KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 14 MAJA

Słońce w znaku Byka

Święto narodowe Paragwaju obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1811 roku.
Dzień farmaceuty

Charakter człowieka urodzonego 14 maja wykazuje cechy dość kontrastowe. Chociaż jest cierpliwym i skromnym pracownikiem potrafi być również bezlitosny i egoistyczny. Stara się odpowiedzieć wymaganiom, jakie mu stawiają inni – mimo to jednak najczęściej nieodpowiednio kieruje swoimi zdolnościami. Podstawową wadą urodzonego tego dnia jest cierpki charakter, w swoich poczynaniach jest często chwiejny i słaby. Jest też łatwowierny i źle zawierza swoje zaufanie – gdy przezwycięży namiętności może dokonać naprawdę wiele.

Imieniny obchodzą: Maciej, Walerian, Bonifacy, Dobiesław

Cytaty na dziś:

• Często uważałem, że ludzie małoduszni są najbardziej aroganccy i pyszni, podobnie jak wielkoduszni są najbardziej skromni i pokorni. Kartezjusz (René Descartes 1596 – 1650)
• Z wielkiej odwagi można popełnić wielkie głupstwo. Karol Irzykowski
• Jeden pocałunek mężczyzny może złamać całe życie kobiety. Oscar Wilde

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1882 (niedziela) W 110. numerze „Kuriera Poznańskiego” zamieszczono nieprzychylne uwagi pod adresem Henryka Sienkiewicza i jego „Bartka Zwycięzcy”:

„… Pan Sienkiewicz ma serce dla ludu i zna lud polski; ale tylko lud w Królestwie – o wielkopolskim chłopie słyszał tylko z wieści i powieści, a i to jeszcze niedokładnie, i dlatego też „Bartek Zwycięzca” na Wielkopolaninie robi smutne wrażenie […] Sienkiewicz nie zna sfery wyobrażeń i pojęć, w jakiej się chłop wielkopolski obraca, nie zna formy ani wyrazu tych pojęć, tj. toku mowy tego chłopa, nie zna jego prowincjonalizmów, jego przysłów, pieśni, nawyknień, a co gorsza, nie zna tych uczuć, co drzemią na dnie duszy naszego włościanina […] usposobienie chłopa wielkopolskiego jest dla Sienkiewicza tak nieznane i niezrozumiałe, jak wszystkie okoliczności, jakie pochodowi wojennemu towarzyszyły, że np. weźmiemy ów pochód landwerzystów na dworzec w towarzystwie żandarmów.

Po co Sienkiewicz z Bartka zrobił w końcu pruskiego patriotę tak konsekwentnego, że mimo kozy odsiedzianej za pobicie nauczyciela Niemca – idzie głosować na kandydata niemieckiego, chociaż od dziedzica Polaka doznaje tak serdecznej pomocy? […]

Jak z jednek strony uznajemy szlachetną dążność szanownego autora, zmierzającą do zainteresowania rodaków w Kongresówce i w Galicji naszymi sprawami i naszym położeniem, tak z drugiej strony mamy żal do pana Sienkiewicza, że tak po prostu chłopa naszego skarykaturował.” [Na podstawie: http://www.henryk-sienkiewicz.eu]

1921 Kurjer Poznański donosił: Okradzenie członków chóru łotewskiego.

Podejrzenie pada na tajemniczego „attache” wycieczki. Członkowie słynnego chóru łotewskiego, który wystąpił wczoraj z koncertem w auli U.P. padli ofiarą wyrafinowanej kradzieży. Mianowicie, po powrocie z próby do przydzielonej kwatery w szkole im. ulicy Estkowskiego przy placu Stawnym, kilka pań stwierdziło, że zostało doszczętnie okradzione.

