KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 15 LUTEGO

15 LUTEGO Słońce w znaku Wodnika

Światowy Dzień Młodzieży Prawosławnej
Serbia – Święto Narodowe

Urodzeni 15 lutego są bardzo zdecydowani zarówno w poglądach jak i działaniu. W sytuacjach nowych potrafią szybko znaleźć rozwiązanie, a w sprawach rutynowych mają oryginalne spojrzenie. W swoich działaniach kierują się analizą i odpowiednim przygotowaniem koncepcyjnym.

Ich elastyczność i przedsiębiorczość pozwala dostosowywać się do zmienności sytuacji. Uważają siebie za ludzi sprawiedliwych, jednak w oczach bliźnich uchodzą za zaborczych i skłonnych do awantur.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1282 Umowa kępińska pomiędzy księciem gdańskim Mściwojem II a księciem wielkopolskim Przemysłem II. Na jej mocy Pomorze Gdańskie miało przypaść po śmierci Mściwoja Przemysłowi.

1443 Król Władysław III (Warneńczyk) zakazuje biskupowi i kapitule poznańskiej nakładania na miasto Poznań kar kościelnych w sporach o rzekę Wartę.

1600 Zygmunt III Waza potwierdził ugodę między miastem Poznaniem a zakonem karmelitów, dotyczącą posiadłości klasztornych na Ratajach i Starołęce.

1716 Biskup Krzysztof Antoni Szembek otrzymał nominację królewską na biskupstwo poznańskie. Wybór kapituły nastąpił 16 marca tegoż roku, a ingres odbył 29 sierpnia 1717. Już 30 października 1719 przeniósł się na biskupstwo kujawskie, a w 1739 został arcybiskupem gnieźnieńskim, prymasem Polski.

1929 W poznańskim kinie Słońce miała miejsce premiera filmu „Ponad śnieg” – ekranizacji dramatu Stefana Żeromskiego „Ponad śnieg bielszym się stanę”.

Produkcja powstała w 1929 roku w Poznaniu w ramach współpracy wytwórni „Diana – Film Poznań” i warszawskiej wytwórni „Klio – Film”. Część zdjęć kręcono w parku Sołackim, na terenie hal wystawowych PeWuKi, a sceny batalistyczne – tradycyjnie już – na poligonie w Biedrusku.

14 lutego 1929 roku w „Kurjerze Poznańskim” zachęcano poznaniaków do obejrzenia tej produkcji pisząc: „(…) »Ponad śnieg« to bezsprzecznie jeden z najlepszych filmów polskich (…) efektowna scena powodzi (…) brawurowy atak kawalerii. Zainteresowanie filmem »Ponad śnieg« w najszerszych sferach kinomanów poznańskich bardzo wielkie”. Nie szczędzono też na promocji filmu, w którym główne role zagrali: Stanisława Wysocka, Stefan Jaracz, Mieczysław Cybulski i Karol Benda. Największe gazety zamieściły na pierwszych stronach zaproszenia na premierę – 15 lutego 1929 roku – w największym wówczas poznańskim kinie „Słońce”.
[Źródło: Katarzyna Sklepik, Poznański poligon filmowy, https://plus.gloswielkopolski.pl/poznanski-poligon-filmowy-tu-zabili-podbipiete-stad-uciekal-russell-crowe/ar/c13-10656886]

1874 W Poznaniu zawarto umowę z mechanikiem wiedeńskim Barrotem, na maszynerię i dekoracje do nowego Teatru Polskiego. W listopadzie gotowy już gmach wizytują nadburnmistrz Kohleis i architekt Semper. W marcu 1875 ma miejsce publiczna prezentacja maszynerii, oświetlenia gazowego, dwóch kurtyn i 30 zmian dekoracji.

1876 Urodził się Ksawery Zakrzewski lekarz, społecznik, działacz niepodległościowy, naczelnik “Sokoła” poznańskiego, inicjator i współtwórca harcerstwa wielkopolskiego.

Od 1905 roku, aż do śmierci w 1915 r. był prezesem Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” w Poznaniu, a jednocześnie członkiem, potem wiceprezesem Wydziału Związku Sokołów Polskich w Niemczech. Na terenie Poznania i Wielkopolski rozwinął rozległą działalność społeczną i niepodległościową. Był twórcą harcerstwa wielkopolskiego

Propagował obok krzewienia kultury fizycznej przede wszystkim wychowanie obywatelskie, oraz oświatę ludową. Zaprowadził systematyczne lekcje języka polskiego, historii i literatury ojczystej oraz geografii ziem polskich.

