KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 5 LUTEGO

Słońce w znaku Wodnika

Burundi – Dzień Jedności
Meksyk – Święto Konstytucji
Rosja carska – Święto Orderu Świętej Anny
Tanzania – Dzień Chama Cha Mapinduzi

Urodzeni 5 lutego mają bogate życie wewnętrzne. Są ambitni, chcieli by dokonać wielkich rzeczy. Nie brak im w tym wytrwałości, lecz tytanami są tylko w swojej wyobraźni. Bojaźliwość i melancholia utrudnia im wykorzystanie wszystkich swoich możliwości. Szkoda, bo bystrości umysłu, ani stałości poglądów im nie brak. Ich skrytość ogranicza uzyskanie pomocy od innych, a sami przejawiają zazwyczaj tylko dobre chęci.

Cytaty na dziś:
• Kobiety i lekarze wiedzą, kiedy kłamstwo jest dobroczynne. Anatol France
• Łatwiej komu radzić, aniżeli dopomóc. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1752 Franciszek Bieliński powołał w Ostrowie Wielkopolskim pierwszą w Polsce zawodową straż pożarną.

1832 W Poznaniu urodził się Carl Hartwig, założyciel znanej firmy, jeden z najbogatszych XIX-wiecznych przedsiębiorców naszego miasta.

Zajmował się różnymi formami biznesu (m.in. handlem opałem, budownictwem, usługami cmentarnymi). Jednak największy sukces przyniosła mu znana do dziś firma spedycyjno-transportowa. Dzięki swojej innowacyjności (np. patentowi na wóz meblowy) oraz rozwojowi firmy, przedsiębiorca uzyskał miano spedytora cesarskiego.

W dniu 1 lipca 1858 roku Carl Hartwig, obywatel Wielkiego Księstwa Poznańskiego i mieszkaniec Poznania, zapisał w rejestrze handlowym swoją firmę jako garbarnię.

Oprócz tego początkowo C. Hartwig zaczyna handlować materiałami budowlanymi i opałowymi, oferując także przewóz towarów między dwoma dworcami kolejowymi w Poznaniu.

Na ziemiach polskich zmiany techniczne i gospodarcze najszybciej zachodziły w Wielkim Księstwie Poznańskim. Postęp techniczny – zastosowanie maszyny parowej w transporcie – stał się motorem napędzającym rozwój, a tym samym przechodzenie do rozwiniętego kapitalizmu.

Mistrz garbarski Karol Hartwig przewiduje kierunki rozwoju techniczno-gospodarczego i społecznego. Dostrzega, że kompleksowość usług powoduje wzrost zleceń. Dostawy typu dom – dom to już nie nazwa, ale rutyna usług Karola Hartwiga. Wzrasta tabor konny, pojawiają się magazyny firmowe oraz zakłady naprawcze taboru przewozowego.

Pojawiają się w firmie przedsiębiorczego Karola Hartwiga ludzie, którzy przyjmują zlecenia i organizują przewozy. Rodzi się firma spedycyjno-transportowa. Jest to o tyle istotne, że jest to działalność nowatorska.

Rozwój przewozów kolejowych na liniach Wrocław – Poznań i Szczecin – Poznań spowodował, że firma C. Hartwig dokonuje przewozów między tymi dwoma dworcami w Poznaniu (odległymi od siebie o kilka kilometrów). Zaczyna się bogacić i inwestować w dalszy swój rozwój. Z usług C. Hartwiga korzystają oba towarzystwa kolejowe. Z czasem C. Hartwig wyspecjalizował się w transporcie mebli, stając się firmą przewozową z własnymi platformami i kilkunastoma parami koni, czyli pierwszą w Polsce firmą spedycyjno – transportową. Właściciel rozwinął swoje przedsiębiorstwo do takich rozmiarów, że uzyskał zaszczytne miano spedytora cesarskiego. Opatentował on specjalny wóz meblowy, który można uważać za pierwowzór transportu kontenerowego.

