KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 29 GRUDNIA

Słońce w znaku Koziorożca

Światowy Dzień Różnorodności Biologicznej – proklamowany przez ONZ

Urodzeni 29 grudnia otrzymali od natury mocny charakter i wytrwałość w dążeniu do celu. Mają duże ambicje i poważnie traktują przyjęte obowiązki. W ich sporą rolę odgrywa intuicja. Niemal zawsze stawiają siebie na pierwszym miejscu, są kapryśni, a nieraz złośliwi.

Imieniny obchodzą: Dawid, Dominik, Tomasz, Aspazja, Domaradz, Domawit, , Dominika, Ebrulf, Gerard, Gerarda, Gosław, Honorat, Jonatan, Krescencjusz, Krescens, Krescenty, Marceli, Marcin, Prymian, Radowit, Saturnin, , Trofim i Wiktor.

Cytaty na dziś:

• Jedni kłamią bez zmrużenia powiek, inni słuchają z przymrużeniem oka. Zbigniew Ziomecki
• Szczęście człowieka jest w jego woli. Friedrich Schiller (1759 – 1805)
• Bywa, że czasem lepiej udawać obrażonego niż być obrażonym. Przysłowie

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1400 Rajcy miasta Poznania zawiadamiają rajców i paśników Torunia, że Mikołaj z Opawy jest uczciwym człowiekiem, o czym zaświadczyli kowale i paśnicy poznańscy, a także Andrzej Kirschner, który oświadczył, że Mikołaj nie ukradł mu czapki.

1457 Ustanowienie statutu cechu rymarzy i siodlarzy w Poznaniu.

1933 W Poznaniu urodził się Romuald Połczyński, dziennikarz i działacz muzyczny

Przez ponad 50 lat; praktyka i aplikacja w “Gazecie Poznańskiej”, po 2 latach – w “Expressie Poznańskim” – reporter, kierownik działu miejskiego (prawie 30 lat), sekretarz redakcji, redaktor naczelny (z wyboru zespołu w 1990 r.). Od 1996 r. na emeryturze. W 1961 r. zainicjował, wraz z dyrektorem Filharmonii Robertem Satanowskim, tzw. Koncerty Poznańskie – comiesięczne spotkania z muzyką dla szerokiej publiczności (ponad 350 programów).

Od wielu lat działa we władzach Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego, współorganizator kilku edycji Międzynarodowych Konkursów Skrzypcowych im. H. Wieniawskiego i współtwórca ich nowej formuły. Opublikował szereg materiałów o Wieniawskim, współautor dwóch większych wydawnictw o tej tematyce. Laureat licznych nagród za działalność w dziedzinie kultury, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Członek – założyciel Klubu Rotary Poznań. [Źródło: notka stronie internetowej I LO im. Karola Marcinkowskiego, www.marcinek.net, foto: Igor Ojstrach juror VI Konkursu Skrzypcowego Wieniawskiego i  Romuald Polczynski Express Poznański ,Jerzy Unierzynski 11.1972 Cyryl, Filharmonia Poznańska – mat. prasowe]

1933 Związano spółkę komandytową, Braci Dawidowskich której celem było wytwarzanie przetworów mięsnych i konserw. Przy ulicy Dąbrowskiego 129, na rogu Wilkońskich, nabyto od Donata Stabrowskiego działkę (2 hektary) z przeznaczeniem na nowy zakład. W ciągu kilku lat przebudowano istniejące na niej obiekty i wybudowano nowe (wszystko ustawione było zasadniczo w kształt litery U). Część produkcji ruszyła jednak już we wrześniu 1934. Maszyny były napędzane elektrycznie, ale miały jeszcze przekładnię transmisyjną.

Spółka braci Dawidowskich powstała w 1920 na ul. Gwarnej 17 w Poznaniu. Były to wtedy: warsztat rzeźnicko-wędliniarski, sklep mięsny i otwarta nieco później jadłodajnia. Szybki rozwój możliwy był dzięki wyjątkowo dobrej koniunkturze na mięso w Polsce okresu międzywojennego. 29 grudnia 1933 zawiązano spółkę komandytową.

