KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 12 LISTOPADA

12 LISTOPADA Słońce w znaku Skorpiona

Liberia – Dzień Pamięci
Tajwan – Urodziny Sun Jat-sena
Timor Wschodni – Dzień Santa Cruz
Dzień Drwala

Urodzeni 12 listopada odznaczają się wszechstronnymi zdolnościami i zrównoważonym charakterem. W działaniu są zdecydowani i wytrwali. Nie brakuje im męstwa ani odwagi cywilnej. W stosunku do otoczenia są skryci i nieufni. Lubią krytykować innych. W skrajnych przypadkach występują u nich skłonności do despotyzmu.

Cytaty na dziś:

• Słowa są ponadczasowe. Powinieneś je wypowiadać lub pisać ze świadomością o ich wieczności. Khalil Gibran
• Człowiek […] stworzenie towarzyskie. Arystoteles (384 – 322 p.n.e.)
• Dobro jest trudne, Bóg dał dziesięć przykazań, gdy szatan tylko jedno: rób co chcesz. Andrzej Majewski

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1918 Centralny Komitet Obywatelski w Poznaniu wyłonił tymczasowy Komisariat w skład którego weszli: ks. Stanisław Adamski, Wojciech Korfanty, Adam Poszwiński.

1929 W czasie jednej z walk powietrznych stoczonych dla potrzeb filmu „Gwiaździsta eskadra” przez lotników 3 Pułku Lotniczego doszło do katastrofy. Nad lotniskiem Ławica, na wysokości około 800 metrów nad ziemią, pilot Eugeniusz Wyrwicki lecący samolotem SPAD 61C1 uderzył podwoziem w prawe górne skrzydło samolotu Potez XV pilotowanego przez Jana Bilskiego.

W wyniku kolizji skrzydło Poteza oderwało się od kadłuba, a samolot Bilskiego wpadł w korkociąg i runął na ziemię. Pilot i obserwator, podporucznik Feliks Szczęsny Lipiński, ponieśli śmierć. Obaj lotnicy nie posiadali spadochronów. Porucznik Wyrwicki lądował przymusowo w Krzyżownikach. W trakcie lądowania samolot został rozbity. Pilot wyszedł z kraksy bez szwanku.

„Gwiaździsta eskadra” to opowieść o grupie ochotników – pilotów amerykańskich, którzy sformowali Eskadrę Kościuszkowską i walczyli w szeregach armii polskiej w latach 1918-1920. Kapitan Bond (w tej roli Jerzy Kobusz) w dniu zaręczyn z piękną Lili (Barbara Orwid) dostaje od przyjaciół – lotników – propozycję udziału w organizowanej przez nich eskadrze, która ma na celu obronę niepodległości Polski. Bond, nie mogąc przybyć na zaręczyny, pisze do Lili list. Dziewczyna podąża w ślad za narzeczonym i spotyka się z nim na froncie. W skutek nieszczęśliwego wypadku, Lili trafia w ręce wroga. Ratuje ją kapitan Woyda, przyjaciel Bonda. Zakochują się w sobie.

Tymczasem Bond zaczyna kierować swoją sympatię w stronę Zofii, która była przyjaciółką Lili i narzeczoną Woydy. Niebawem Bond ginie w locie wywiadowczym…

Film w reżyserii Leonarda Buczkowskiego był najdroższą superprodukcją w okresie międzywojennym. Wtedy po raz pierwszy w polskiej kinematografii nakręcono sceny batalistyczne w powietrzu, dzięki zamontowanym na samolotach kamerom, które obsługiwali między innymi Antoni Wawrzyniak i Mieczysław Bilażewski. Ten niemy film miał polską premierę 10 kwietnia 1930 roku, natomiast światową – już w wersji udźwiękowionej – trzy lata później. Wszystkie jego kopie zostały wywiezione lub zniszczone przez Rosjan po 1945 roku.
[Źródła: Katarzyna Sklepik, Poznański poligon filmowy, https://plus.gloswielkopolski.pl/poznanski-poligon-filmowy-tu-zabili-podbipiete-stad-uciekal-russell-crowe/ar/c13-10656886, https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,film,861,film_gwiazdzista_eskadra.html]