Patron polskiej spedycji zmarł w dniu 18 października 1879 roku. Po śmierci Karola Hartwiga firmą kierowali jego współpracownicy.

Po 50 latach działalności firmy, tj. w roku 1908, zatrudnia ona około 50 urzędników i około 100 stałych robotników, posiada około 80 koni oraz około 200 wozów kołowych. Firma ma w tym roku 4 magazyny, 4-piętrowy biurowiec oraz stajnie.

Było to jedno z najbardziej i najlepiej zorganizowanych przedsiębiorstw spedycyjno-transportowych w ówczesnej Europie. Dzisiaj można stwierdzić, że firma C. Hartwig była jedną z niewielu, które prowadziły bogatą działalność społeczną.

O znaczeniu nazwy „C. Hartwig”, roli i o jej społecznym odbiorze świadczy fakt, że jeszcze przez długi okres po II wojnie światowej pracownicy firmy mówili, że pracują u Hartwiga (podobnie jak u Cegielskiego). Dopiero na przełomie lat 50. i 60. przyjęła się inna forma, zaczęto bowiem mówić, że pracuje się w Hartwigu. Na podstawie: Spedycja Transport Logistyka

1878 W Kłecku urodził się Romuald Paczkowski, prawnik, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, przewodniczący Rady Miasta w okresie międzywojennym.

Absolwent Gimnazjum Marii Magdaleny w 1897. Następnie studiował prawo, ekonomię i nauki przyrodnicze w Fryburgu, Berlinie, Monachium oraz Wrocławiu. Był członkiem Ligi Narodowej przed 1907 rokiem oraz korporacji studenckiej Surma.

Od 1920 pracował jako adwokat w Poznaniu, działał także na Uniwersytecie Poznańskim. Był członkiem komisji nauk społecznych PTPN. Był także radym Poznania (1919–1933) oraz przewodniczącym Rady Miasta. W latach 1928–1930 był posłem na Sejm II kadencji.

Po rozpoczęciu II wojny światowej aresztowany 28 września 1939 i uwięziony w KL Posen. Tam został zastrzelony 6 stycznia 1940 roku w celi przez pijanych gestapowców wraz z innymi osadzonymi – przyczynę jego śmierci próbowano zatuszować podając informację o zastrzeleniu przy próbie ucieczki.

Pobyt delegacji radnych Paryża w Poznaniu w roku 1934. Widoczni m.in. wiceprezydent Paryża Quentin (siedzi,czwarty z lewej), radca L`Henrys (siedzi, pierwszy z lewej), radca Brunessaux (stoi, drugi z prawej), prezydent Poznania Cyryl Ratajski (siedzi, trzeci z lewej), prezes Rady Miejskiej m. Poznania Romuald Paczkowski (siedzi, pierwszy z prawej), źródło NAC – domena publiczna 

1919 Powstanie Wielkopolskie. Rozmowy w Berlinie kończą się fiaskiem. Strona polska odrzuca niemieckie warunki, nakazujące rozwiązanie Armii Wielkopolskiej, uznania suwerennych praw Niemiec do Wielkopolski i zapłacenia przez stronę polską za szkody powstałe podczas walk. Pomimo zerwania rozmów Ententa zaznacza, że obie strony gotowe są do pertraktacji pokojowych.

1932 Dziennik Poznański donosił:

Samochód przejechał czyściciela szyn. Na ulicy Wjazdowej na szynach tramwajowych samochód PZ 12084 najechał na czyściciela szyn Wł. Majchrzaka, który odniósł okaleczenia głowy.

Zamach samobójczy. W dniu wczorajszym o godzinie 20:00 usiłowała popełnić samobójstwo za pomocą wskoczenia do Cybiny 54-letnia Maryla Nowicka (Śródka 4). Desperatce w zamiarze tym przeszkodzili przechodnie, którzy wyciągnęli ją w wody.