Złodziej wyniósł skradzione przedmioty w kuferkach. Podejrzenie pada na pewnego osobnika, który w drodze „przyłączył” się do wycieczki. Mimo iż nikt go nie znał członkowie wycieczki przez delikatność nie zapytali nieznajomego, kogo reprezentuje, ani w jakim celu przyłączył się do nich. Nieznajomy do tego stopnia „zżył się” z gośćmi, że nawet przydzielono mu kwaterę wspólną z członkami chóru. W tych warunkach nieznajomy wykorzystał nieobecność członków chóru i dokonał kradzieży.

1945 Zakończono rejestrację mieszkańców Poznania. Obliczono, że, w mieście żyje 243 tysiące 454 osób, w tym 105 tysięcy 654 mężczyzn. 1 września 1939 roku Poznań liczył 274 tysiące 106 mieszkańców.

Stary Rynek w 1945 roku, fot: fotopolska.eu

1945 Z przystanku przy ul. Zielonej (północna część ogrodu) rozpoczęto regularną komunikację autobusem gazowym do Dębca (ul. Świętej Trójcy).

Gaz pozyskiwano ze zbiornika przy ul. Zielonej, a jego objętość wystarczała tylko na kurs w jedną stronę (do drugiego zbiornika) [Tadeusz Świtała, Poznań 1945. Kronika Wydarzeń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986, s. 178]

Autobus Büssing i przebudowany na gaz autobus Gräf & Stift. Rok 1942 r. zajezdnia przy ul. Zwierzynieckiej. Foto: MPK Poznań

1971 W Poznaniu urodziła się Małgorzata Wyszyńska, dziennikarka, była szefowa i prezenterka Wiadomości TVP1.

Absolwentka Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Pracę w telewizji rozpoczęła w 1997 w poznańskim oddziale TVP, gdzie prezentowała prognozę pogody, a później program informacyjny Teleskop.

Na ogólnopolską antenę trafiła 13 stycznia 1999, debiutując w roli prezenterki pogody po Wiadomościach. Następnie przeszła do Teleexpressu, który prowadziła od 24 kwietnia 1999 do 30 września 2006.

1984 Samobójstwo popełnił skacząc z Mostu Marchlewskiego (dziś Królowej Jadwigi) Andrzej Babiński, polski poeta wyklęty, poeta wyśmiany.

Dzieciństwo spędził na wsi. Od lat 50. związany z Poznaniem. Widywany na ulicach w pelerynie.

Był przyjacielem Edwarda Stachury, znał Ryszarda Milczewskiego-Bruna i Wincentego Różańskiego. Pracownik cukrowni i redaktor “Nowego Dzwonka Porannego”. Studiował filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Chory na schizofrenię paranoidalną i traktowany z przymrużeniem oka przez środowisko literackie Poznania, odrzucony przez ukochaną kobietę i nękany niemocą twórczą, popełnił samobójstwo, skacząc z mostu Marchlewskiego na betonowe obrzeże koryta Warty, choć według Zygmunta Jana Prusińskiego “nie popełnił samobójstwa, tylko został zrzucony z mostu nad Wartą po prawdopodobnym napadzie rabunkowym”.

Pochowano go na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu, na jego grobie widnieje tylko jedno słowo: poeta.

1986 W związku z budową wiaduktu kolejowego nad ul. Dolna Wilda, zamknięto dla ruchu przejazd pod istniejącym wiaduktem w ciągu ulic: Dolna Wilda – Czechosłowacka. [KMP 3/87]

Wiadukt Dolna Wilda – Czechosłowacka 1989 Foto: www.poznan-posen.pl

2005 Na skwerze przed I LO w Poznaniu odsłonięto pomnik patrona szkoły Karola Marcinkowskiego, ufundowany przez absolwentów i innych darczyńców.

Pomnik został zaprojektowany przez Wiesława Koronowskiego z poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego. Zamontowano go 8 maja 2005, a odsłonięto 14 maja tego samego roku o godz. 17.00. Inicjatorem powstania było Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Karola Marcinkowskiego.

Rzeźba wykonana jest metodą traconego wosku i przedstawia Marcinkowskiego w pozie siedzącej, odpoczywającego na dużym głazie, jakby w drodze od jednego pacjenta do drugiego, o czym świadczą buty do jazdy konnej i lekarski neseser podróżny.