Był współredaktorem dwutygodnika “Sokół”, oraz współzałożycielem razem z Marianem Seydą “Kuriera Poznańskiego”.

Urządzał wystawy, zloty i wiece sokole, mające na celu popularyzację gimnastyki i sportu wśród młodzieży polskiej (był żarliwym propagatorem gimnastyki szwedzkiej).

W roku 1909 powołał do życia oddział żeński “Sokoła” w Poznaniu. W rezultacie zorganizowania w 1912 roku sokolego kursu harcerskiego z udziałem instruktorów ze Lwowa – Tadeusza Strumiłły i Jerzego Grodyńskiego, utworzona została pod kierownictwem Zakrzewskiego tajna dzielnicowa komenda skautowa.

1918 W Poznaniu powstała tajna Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego. W okresie powstania wielkopolskiego (1918-1919) jej członkowie stanowili kadrę powstańczych sił zbrojnych. Rozwiązana w styczniu 1919. Głównymi działaczami byli: W. Wierzejewski, M. Paluch.

1922 Klementyna Falkowska-Śliwińska, znana wówczas automobilistka i właścicielka autoomnibusów (małych autobusów na kilkanaście miejsc) dostała koncesję na uruchomienie komunikacji autobusowej pomiędzy centrum Poznania a przedmieściami.

Autobusy właścicielki firmy Poznańskie Autobusy Towarzystwo Akcyjne, woziły pasażerów z Poznania do Ludwikowa (wieś ok. 5 km od Mosiny; w latach 1898-1926 znajdował się tam dom kuracyjny i restauracja Ludwikowo). [Na podstawie: “135 lat MPK” pod red. Kamili Górczyńskiej-Żyżkowskiej i Agaty Drzewuckiej, Joanna Leśniewska,  MPK Poznań. Autobusy jeżdżą tu już od 90 lat! ,Gazeta Wyborcza Poznań, 2.11.2015]

1933 Uchwalono ustawę o zniesieniu kar cielesnych w szkołach byłego zaboru pruskiego.

1933 Zmarł Maciej Wierzbiński, znany dziennikarz, działacz i pisarz, wyróżniony za swoją pracę krótko przed śmiercią nagrodą literacką im. Orzeszkowej.

Redagował poznański „Tygodnik Praca”, a w latach  1901-1902  “Dziennik Kujawski” w Inowrocławiu i za drukowane korespondencje o strajku szkolnym we Wrześni znalazł się w więzieniu. Po odbyciu kary musiał wyjechać do Poznania. Ponadto, za pisanie artykułów o tematyce antyniemieckiej został skazany na 2 lata więzienia, na skutek czego przeniósł się następnie do Warszawy. Negatywne doświadczenia z władzami niemieckimi wpłynęły też na jego twórczość, w której często pojawiały się akcenty skierowane przeciwko zaborcy.

Wierzbiński angażował się również politycznie, pisząc broszury dotyczące polskości Śląska, Wielkopolski i Warmii. Po II wojnie światowej jego książki nie były wznawiane i pisarz został w dużej mierze zapomniany.

Wielką popularność przyniosła mu powieść historyczna „Stach Wichura”, wydana po raz pierwszy w 1920 r. nakładem Księgarni św. Wojciecha w Poznaniu. Autor opisuje autentyczne zdarzenia powstania poznańskiego wiosną 1848 r.

Tytułowy bohater jest z pochodzenia chłopem, który dzięki splotowi okoliczności ukończył poznańskie Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Jest wyborowym strzelcem i bierze aktywny udział w powstaniu. Kulminacją powieści jest bitwa o Książ (Wielkopolski) 29 kwietnia 1848 r. Epilog opowiada historię kolejnej bitwy powstańczej – pod Miłosławiem 30 kwietnia 1848.

1982 Wznowiono program lokalny telewizji poznańskiej, zawieszony po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r

1996 Ukazał się pierwszy numer czasopisma „Press”. Jego redakcja  mieściła się w Poznaniu (dziś w Warszawie, ale siedziba wydawnictwa pozostała w naszym mieście). Redaktorem naczelnym i właścicielem jest Andrzej Skworz.