Anons prasowy w Dzienniku Poznańskim 5 lutego 1932, na podstawie: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

Linia programowa dziennika określana była jako endencka, antysemicka, dlatego częstym tematem był negatywny obraz Żyda.

Pomysłowy żydek nabierał naiwnych emigrantów. Moszkowi Goldstejn nie podobał się rodzinny Otwock: zadużo było konkurentów pomiędzy jego współwyznawcami. Postanowił zatem przenieść się na rubieże zachodniej Polski. Jako bazę operacyjną wybrał sobie szlak kolejowy Zbąszyń – Poznań. W ciągu ostatnich miesięcy Moszek Goldstejn ciężko pracował uwijając się w pocie czoła pomiędzy emigrantami polskimi wracającymi z Francji do kraju ojczystego. Usłużny żydek był nieoceniony: każdemu emigrantowi chętnie ofiarował się wymienić zaoszczędzone franki na autentyczne złotówki polskie. Naiwni ludzie nie wiedzieli, że sprytny Żyd po prostu ich oszukiwał. W końcu jednak pomysłowemu żydziakowi powinęła się noga i został aresztowany w czasie dokonywani oszukańczych transakcyj przez policję. Po uciążliwej i ryzykowanej pracy odpocznie sobie Moszek w przytulnym więzieniu przy ulicy Młyńskiej.

1945 Wojenny Poznań. Rozpoczęły się trwające 10 dni zaciekłe walki o most Chwaliszewski szturmowany przez 226. Pułk Piechoty 74. Dywizji Piechoty Gwardii generała Bakanowa.

“Na sygnał dowódcy bateria bardzo szybko przebiła się przez przedni skraj nieprzyjaciela, prowadząc w ruchu ogień z wszystkich rodzajów broni strzeleckiej żołnierzy działonów i po pokonaniu odległości 400-500 m niezwłocznie ustawiła działa przed mostem i z marszu otworzyła ogień na most oraz w prawo i lewo od niego, organizując jednocześnie obronę okrężną”. (S. Okęcki, “Wyzwolenie Poznania 1945”)

W odpowiednim czasie most miał zostać wysadzony: “Do planowanego wysadzenia mostu Chwaliszewskiego nie dochodzi ze względu na awarię przewodu zapłonowego. Po zapadnięciu zmroku dwóm odważnym żołnierzom udaje się go wymienić i akcja zostaje przeprowadzona. Walki 1. i 2. plutonu 10. Kompanii Szturmowej o most Chwaliszewski i w jego bezpośrednim sąsiedztwie zostają tego dnia zaliczone im jako »walka wręcz«”.(M. Karalus, “Grupa Bojowa »Warta«)

5 lutego wycofujące się z Żegrza pododdziały niemieckie z batalionu Hauptmanna Schomakera docierają do Fortu Rauch [znajdował się w pobliżu dzisiejszego Wydziału Budownictwa Politechniki Poznańskiej przy ul. Berychowo  / Kórnickiej]

“Ja i ranny w udo Leutnant Wintergarten mamy siąść na skrzyni wozu, lżej ranni mają iść za nim. Przed nami pali się pół miasta i ze wszystkich stron słychać tępe dudnienie, pojedyncze wybuchy i wystrzały karabinów maszynowych. W połowie drogi do Fortu Rauch ktoś z obcej jednostki daje mi duży kawałek salami i połówkę komiśniaka. W trakcie dołączają do nas pojazdy wszelkiego rodzaju, bez jakiegokolwiek porządku marszu, wokół pełno żołnierzy. Pomiędzy tymi chaotycznymi i ledwo uzbrojonymi grupami są też zwarte oddziały pod ścisłym dowództwem. Wielu żołnierzy nosi opatrunki na wszelkich możliwych częściach ciała, niekiedy przesiąknięte krwią i zabrudzone”. (J. Neuwirth, “Fahnenjunkier z Poznania”)