Karol Marcinkowski posiada w poznaniu dwa pomniki – drugi przy Alejach Marcinkowskiego. Nie jest jedyną postacią w mieście upamiętnioną poprzez dwa monumenty. Drugą z nich jest Adam Mickiewicz, którego pomniki znajdują się przy Placu Mickiewicza i na dziedzińcu PTPN.

ZDARZYŁO SIĘ 14 MAJA

1365 Hołd złożony Kazimierzowi Wielkiemu przez władców Santoka i Drezdenka.

1643 Zmarł Ludwik XIII z dynastii Bourbonów. Królem Francji został czteroletni Ludwik XIV, późniejszy „Król Słońce”.

1771 Urodził się Robert Owen – angielski socjalista utopijny, pionier ruchu spółdzielczego.

1796 Angielski lekarz Edward Jenner przeprowadził pierwsze szczepienie ochronne przeciw ospie. Angielski lekarz wiejski Edward Jenner odkrył, że limfy ospy krowiej uodparniają na prawdziwą ospę. Jenner zauważył, że dojarki, które chorowały na niegroźną ospę krowią, nie zapadały na prawdziwą ospę, chorobę wzbudzającą lęk, zbierającą obfite żniwo w postaci zgonów lub trwałych oszpeceń twarzy. Wyciągnął stąd wniosek, że krowia ospa uodparnia na prawdziwą ospę. Przełomowy charakter odkrycia nie został od razu uznany, stał się jednak początkiem nowej dziedziny wiedzy – immunologii.

1802 Po zawarciu przez Francję pokoju z Austrią i Anglią część Legionów Polskich razem z francuskim korpusem ekspedycyjnym wysłano na San Domingo w celu stłumienia powstania Murzynów. Podczas zaciekłych walk polskie oddziały poniosły ciężkie straty. Z 5500 legionistów do Europy wróciło 330.

1831 Zmarł w powstaniu listopadowym Wacław Rzewuski zw. Emir Tadż ul Fehr – podróżnik, orientalista, badacz kultury krajów Wschodu, słynny znawca koni. Był bohaterem utworów: Mickiewicza „Farys”, Słowackiego „Duma o Wacławie Rzewuskim”.

1918 Zmarł James Gordon Benett, amerykański dziennikarz i potentat prasowy, mecenas sztuki i sportu. Przejął po ojcu wydawnictwo “New York Herald” i został jego właścicielem. W 1905 ustanowił nagrodę w międzynarodowych zawodach balonowych Gordon Benetta. (ur. 10.05.1841).

1926 Wojska marszałka Piłsudskiego zajęły Belweder. Walki w Warszawie zakończyły się. Prezydent Wojciechowski złożył rezygnację z urzędu na ręce marszałka Sejmu Macieja Rataja. Rząd Witosa podał się do dymisji.

1928 Urodził się Władysław Hasior – zakopiański rzeźbiarz. Twórca takich cykli jak: “Sztandary”, “Rydwany”, autor Pomnika Ratowników Górskich w Zakopanem.

1930 W Katowicach urodziła się Barbara Horawianka, aktorka teatralna i filmowa. Do najważniejszych ról filmowych należy tytułowa w “Pani Latter”. Wystąpiła także w “Jeziorze osobliwości” oraz w serialach “Stawka większa niż życie” i “Labirynt”

1938 Urodziła się Elżbieta Czyżewska – jedna z najpopularniejszych aktorek lat 60. Znana z filmów: “Zaduszki”, “Gdzie jest generał”, “Niekochana”, “Wszystko na sprzedaż”. Od 1967 przebywa w USA

1943 W ZSRR utworzono polską 1 Dywizję Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1944 Urodził się George Lucas, amerykański reżyser filmowy (Indiana Jones, Gwiezdne wojny)