W 1935 zatrudniano 321 pracowników, którzy wytwarzali wyroby o wartości 8.300.000 złotych rocznie, przy średnim wynagrodzeniu 90 złotych (pracownicy fizyczni) i 130 złotych (pracownicy umysłowi). Trzon produkcji stanowiło mięso i wędliny oraz konserwy. Ubocznymi produktami były: mączka kostna, ogórki konserwowe (produkowane w dawnej, przebudowanej kotłowni) i przyprawa do zup “Bradin”, w zamyśle konkurencyjna w stosunku do “Maggi”. Przerabiano surowiec rzeźny z poznańskiej rzeźni miejskiej na Garbarach. Sprzedaż prowadzono w pięciu własnych sklepach. W 1934, jako pierwsi w Polsce, zastosowali na skalę przemysłową przedłużającą trwałość masę do powlekania powierzchni wędlin (wynalazek polski).

W 1939 ogólny majątek przedsiębiorstwa oceniano na ponad cztery miliony złotych. W tym samym roku czysty zysk wynosił 558.000 złotych. Toczono też pertraktacje na temat uruchomienia filii w Jarosławiu. Leon Dawidowski był wybrany na prezesa Polskiego Związku Wytwórców i Eksporterów Wędlin, natomiast Roman zasiadał w radzie tego związku (obaj publikowali też artykuły w wydawnictwach fachowych). Aleksander Dawidowski współreprezentował Polskę na Międzynarodowym Kongresie Wędliniarskim w Paryżu w 1931[1].

Dawidowskich wywłaszczyli Niemcy 29 grudnia 1939. Majątkiem zaczęła administrować firma “Scheffler und Hein”. W wyniku działań niemieckich przedsiębiorców straty przewyższały zyski w 1945 o 73%. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 zabudowania nie doznały większych uszkodzeń.

22 stycznia 1945 Aleksander Dawidowski został pełnomocnikiem zakładu i uruchomił produkcję, jednak szybko został zwolniony, bo fabrykę zajęła Armia Czerwona na swoje potrzeby. Cywilne władze polskie objęły ją we wrześniu 1945. Aleksander wrócił do pracy, jednak wkrótce powtórnie go zwolniono. W 1946 uruchomił prywatny zakład na ulicy Głogowskiej 168 i 27 Grudnia 14. Wkrótce jednak został wywłaszczony również z tych przedsięwzięć. Zaginął bez śladu w 1949[1].

29 sierpnia 1949 kierownikiem przetwórni mianowano spolonizowanego Czecha – Wacława Samka. 15 czerwca 1950 przejął ją Centralny Zarząd Przemysłu Mięsnego (był to od wtedy Zakład Mięsny nr 8). Z czasem wchłonęły ją Zakłady Mięsne w Poznaniu. W latach 90. XX wieku wybudowano tu jeszcze nowy sklep mięsny (w miejscu stołówki pracowniczej). Obecnie budynki już nie istnieją – w ich miejscu znajduje się market sieci “Lidl”.

Rodzinny biznes: Rodzina Dawidowskich pochodziła z okolic Buku. Leon był z wykształcenia kupcem, Roman – wykwalifikowanym rzeźnikiem, a pozostali dwaj bracia nie posiadali żadnego wyuczonego zawodu. Ożenił się tylko Roman. Miał jedno dziecko – córkę Reginę. Leon był powszechnie uważany za kierującego firmą i jej reprezentanta na zewnątrz. Roman nadzorował przerób i rozbudowę. Aleksander zajmował się zamówieniami i księgowością oraz reklamą. Stefan (najmłodszy) organizował dystrybucję i nadzorował sprawy kadrowe.
[źródło: Bracia Dawidowscy – poznańscy potentaci jednego pokolenia (1920-1949), w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/1999, s.268-275]

1939 Urodziła się Urszula Plewka-Schmidt, artystka i pedagog, współtwórczyni „polskiej szkoły tkaniny”, uprawiająca monumentalne kompozycje ścienne. Profesor sztuk plastycznych (1996) o specjalności gobelin artystyczny, malarstwo, tkanina.

Absolwentka Akademii Rolniczej w Poznaniu (1964) i Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Dyplom w 1966 na Wydziale Malarstwa w pracowni prof. M. Szmańdy; związana z uczelnią do 1992, debiut w pracowni Magdaleny Abakanowicz, od 1980 prowadziła Pracownię Barwy na Wydziale Architektury Wnętrz. W 1991 powołała Scholę Posnaniensis, Wyższą Szkołę Sztuki Stosowanej, której była do 2006 rektorem i wykładowcą.