[Na podstawie: notki https://www.facebook.com/FestungPosen1945/ Informacje i cytaty pochodzą z publikacji Wydawnictwa Pomost, serii dotyczącej walk o Poznań w 1945 roku – za zgodą Wydawnictwa, zdjęcia: Fort Rauch ok. roku 1913, zbiory ppłk. Z. Inglota, obrys fortu na tle dzisiejszego kampusu Politechniki Poznańskiej [mapy googla, Tomasz Kanoniczak, za publikacją: Józef Jasiczak, Marcin Kanoniczak, Tomasz Kanoniczak, Wpływ dawnego Fortu Rauch na  lokalizację budynku Wydziału  Budownictwa Lądowego Politechniki Poznańskiej, http://www.ikb.put.poznan.pl/node/23, Fort Rauch przed zburzeniem, mat. Wydawnictwa Pomost.

1976 Program telewizyjny z 5 lutego 1976 r. Tak – to wszystkie dostępne w Polsce kanały!

[za: facebook / telewizje z tamtych lat]

2021 Po ciężkiej chorobie, zmarł prof. Wojciech Józef Burszta, antropolog kultury, kulturoznawca, eseista i tłumacz.

W latach 1984-2003 związany z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu, gdzie stworzył i kierował Zakładem Studiów nad Kulturą Współczesną. Stypendysta Fulbrighta i Fundacji Kościuszkowskiej. Autor ponad 400 publikacji naukowych, m.in. podręcznika „Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje”. Członek-założyciel Polskiego Instytutu Antropologii oraz Fundacji Instytut im. Jerzego Kmity. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Miłośnik literatury współczesnej, w tym kryminałów, klasycznego rocka i angielskiej piłki nożnej. Fan zespołu Yes.  „Powiedziałbym, że mamy ukrytą obsesję śmierci. Właśnie dlatego, że tak kochamy życie i chcemy, żeby było jak najdłuższe”, mówił w wywiadzie prasowym w 2012 roku.

ZDARZYŁO SIĘ 5 LUTEGO

506 Król Wizygotów Alaryk II kazał opublikować zbiór praw Lex Romana Visigothorum, by uniknąć konfliktów między ariańskimi i katolickimi poddanymi.

1563 Król Polski, Zygmunt August wyraził zgodę na dziedziczenie lenna pruskiego przez elektorską linię Hohenzolernów, co uniemożliwiło włączenie Prus do Polski po wygaśnięciu „linii książęcej”.

1788 Urodził się Robert Peel, angielski mąż stanu, przywódca konserwatystów. W 1829 roku utworzył pierwszą na Wyspach londyńską policję zawodową. Od tego czasu policjanci angielscy, od zdrobnienia jego imienia, nazywani są “bobbies”.

1825 Pojawił się pierwszy numer czasopisma poświęconego mechanice (American Mechanics Magazine).

1850 D.D. Parmelee opatentował kalkulator: maszynę do dodawania z naciskanymi klawiszami.

1852 W cesarskim Ermitażu w Petersburgu udostępniono publiczności dzieła sztuki.

1878 Urodził się Andre-Gustave Citroen, francuski konstruktor samochodów. Pionier produkcji taśmowej i konstruktor pierwszego w świecie samochodu z napędem na przednią oś. W 1919 r. założył w Paryżu fabrykę samochodów – protoplastę dzisiejszego citroena.

1879 Joseph Swan zademonstrował pierwszą żarówkę z węglowym drucikiem.

1917 W Budapeszcie urodziła się Zsa Zsa Gabor, [Zsa Sari], amerykańska aktorka węgierskiego pochodzenia. Znana zdecydowanie bardziej z podbojów miłosnych niż filmów.

Należy do tych kobiet w Hollywood, które przeszły do historii kina nie z racji dokonań artystycznych, ale licznych i głośnych małżeństw, rozwodów, towarzyskich powiązań, brylowania na salonach, urody, ale też oryginalnych sądów, radości życia i ogromnego poczucia humoru.