1948 Wygasł brytyjski mandat nad Palestyną. Proklamowanie państwa Izrael.

1951 Urodził się Robert Zemeckis, reżyser amerykański. (Powrót do przyszłości, Forrest Gump)

1955 Państwa Europy Środkowej podpisały w Warszawie Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej – nazwany Układem Warszawskim. Sygnatariuszami były Albania, Bułgaria, Czechosłowacja, NRD, Polska, Rumunia, Węgry i ZSRR. Rozwiązany został w Pradze 1.VII.1991 r

1958 Urodził się Andrzej Grubba, sportowiec, tenisista stołowy. W 1980 roku zdobył Mistrzostwo świata indywidualne w grze mieszanej, dwa lata później – tytuł mistrza Europy, w latach następnych był zdobywcą Klubowego Pucharu Europy i zwycięzcą drużynowych Mistrzostw Republiki Federalnej Niemiec.

1959 Urodził się Steve Hogarth, obecny wokalista grupy Marillion. Nagrywa także solo pod pseudonimem “h”, a zanim zaczął śpiewać w Marillion, był wokalistą zespołów Europeans i The Last Call.

1968 Po wydarzeniach marcowych zmieniono zasady rekrutacji na uczelnie. Zwiększyła się liczba punktów za właściwe pochodzenie. Wprowadzono dodatkowe punkty za służbę wojskową i pracę zawodową trwającą co najmniej sześć miesięcy.

1969 Wyprodukowano ostatni samochód modelu Chevrolet Corvair.

1973 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “You Are The Sunshine Of My Life” – Stevie Wonder.

1981 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Bette Davis Eyes” – Kim Carnes. Kiedy piosenka zdobyła nagrodę Grammy Bette Davis przesłała wokalistce bukiet róż.

1983 Milicjanci zamordowali 19 letniego maturzystę Grzegorza Przemyka.

1983 Kocham Cię, kochanie moje – Maanam Nr 1 w 56 notowaniu LP3.

1987 Zmarła Rita Hayworth, amerykańska aktorka filmowa, gwiazda kina lat 40-tych. Grała w filmie “Gilda” u boku Glenna Forda, w “Damie z Szanghaju”, “Carmen”. (ur. 17.10.1918).

1994 Jacek Kuroń i Janina Ochojska otrzymali Medale św. Jerzego, przyznawane przez redakcję “Tygodnika Powszechnego” ludziom, którzy “niezależnie od zmiennych prądów historii nadają treść ideałom społeczeństwa otwartego”.

2000 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Don’t Call Me Baby” – Madison Avenue; UK Top Album: “Reload” – Tom Jones.

2001 Były prezydent RP Lech Wałęsa odebrał doktorat honoris causa Uniwersytetu St. Ambrose w Davenport oraz nagrodę Pacem in Terris Peace and Freedom Award przyznaną mu w uznaniu za rolę, jaką pełnił w powstaniu ruchu “Solidarności” i jej podziemnej działalności w Polsce.

Imieniny obchodzą; Maciej, Walerian, Bonifacy, Dobiesław

Maciej to zgrecyzowana forma semickiego imienia Mattajjah – dar Jahwe, imię pochodzenia greckiego, w Polsce używane od XIII wieku w formach: Maciej, Maciek, Matyjasz, Maciasz.

Maciej to imię ludzi zrównoważonych i spokojnych, którzy prawie nigdy się nie denerwują. Maciej lubi zmieniać pracę i miejsce zamieszkania, uwielbia dalekie, egzotyczne podróże. Uznaje wolne związki, ceni przyjaźń i dobre towarzystwo. Ma skłonności do hazardu.

Walerian to rozszerzona forma imienia Walery. Waleriusze – to patrycjuszowski ród rzymski z Sabinum.
Imię Bonifacy łączy się z dwoma łacińskim wyrazami. Bonifacy znaczyło: “człowiek dobrego losu, dobrej wróżby”. Mężczyzna o tym imieniu nie nadaje się do roli kierowniczej, wymaga prowadzenia przez całe życie. Jest pracowity, słowny, punktualny. Jest przysłowiową skarbnicą wiedzy. Daje przykład jak należy przejść przez życie.