1945 [poniedziałek] Głos Wielkopolski opublikował dane dotyczące zniszczeń w Poznaniu. Zniszczeniu uległo: 4737 domów, 577 budynków gospodarczych, 282 budynki przemysłowe, 246 budynków publicznych. Ogółem 5832 budynki o kubaturze 17 162 200 m3. [Źródło: Jan Kaczmarek, Śródka po wojnie, Kalendarium w gazecie osiedlowej Wokół Śródki, nr 2/2010]

1951 Urodził się Andrzej Rogalski, piłkarz, zawodnik Lecha Poznań. (zm. 2007).

Karierę zaczynał w poznańskim ”Kolejarzu” w wieku 13 lat. Debiutował podczas meczu z Legią Warszawa 29 lutego 1976 r., na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie. Dwa miesiące później wystąpił po raz ostatni w ekstraklasie w meczu z Widzewem Łódź, zastąpił niedysponowanego pomocnika, mecz zakończył się remisem 1-1. Później zawodnik Grunwaldu Poznań, Admiry Poznań i Energetyka. Po zakończeniu kariery zawodniczej był pracownikiem sekcji młodzieżowej Wielkopolskiego OZPN.

1952 Urodził się Mirosław Konarowski, polski aktor.

Karierę kinową otworzyła mu rola młodego pianisty, który przygotowując się do konkursu chopinowskiego, wybiera zamiast kariery – pomoc ciężko chorej dziewczynie w melodramacie Jana Batorego Con amore (1976).

W latach 1992-1993 aktor Teatru Nowego w Poznaniu, gdzie zagrał m.in. rolę Hitlera w Mein Kampf Taboriego w reż. Krzysztofa Nazara (nagroda XXXV Kaliskich Spotkań Teatralnych, 1995), a także wystąpił w przedstawieniach Krzysztofa Warlikowskiego (Trucizna teatru Sirery, Roberto Zucco Koltésa, Zimowa opowieść Shakespeare’a) oraz Krzysztofa Babickiego (Hrabia Henryk w Nie-Boskiej komedii Krasińskiego). Współpracował też Baletem Poznańskim w Polskim Teatrze Tańca (1995), gdzie recytował sonety Michała Anioła.

Zdjęcia: Mirosław Konarowski [Filmpolski.pl], M. Konarowski i Antonina Chorszy w spektaklu “Zimowa Opowieść” w Teatrze Nowym, 1997 r. [Stefan Okołowicz / Cyryl]

1956 Miał miejsce pierwszy oficjalny wieczór autorski poznańskiej grupy poetyckiej „Wierzbak” w Klubie Związku Nauczycielstwa Polskiego przy Placu Wolności 5.

Znając prywatnie poetkę – wspomina Ryszard Danecki – nie miałem żadnych oporów, żeby zaprosić na wieczór Kazimierę Iłłakowiczównę.

Przyszły takie tłumy, że krzesło dla Kazimiery Iłłakowiczówny postawiliśmy na stole, aby nas nie tylko słyszała, ale i widziała i aby nikt w tłoku nie wbijał jej łokci w żebra – siedziała jak na tronie, górując nad wszystkimi.

[Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 48]

1960 Powołano w Poznaniu Towarzystwo im. Henryka Wieniawskiego.

1965 Urodził się Wojciech Juszczak, dziennikarz radiowy, działacz kulturalny, dyrektor artystyczny Estrady Poznańskiej, twórca i dyrektor festiwali muzycznych i filmowych w tym dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Filmów Animowanych “ANIMATOR”.

Absolwent historii sztuki i filozofii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM). Wieloletni dziennikarz Radia Merkury gdzie początkowo był reporterem, następnie twórcą reportaży i prowadzącym program satyryczny Radio dla ubogich w duecie z Marcelim Kwaśniewskim.

Razem stworzyli między innymi reportaż Zbawieni i potępieni, nagrodzony następnie I Nagrodą na Ogólnopolskim Konkursie Reportażu Radiowego “Polska 1992”.

Brał udział organizacji cyklu koncertów “Era Jazzu”, a następnie zainicjował jeden z największych w Europie festiwali jazzowych “Made in Chicago”, organizowany w Poznaniu od 2006, a następnie festiwal “Poznań Baroque” i Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych “ANIMATOR” będący największym w Polsce festiwalem filmów animowanych.

