznym żywieniu się liśćmi sałaty i dietetyczną colą.

2008 Zmarł Janusz Christa, polski rysownik, autor komiksów (ur. 1934). (Kajko i Kokosz).

2009 Lista Przebojów Programu Trzeciego, notowanie 1398: 1. David Gilmour – A Great Day For Freedom, 2. Metallica – The Day That Never Comes, 3. Dido – Don’t Believe In Love.

Imieniny obchodzą: Artur, Albert, Idalia, Leopold, Dymitr, Maria

Artur, imię męskie pochodzenia celtyckiego lub walijskiego oznacza niedźwiedzia, w języku greckim arktos oznacza także konstelację gwiazd na północy – północny to – arktyczny.

Albert to skrócona forma niemieckiego imienia Adalbert, w Polsce używane od XII wieku w formach; Albert, Albart, Jalbert, Olbert.

Idalia, imię greckie, Idalion to pasmo górskie, przylądek i miasto we wschodniej części Cypru, na najwyższym szczycie była świątynia Afrodyty, stąd też jej przydomek Idalia,

Leopold, imię niemieckie złożone z dwóch członów oznaczających lud, naród wojsko i odwagę, śmiałość.