Press prezentuje wydarzenia i media w Polsce i za granicą, materiały warsztatowe dla dziennikarzy, najciekawsze działania reklamowe, przykłady i możliwości działań PR, autorskie teksty najlepszych polskich dziennikarzy, prezentuje również firmy i ludzi marketingu.

Press organizuje także prestiżowy konkurs Grand Press. Nagrody otrzymują autorzy najlepszych materiałów prasowych, radiowych i telewizyjnych z danego roku. Natomiast głosami kolegiów redakcyjnych polskich mediów od 1997 roku wybierany jest Dziennikarz Roku. (http://www.press.pl)

Jedynki – główne strony miesięcznika Press, za: www.press.pl

1996 MPK Poznań przeprowadziło wielką wymianę autobusów wysokopodłogowych na niskopodłogowe. 15 lutego 1996 roku na zajezdnię Kacza dotarły nowe 12-metrowe autobusy MAN NL202.

Na początku przyjechało ich 14 sztuk (o numerach 1002-1015), a do końca lipca pozostałe autobusy (numery 1016-1041). „Niskacze” – bo tak je popularnie nazywano – zapoczątkowały kasację wysłużonych już Ikarusów oraz Jelczy M11. [źródło: MPK Poznań]

Foto. K. Dostatni MPK

2024 Miejsce zbiórek poznaniaków powróciło na Stary Rynek! Znów będzie można umawiać się na spotkania “pod Pręgierzem”. Figura kata, po dokładnej renowacji wróciła na starorynkową płytę. Została zdemontowana na czas remontu, a to stanowiło dobrą okazję do przeprowadzenia prac konserwatorskich. Wszystkie elementy ważą niemal 15 ton, więc wykonawca umocnił również posadowienie figury.

Pręgierz został oczyszczony z wszelkich zabrudzeń i osadów, które nagromadziły się na jego powierzchni przez ostatnie lata. Ubytki wypełniono, a kamienny materiał wzmocniono odpowiednim preparatem. Poddany renowacji pręgierz jest kopią starszego, który od początku marca można oglądać w Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu.

Replika zdobiąca Stary Rynek ma już niemal sto lat, bo powstała w 1925 r. Z kolei oryginał pochodzi z XVI wieku. Jego powstanie wiąże się z ówczesnym sądownictwem. Postać kata dzierży uniesiony w górę miecz, który symbolizuje prawo karania śmiercią. Dawniej przy pręgierzu m.in. wystawiano przestępców na widok publiczny, karano chłostą i piętnowano.

ZDARZYŁO SIĘ 15 LUTEGO

1374 Urodziła się Jadwiga, córka Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki. Królowa polska od 1384. Gdy miała 14 lat – mimo jej sprzeciwu i zawartego w wieku 4 lat małżeństwa z księciem austriackim Wilhelmem – została żoną Władysława Jagiełły. Jako dziedziczka tronu zajmowała równorzędne z mężem stanowisko w państwie. Skupiała na swoim dworze wielu uczonych, była mecenasem Akademii Krakowskiej, której zapisała przed śmiercią swoje klejnoty i kosztowności. W 1997 r. została kanonizowana przez Jana Pawła II.

1564 W Pizie urodził się Galileo Galilei (Galileusz) – włoski fizyk, astronom i filozof

1665 W Paryżu odbyła się premiera sztuki „Don Juan” Moliera.

1769 Po raz pierwszy w Ameryce – w Filadelfii opublikowano reklamę musztardy. Wielki dzień w historii niestrawności: producent musztardy, Benjamin Jackson ogłosił się w Philadelphia Chronicle jako „założyciel pierwszej w Ameryce fabryki musztardy i w obecnej chwili jedyny jej producent na kontynencie. Sztukę jej wytwarzania przywiozłem ze sobą ze starego kraju”.

1798 Dwie francuski Anna Henry i Colette Labrosse jako pierwsze na świecie kobiety poleciały balonem.

1902 W Berlinie przekazano do użytku metro pod i nadziemne.

1922 W Hadze zainaugurowano działalność Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.

1934 Urodził się Niklaus Wirth, szwajcarski informatyk i programista, twórca „Pascala”.

1941 Big Band Duke’a Ellingtona nagrał pierwszą wersję przeboju “Take The A Train”. Utwór w 1976 roku otrzymał specjalną nagrodę Grammy, przyznawaną jedynie wybitnym utworom w historii muzyki.