Jest rekordzistką w liczbie zawieranych małżeństw.

Po raz pierwszy wyszła za mąż w 1937 roku za tureckiego dyplomatę Burhana Belge, w 1942 roku, jej mężem został dziedzic hotelowy Conrad Nicholson Hilton. To małżeństwo przetrwało pięć lat, w 1949 roku poślubiła pochodzącego z Rosji aktora George’a Sandersa, by znów po pięciu latach została żoną konsultanta finansowego Herberta Hutnera. A potem byli: Joshua S. Cosden, Jr., Jack Ryan, adwokat Michael O’Hara (1976-1982), pochodzący z Meksyku aktor i producent filmowy Felipe de Alba (ur. 1924, zm. 2005) – to małżeństwo przebiło wszystkie poprzednie – związek trwał jeden dzień, Ale niezrażona Zsa Zsa Gabor postanowiła raz jeszcze zaryzykować i 14 lipca 1986 roku poślubiła o 26 lat młodszego od siebie niemieckiego księcia Frédérica von Anhalta (wł. Robert Lichtenberg, ur. 1943), syna policjanta i księżniczki Marie Auguste. Zsa Zsa Gabor romansowała także m.in. z dominikańskim dyplomatą Porfirio Rubirosą (ur. 1909, zm. 1965), generałem Rafaelem “Ramfisem” Trujillo – synem dominikańskiego dyktatora i przedsiębiorcą budowlanym Halem Haysem.

1924 Powstała spółka z ograniczoną odpowiedzialnością “Polskie Radio“.

1931 Urodziła się Kalina Jędrusik- Dygat, polska aktorka.

Kalina Jędrusik to polskie wcielenie Marilym Monroe, niezapomniana Lucy Zucker z „Ziemi obiecanej”, żona z „Zazdrości i medycyny” i matrona z serialu „Hotel Polanowie i jego goście”. Była córką przedwojennego senatora, absolwentką krakowskiej PWST, błyskotliwą karierę rozpoczęła w Teatrze Wybrzeże”.

Status polskiego symbolu seksu zyskała dzięki lirycznym piosenkom interpretowanym w kabarecie „Starszych Panów”. Na jakiś czas zabroniono jej występów w Telewizji z powodu wieńczącego dekolt krzyżyka.

1931 Urodziła się Krystyna Radzikowska, szachistka. W 1984 roku uzyskała jako pierwsza Polka tytuł arcymistrzyni. (zm. 2006).

1937 Ogłoszono oficjalnie plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego. Miał się składać z trzech regionów: kieleckiego – surowcowego, lubelskiego – aprowizacyjnego i sandomierskiego – przetwórczego.

1937 Premiera filmu Charliego Chaplina “Dzisiejsze czasy”.

1945 Urodził się Marek Barbasiewicz, polski aktor.

1947 Bolesław Bierut został wybrany przez nowo powołany Sejm – prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Na czele nowego rządu stanął Józef Cyrankiewicz (PPS).

1948 Urodził się Sven-Göran Eriksson, szwedzki trener piłkarski.
Jest jednym z trzech szkoleniowców, wraz z Giovannim Trapattonim i Arsènem Wengerem, który prowadził drużynę w finałach trzech najważniejszych klubowych rozgrywek europejskich – o Puchar UEFA (trzykrotnie), Puchar Mistrzów i Puchar Zdobywców Pucharów. Od października 2000 roku do czerwca 2006 był pierwszym w historii zagranicznym selekcjonerem reprezentacji Anglii.

1956 Urodził się Krzysztof Tyniec, polski aktor, gwiazda estrady.

1960 Pierwszy lot polskiego odrzutowego samolotu szkolno-treningowego “Iskra”.

1964 Urodził się Piotr Trzaskalski, polski reżyser filmowy. Jego pierwszym pełnometrażowym filmem fabularnym był głośny Edi (2002). Trzaskalski otrzymał za ten film Paszport Polityki 2002 (“za odważne podjęcie tematu współczesnego oraz wielką moralną wrażliwość”). Od 2004 jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej.