Udział w 1971 w prestiżowym V Międzynarodowym Biennale Tkaniny Artystycznej w Lozannie zaowocował zaproszeniami na następne Biennale torując drogę do wielu wystaw o zasięgu światowym. Przełomową rolę odegrało zaprezentowanie tam w 1979 tkanin: „Madonny z Krużlowej” i „Marilyn Monroe” – zderzenia dwóch kanonów piękna, historii ze współczesnością, będących jednocześnie odpowiedzią artystki w dyskusji twórców XX wieku nad wzajemnym przenikaniem różnych dziedzin sztuki. Często przewijającym się tematem monumentalnych prac  [Źródła: wikipedia]

1949 Otwarcie Państwowej Wojewódzkiej Lecznicy dla Zwierząt na Junikowie w Poznaniu.

1987 Z poważnym wyprzedzeniem ukończono budowę obwodnicy kolejowej, pozwalającej na omijanie Poznania przez pociągi relacji Warszawa – Szczecin – Świnoujście. Nie dopiero w końcu maja 1988 roku, lecz obecnie nowym szlakiem przejechał pierwszy pociąg. Jednocześnie włączono urządzenie samoczynnego sterowania ruchem pociągów na pierwszym odcinku linii Poznań Szczecin pomiędzy Kiekrzem a Krzyżem. Oznacza to krok ku nowoczesności na kolei i poprawie bezpieczeństwa jej funkcjonowania. [Kalendarium Kroniki Miasta Poznania, nr 1/1989, s. 202]

1987 Zmarł Marian Walczak, poznański rzemieślnik, bibliofil i kolekcjoner. W 1979 roku ofiarował miastu zbieraną przez 30 lat kolekcję, która stała się podstawą utworzenia w 1986 roku Muzeum Pracowni Józefa Ignacego Kraszewskiego.

Kolekcjonerska pasja Mariana Walczaka była zupełnie bezinteresowna, chętnie udostępniał swe zbiory w obszernym, choć wypełnionym po brzegi 15-tysięcznym księgozbiorem, mieszkaniu.

W Ekspresie Reporterów Marian Walczak mówił: marzy mi się wydzielone w jakiejś dobrej, znanej bibliotece pomieszczenie, gdzie byłyby zgromadzone dzieła Kraszewskiego, rękopisy, korespondencja, jak też wszystko, co napisano o Kraszewskim.

Pomieszczenie nie przeznaczone do tego, aby stało martwe w oczekiwaniu na jakąś wycieczkę, ale tak zorganizowane, aby stało się miejscem pracy naukowców czy pisarzy, aktualnie zajmujących się Kraszewskim. Tak się też stało. Aktem notarialnym złożonym na ręce prezydenta Andrzeja Wituskiego Marian Walczak ofiarował swoje zbiory swemu miastu – Poznaniowi. Trafiły na ul. Wroniecką 14, do tworzonej Pracowni-Muzeum J. I. Kraszewskiego. Odbyło się to 3 maja 1979 roku w czasie obchodów jubileuszu 150-lecia Biblioteki Raczyńskich.

Marian Walczak był człowiekiem pełnym fantazji i “bibliofilskiego polotu”. Doskonale czuł się w towarzystwie ludzi znających się na książce, z którymi mógł rozmawiać długo i z ogromną znajomością rzeczy. Ubrany  w “niezniszczalną skórę”, zawsze z nieodłącznym papierosem – gdyż był namiętnym palaczem “carmenów” i smakoszem dobrej kawy – emanował ciepłem i poczuciem humoru.

Źródło: Teksty Krzysztofa Kluppa i Wojciecha Dominikowskiego na stronie internetowej Biblioteki Raczyńskich.

1999 Otwarcie nowego szpitala przy ulicy Kurlandzkiej w Poznaniu.

1999 Zmarł Jerzy Waldorff, właściwie Preyss, publicysta, krytyk muzyczny. Swoje dzieciństwo i młodość i studia w Poznaniu opisał w książce “Fidrek”.

Inicjator społecznej zbiórki pieniędzy na odbudowę “Starych Powązek”, powstania Muzeum im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem, współtwórca Festiwalu Pianistyki Polskiej, promotor twórczości Fryderyka Chopina. Był symbolem pamięci o przeszłości i tradycji Polski i Polaków.

Niedługo po urodzeniu się Jerzego, Preyssowie wyjechali do rodzinnej miejscowości Kościelna Wieś na Kujawach. Po sprzedaży majątku zamieszkali w małym dworku, w Rękawczynie w Wielkopolsce.

Po zdaniu matury w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Jerzy Waldorff (wcześniej uczył się także w Gimnazjum w Trzemesznie i Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu) studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego i w Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu.