Zmarł 31 lipca 2013 r., pochowany 6 sierpnia tego samego roku na Cmentarzu Jeżyckim w Poznaniu.

1988 Odsłonięcie pamiątkowej tablicy przy ulicy Gołębiej 8, w sieni Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej.

W tym budynku do 1858 roku mieściło się Gimnazjum Św. Marii Magdaleny. Tablicę wmurowano z okazji zjazdu wychowanków w 1988 roku.

Po uroczystej mszy w kościele OO Franciszkanów, przy Placu Bernardyńskim odsłonięcia dokonał Bogdan Szymański, maturzysta z 1924 roku. Przez wielu historyków popularna Marynka uważana za najstarszą świecką szkołę polską działającą do dziś. Data powstania szkoły jest sporna.

Sama szkoła uważa za swój początek założenie w 1303 roku szkoły przy ówczesnej poznańskiej farze – kolegiacie św. Marii Magdaleny (stąd nazwa) za pozwoleniem biskupa Andrzeja Zaremby z 1302 roku. Znanymi absolwentami są m.in. Paweł Edmund Strzelecki, Karol Marcinkowski, Karol Libelt, Hipolit Cegielski, Marceli Motty, Wiktor Dega. [Napisy pamiątkowe miasta Poznania, Z. Wojtkowiak, Poznań 2004]

2013 W stołówce ówczesnego gimnazjum przy ul. Św. Jerzego odbyło się zebranie założycielskie stowarzyszenia lokalnych aktywistów wildeckich. Stowarzyszenie Wildzianie organizuje wiele akcji społecznych i kulturalnych, w tym Festiwal Żupańskiego, Jadłodzielnię na Rynku Wildeckim, wspiera lokalny DPS.

ZDARZYŁO SIĘ 12 LISTOPADA

1454 W Nieszawie król Kazimierz Jagiellończyk, aby pozyskać szlachtę do wojny przeciw Krzyżakom, nadał jej przywileje. Na ich mocy wszelkie ważne decyzje państwowe były uzależnione od sejmików szlacheckich. Ta forma ustroju określana mianem szlacheckiej demokracji, nadużywana, była jedną z przyczyn późniejszego upadku państwa.

1815 Do Warszawy wjechał car Aleksander I – król nowo utworzonego Królestwa Polskiego.

1840 Urodził się Auguste Rodin, rzeźbiarz francuski. Łączył elementy impresjonizmu, symbolizmu i sztuki starożytnej. Rodin jest nazywany “współczesnym Michałem Aniołem”, on sam określał się jako “spadkobierca gotyku”. (zm. 17.11.1917).

1847 James Young Simpson po raz pierwszy użył do znieczulenia chloroformu.

1859 W paryskim cyrku Jules Leotard dokonał pierwszego skoku na trapezie.

1898 Urodził się Henryk Sucharski – major Wojska Polskiego, dowódca załogi Westerplatte w wojnie obronnej w 1939 r. Zmarł w Neapolu 30 sierpnia 1946 roku.

1902 Urodził się Jan Marcin Szancer, grafik, scenograf, malarz. Ilustrator książek, m.in. “Pinokio” Collodiego, “Baśnie” Andersena, “Podróże Pana Kleksa” Brzechwy. Zmarł 24 marca 1973 roku.

1918 Zakończyła się jedenastodniowe rządy Stefana Żeromskiego jako prezydenta Rzeczypospolitej Zakopiańskiej.

1922 Pierwsze w historii wybory do Senatu (w wyborach do Sejmu głosowano 5 listopada).

1922 Urodził się Tadeusz Borowski – prozaik, poeta, publicysta. Autor opowiadań “Pożegnanie z Marią”, “Kamienny świat”. Zmarł śmiercią samobójczą 3 lipca 1951 roku.

1924 Urodził się Kazimierz Witkiewicz, polski aktor. Szerokiej publiczności znany przede wszystkim z roli sympatycznego Włocha w filmie Tadeusza Chmielewskiego – Nie lubię poniedziałku.