1948 W Rabce otwarto Państwowy Zespół Sanatoriów Przeciwgruźliczych dla Dzieci

1950 Premiera filmu „Kopciuszek” Walta Disney’a.

1951 Dokonano korekty granicy polsko – radzieckiej. Po odkryciu złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na terenach przygranicznych Polska oddała ZSRR część powiatów hrubieszowskiego i zamojskiego w zamian za część Bieszczadów na wschód od Sanu w rejonie Ustrzyki Dolnych.

1951 Urodziła się Jadwiga Jankowska-Cieślak, polska aktorka.

1961 W katastrofie lotniczej (pierwszej z udziałem Boeinga 707) zginęła cała amerykańska ekipa lecąca na Mistrzostwa Świata w łyżwiarstwie figurowym w Pradze. Zawody odwołano.

1964 “Meet the Beatles!” albumem nr 1 w USA przez 11 tygodni.

1965 John Lennon w wieku 25 lat zdał egzamin na prawo jazdy.

1966 Urodził się Roman Kosecki, polski piłkarz, napastnik, reprezentant Polski, poseł na Sejm z ramienia Samoobrony.

1967 W Stanach Zjednoczonych wprowadzono pierwszą ustawę skierowaną przeciwko wydawaniu pirackich płyt, czyli popularnych bootlegów.

1969 Polska jako pierwszy kraj na świecie proklamowała konwencję o nie przedawnieniu zbrodni wojennych.

1979 W Centrum Warszawy w rotundzie PKO doszło do tragicznego w następstwach wybuchu gazu. Zginęło 49 osób.

1986 Dire Straits – Brothers in Arms – nr 1 w 204. notowaniu Listy Przebojów Programu 3.

1989 O 6:55 ostatni żołnierz radziecki opuścił Afganistan po trwającej 10 lat okupacji tego kraju przez siły ZSRR.

1989 Sejm RP przywrócił święto narodowe 11 listopada, obchodzone od 1937 dla uczczenia rocznicy odzyskania w 1918 roku przez Polskę niepodległość.

1992 Michael Jackson został koronowany na króla plemienia Agu, mieszkającego na Wybrzeżu Kości Słoniowej.

1997 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Discotheque” – U2.

2010 Zmarł Jerzy Turek – jeden z najbardziej lubianych polskich aktorów, odtwórca wielu niezapomnianych ról teatralnych i filmowych. Maił 76 lat.

Imieniny obchodzą: Faustyn, Faustyna, Jowita, Henryk, Józef, Zygfryd, Saturnie, Dalmacjusz, Dalmacy, Galfryd, Georgia, Georgina, Gliceriusz, Glicery, Joachim, Julia, Klaudia, Klaudiusz, Onezym, Pakosław, Pakosława, Przybyrad, Teogenes, Wirginia i Żywila

Faustyn to rozszerzona forma imienia Faust, czyli pomyślny, szczęśliwy, życzliwy, imię pochodzenia łacińskiego, w Polsce używane od XIII wieku. Faustyn posiada wrodzone zdolności kierownicze. Ma duże wyczucie w kontaktach międzyludzkich. Wrażliwy, subtelny, niezależny myśliciel. Człowiek o wielkich ideach, lubi chadzać własnymi drogami.

Jowita to imię utworzone od imienia najwyższego boga panteonu rzymskiego Jowisza. Jowita to kobieta aktywna społecznie, altruistka, chętnie poświęca się pracy charytatywnej. Jej praca budzi powszechne uznanie, w związku z czym jej autorytet stale rośnie. Ceni pracę, stara się stale poszerzać swoją wiedzę.

Henryk, to imię germańskie złożone z członów: heim – ojczyzna i rihhi – władca. Całość można interpretować jako „Pan domu”, „władca ojczyzny”. Odpowiedniki obcojęzyczne: łac. Henricus, ang. Henry, fr. Henri, niem. Heinrich, wł. Enrico, hiszp. Enrique, ros. Genrich.

Pochodzenie imienia Saturnin łączy się ze staroitalskim bogiem rolnictwa – Saturnusem, utożsamianym z greckim Kronosem. Mężczyzna o tym imieniu ma zmienny, nierówny charakter. Ciągle szuka nowych znajomości. Łatwo zraża do siebie otoczenie. Jest niezależny. Z zawodu bywa przemysłowcem lub handlowcem. Nie zajmuje się sztukami pięknymi.