2012 Zmarł w Poznaniu profesor Czesław Janicki, wicepremier i minister rolnictwa w rządzie Tadeusza Mazowieckiego.

Tak profesora wspomina premier Tadeusz Mazowiecki: Wszedł do tego rządu z ramienia ówczesnego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, którego był członkiem, ale raczej uczestnikiem tego ruchu niż jego prominentnym przedstawicielem. Był bliski “Solidarności”. Jego wejście do rządu nastąpiło po ostrym konflikcie, jaki miałem z ówczesnymi władzami ZSL.

Prof. Janicki bardzo szybko zestroił się z naszą solidarnościową ekipą. Objął odcinek trudny, w którym trzeba było rozwiązywać sprawy doraźne w warunkach odziedziczonej zapaści gospodarczej i inflacji, a zarazem przysposabiać się do strukturalnych zmian.

Był człowiekiem skromnym, a zarazem oddanym bez reszty sprawom rolnictwa zarówno wtedy, gdy był w rządzie, jak i w swej długoletniej pracy na uczelni. Można powiedzieć, że rolnictwo i Polska to były dwie pasje jego życia.

11 listopada 2012 r., kiedy prezydent Bronisław Komorowski wręczył mu wysokie odznaczenie Orderu Odrodzenia Polski, widzieliśmy się ostatni raz. Wdzięczny mu byłem, że nie zachował żadnych urazów z czasów, gdy odchodził z funkcji rządowej i że – przeciwnie – zachował ten czas w pamięci, uważając za najważniejsze to, że mógł w tak trudnym momencie uczestniczyć w tworzeniu historii kraju. Tacy to byli ludzie tamtego czasu [Źródło: wikipedia, Gazeta Wyborcza z 5-6 stycznia 2013]

ZDARZYŁO SIĘ 29 GRUDNIA

1170 Tomasz Becket, arcybiskup Canterbury, uznany później za świętego przez Kościół katolicki, został zamordowany na rozkaz Henryka II, króla Anglii. Wcześniej nałożył na króla ekskomunikę, gdy ten próbował podporządkować duchowieństwo sądom świeckim.

1380 Zmarła Elżbieta Łokietkówna, królowa węgierska. W imieniu syna Ludwika Węgierskiego sprawowała rządy w Polsce.

1577 Jan Zamoyski ożenił się z Krystyną Radziwiłłówną oraz złożył zamówienie na napisanie dla niego “Odprawy Posłów Greckich”.

1655 Gdy już prawie cały kraj został opanowany przez Szwedów, w Tyszowcach k. Tomaszowa Lubelskiego szlachta i wierne Janowi Kazimierzowi wojska zawiązały konfederację w obronie Ojczyzny. Do króla przebywającego wówczas na Śląsku wysłano posła z prośbą o powrót do kraju. Zawiązanie konfederacji przyspieszyła wieść o bohaterskiej i zwycięskiej obronie Jasnej Góry. Był to moment zwrotny w wojnie ze Szwedami.

1721 Urodziła się Joanna Antonina Poisson – markiza de Pompadour – słynna faworyta króla Francji Ludwika XV.

1809 Zmarł Stanisław Małachowski, marszałek Sejmu Czteroletniego.

1816 Urodził się Carl Friedrich Wilhelm Ludwig – niemiecki fizjolog. Podał pierwszą udowodnioną teorię tworzenia się moczu.

1820 Urodził się Tytus Chałubiński, lekarz, inicjator leczenia klimatycznego gruźlicy w Polsce, odkrywca walorów leczniczych i turystycznych Zakopanego.

1899 Urodził się Eugeniusz Bodo (właśc. Bogdan Eugeniusz Junod), piosenkarz, tancerz, aktor. Propagator sztuki filmowej; znany z przebojów: „Już taki jestem zimny drań”, czy „Umówiłem się z nią na dziewiątą”, amant przedwojennego kina.

1911 Zmarł Edmund Biernacki – lekarz patolog. Pierwszy zaobserwował, że szybkość opadania krwinek jest przyspieszona w różnych chorobach (tzw. odczyn Biernackiego, znany powszechnie jako “OB”)

1917 Utworzono Wszechrosyjską Nadzwyczajną Komisję do Walki z Sabotażem i Kontrrewolucją (WCzK), zwaną “Czeka”. Szefem został Feliks Dzierżyński. “Czeka” założyła pierwsze radzieckie obozy koncentracyjne na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym.