1933 Niemcy w referendum opowiedzieli się za ustrojem faszystowskim (95 %).

1933 Hugh Gray jako pierwszy sfotografował rzekomego potwora z Loch Ness.

1942 Alianci zdobyli Tobruk w Libii.

1942 Gigant farmaceutyczny Bayer opatentował Aspirynę.

1943 Urodził się Brian Hyland, piosenkarz amerykański popularny w latach 60-tych.
Znany jest m.in. z piosenek „Itsy Bitsy Weenie Yellow Polka Dot Bikini” (nr 1 w USA w 1960 roku) oraz „Sealed With A Kiss” (1962).

1948 Stefan Wyszyński został arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i prymasem Polski. Wyszyński był wówczas najmłodszym biskupem w Polsce, na swojego następcę wyznaczył go zmarły 22 października kardynał August Hlond.

1955 Data akcji w filmie “Powrót do przyszłości”.

1965 W Summit High School w New Jersey odbył się sceniczny debiut zespołu Velvet Underground.

1966 Urodził się David Schwimmer, aktor amerykański (Ross w serialu Przyjaciele).

1978 Zmarł Tadeusz Fijewski, aktor. Twórca wielu kreacji teatralnych, filmowych i telewizyjnych. Tytułowy bohater w filmach o przygodach pana Anatola, alkoholik Władek z “Pętli” Hasa wg prozy Hłaski, Rzecki w “Lalce” Hasa, Wojciech Grzelak z radiowej powieści Matysiakowie. (ur. 14.07.1911).

1980 NASA: sonda Voyager 1 zbliżyła się do Saturna i wykonała pierwsze fotografie jego pierścieni.

1981 Odbyło się wodowanie żaglowca “Dar Młodzieży”.

1982 Zwolnienie z internowania Lecha Wałęsy.

1983 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “All night Long (All Night)” – Lionel Richie.

1988 Odbył się pierwszy skok na bungy. Bungy to gumowa lina, która nie pozwala skaczącemu dosięgnąć ziemi i rozbić się. Zainaugurowało go A. J. Hackett Bungy Company na moście wiszącym Kawaran w Queenstown w Nowej Zelandii. Już cztery lata później zorganizowano pierwsze zawody w skokach na bungy.

1989 Kanclerz RFN Helmut Kohl wspólnie z premierem Tadeuszem Mazowieckim uczestniczyli w mszy polowej w Krzyżowej; jej kulminacyjnym momentem był gest pojednania obu polityków.

1991 100 odcinek serialu “Full House – Pełna chata”. Narodziny bliźniaków.

2000 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Same Old Brand New You” – A1; UK Top Album: “Coast To Coast” – Westlife.

2004 Zmarł w wieku 89 lat Stanisław Skalski, legendarny polski pilot. Zestrzelił pierwszy niemiecki samolot w II wojnie. Bohater bitwy o Anglię, służył w słynnym Dywizjonie 303, później dowodził polskimi lotnikami w Afryce. Nazywano ich “Cyrkiem Skalskiego” z racji nieprzeciętnych umiejętności i brawury. Wrócił do Polski, gdzie stalinowski sąd skazał go na karę śmierci za rzekomą zdradę i szpiegostwo. W więzieniu spędził osiem lat, wolność odzyskał w 1956 r. Został zrehabilitowany i odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari.

2006 Wybory samorządowe, w tym 1. tura bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Imieniny obchodzą: Czcibor, Renata, Witold, Krystyna

Czcibor starosłowiańskie imię męskie złożone z dwóch członów – cześć, czcić i walczyć.

Imię Renata ma łacińskie pochodzenie od słowa “renatus” i jest tłumaczone jako “odrodzona, nowonarodzona w wierze”. Renata to kobieta cierpliwa, dokładna, skrupulatna i pracowita. Przywiązuje dużą wagę do małżeństwa i rodziny, dużo czasu, energii i wysiłku poświęca wychowaniu dzieci.

Witold jest tłumaczone z litewskiego i oznacza “tego, który prowadzi, wiedzie naród”. Osoba o tym imieniu jest pracowita, usłużna, troszczy się o rodzinę i liczne grono przyjaciół. Bywa też nerwowa i impulsywna, potrafi jednak wszystko załatwić i dać sobie radę w każdych okolicznościach.