1967 Brytyjska organizacja zrzeszająca muzyków wydała zakaz emisji piosenki Rolling Stonesów “Let’s Spend the Night Together”, która została uznana za “nieprzyzwoitą”.

1968 Urodził się Marcus Grönholm, fiński kierowca rajdowy.

1982 Zgromadzenie Ogólne ONZ potępiło izraelską aneksję Wzgórz Golan oraz zaapelowało o zerwanie stosunków politycznych i gospodarczych z Izraelem.

1983 Perfect – (Objazdowe) Nieme kino – nr 1 w 42. notowaniu Listy Przebojów Programu 3.

1985 Urodził się Maciej Lampe, polski koszykarz.

1985 Urodził się Cristiano Ronaldo, portugalski piłkarz.

1996 Włodzimierz Cimoszewicz został premierem Polski.

1999 Lista Przebojów Programu 3, notowanie 888: 1. Dumka na dwa serca – Edyta Górniak & Mietek Szcześniak, 2. Dziewczyna bez zęba na przedzie – Kult, 3. The Power Of Good-Bye – Madonna.

2005 Zmarła w wieku 84 lat Michalina Wisłocka, seksuolog, autorka Sztuki kochania.

W 1957 założyła Towarzystwo Świadomego Macierzyństwa. Jako młoda lekarka jeździła po Polsce i propagowała antykoncepcję. Bardziej niż księża przeciwni byli temu prowincjonalni lekarze dorabiający sobie usuwaniem ciąży. Mimo niechęci władz udało jej się w 1976 wydać pierwszy polski poradnik seksualny. “Sztuka kochania” ukazała się w 7 mln egz., nawet Moskwa i Pekin wydały przekłady. Wisłocka sprawiła, że także za żelazną kurtyną seks przestał być tematem tabu. Zajmowała ostrożne stanowisko w sprawie aborcji, zachwalała też naturalne metody zapobiegania ciąży, w pigułkach widząc zagrożenie dla zdrowia.

Imieniny obchodzą: Agata, Adelajda, Ada, Modest, Izydor, Justynian, Albin, Awit, Awita, Dobiemier, Jan, Przybygniew i Strzeżysława

Agata, imię greckie oznacza osobę dobrze urodzoną. Imię w Polsce używane od XIII wieku w formie Agata, Jagata (stąd Jaga) oraz na kresach wschodnich Agafija, Ohafija

Osoba o tym imieniu jest zwykle uzdolniona artystycznie i obdarzona twórczym umysłem. Ma wspaniałe poczucie humoru, co często ułatwia jej kontakty z innymi. Dba o swój wygląd zewnętrzny, poświęca dużo czasu różnorakim zabiegom pielęgnacyjnym.

Adelajda to istota szlachetna, dostojna, o wysokiej randze, imię pochodzenia niemieckiego.
Lubi otaczać się pięknymi przedmiotami, docenia też piękno natury. Bardzo łaknie wiedzy, gromadzi książki naukowe, a zwłaszcza filozoficzne. Nie zmienia poglądów, jest wierna swoim zasadom, ale często przejawia przy tym skłonności do lekkiego mistyfikowania życia.

Imię Izydor pochodzi z języka greckiego, a tłumaczy się je jako dar bogini Izydy. Mężczyzna o tym imieniu jest obdarzony ogromnym temperamentem, silnie zbudowany fizycznie, lubi uprawiać sport. Jeśli natomiast nie ma ochoty na ćwiczenia, wybiera pracę fizyczną lub zostaje… muzykiem. Słowny i punktualny, bywa mało zaradny i często popada w melancholię. Uważany za samotnika, gdyż nie lubi bywać na przyjęciach i składać wizyt.

Modest, oznacza umiarkowany, łagodny, rozważny, skromny, uczciwy, imię łacińskie, pierwotnie był to przydomek