1929 Kazimierz Bartel objął stanowisko premiera.

1938 Urodził się John Voight, aktor znany z filmów „Nocny kowboj” i „Deliverance”.

1938 Urodził się Feridun Erol, polski operator i reżyser filmowy.

1946 Urodziła się Marianne Faithfull, wokalistka, aktorka, kompozytorka i producentka nagrań, swego czasu przyjaciółka Micka Jaggera. Odkrył ją menedżer The Rolling Stones Andrew Loog Oldham, a autorami jej pierwszego przeboju “As Tears Go By” byli Mick Jagger i Keith Richards. Jej największymi piosenkami były – “Come And Stay With Me” (1965), “The Little Bird” (1965), “Summer Nights” (1965) i “The Ballad Of Lucy Jordan” (1979). W roku 1997 gościnnie zaśpiewała w jednej piosence na płycie grupy Metallica “Reload”.
http://www.youtube.com/watch?v=F-H55V_oma0

1948 Jugosłowiański przywódca Josip Broz Tito oświadczył, że jego kraj będzie szedł własną drogą do komunizmu.

1948 W Polsce zlikwidowano kartkowy system sprzedaży żywności.

1952 Urodził się Joanna Bartel, polska aktorka, znana ze skeczów gwarą śląska.

1969 Urodził się Tomasz Bednarek, polski aktor.

1972 Urodził się Jude Law, brytyjski aktor.
http://www.youtube.com/watch?v=vJ4l5tCe8E4&feature=fvst

1979 Urodził się Michał Koterski, polski aktor-amator.

1987 Zmarł Jan Rybkowski, reżyser. Twórca m.in. serialu „Chłopi” i filmów „Kariera Nikodema Dyzmy”. “Kapelusz pana Anatola”, “Rodzina Połanieckich”.

1989 Sejm PRL dokonał nowelizacji konstytucji. Skreślono wstęp i pierwsze dwa rozdziały, nazwę państwa zmieniono na Rzeczpospolita Polska, formułę o państwie socjalistycznym zastąpiono sformułowaniem o państwie demokratycznym. Powstanie III Rzeczypospolitej.

1989 53 letni dramaturg Vaclav Havel został prezydentem Czechosłowacji.

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “How You Remind Me” – Nickelback; US Top Album: “Weathered” – Creed.

2005 Wyłączono ostatnią w Polsce analogową centralę telefoniczną, która znajdowała się w miejscowości Skorogoszcz w gminie Lewin Brzeski (województwo opolskie) i obsługiwała 600 abonentów.

Imieniny obchodzą: Dawid, Dominik, Tomasz, Aspazja, Domaradz, Domawit, , Dominika, Ebrulf, Gerard, Gerarda, Gosław, Honorat, Jonatan, Krescencjusz, Krescens, Krescenty, Marceli, Marcin, Prymian, Radowit, Saturnin, , Trofim i Wiktor.

Tomasz, imię wywodzi się z aramejskiego słowa te’ oma co dosłownie oznacza „bliźniak”

Znani imiennicy: Tomasz, jeden z dwunastu apostołów, Tomasz z Akwinu, największy systematyk myśli chrześcijańskiej, Tomasz Morus, Tomasz Andrzej Łubieński, generał, od czerwca 1831 szef Sztabu Głównego w powstaniu listopadowym, Tomasz Maruszewski, jakobin polski, działacz Kuźnicy Kołłątajowskiej, Tomasz Wawrzecki, Najwyższy Naczelnik w powstaniu 1794 po klęsce pod Maciejowicami.
Odpowiedniki obcojęzyczne: łac., niem. Thomas, wł. Tomamaso, hiszp. Tomas, ros. Foma.
• Lepszy To – masz niż nie masz.
• Nie powiadaj Toma, co się dzieje doma.
• Wolnoć Tomku, w swoim domku.

Tomasz jest mężczyzną bardzo praktycznym o wielkim i szlachetnym sercu oraz umyśle otwartym na ciekawostki. Jest doskonałym handlowcem, biznesmenem, żołnierzem i dziennikarzem. Lubi sztukę i wszystko co piękne. Jego patronem jest św. Tomasz, jeden z apostołów, rybak z Galilei, który rzucił swe rybackie sieci i poszedł za Chrystusem. Św. Tomasz słynie ze swego niedowiarstwa; dopiero, gdy dotknął chrystusowych ran uwierzył w jego nieśmiertelność.
Szczęśliwy kolor Tomasza to kolor niebieski, a szczęśliwe zwierzę to kot.