Ekstremalna Normalność – Rozmowa z Sofią Żezmer

W sztuce wiele mówi się o normach, ograniczeniach oraz granicach, które de facto często okazują się być do przekroczenia. W kontekście zaplanowanej wystawy “Ekstremalna normalność” odbyła się rozmowa, która wprowadza nas w świat Sofii Żezmer – artystki, która nie boi się burzyć utartych schematów myślenia. Kuratorka Bogna Błażewicz słusznie zauważa, że normalność kojarzy się z równowagą i akceptacją społecznych norm, które nawiasem mówiąc, mogą bywać nudne i zachowawcze. W jaki sposób Żezmer rozumie pojęcie “ekstremalnej normalności”? Przekraczając definicję.

Normalność jako granica

Ekstremalna normalność to dla Żezmer zjawisko, które nie tylko przyjmuje formę dystansowania się od rzeczywistości, lecz także przybliża nas do istotnych prawd o naszym świecie. Jej zdaniem, wiele z tego, co nazywamy „normalnym”, w istocie kłóci się z tym, co można uznać za zdrowe i sprawiedliwe. „Czasami przesunięcie ad absurdum parametrów tego, co nazywamy ‘normalnością’, ujawnia jej ekstremalny charakter” – tłumaczy artystka. Zwraca uwagę na aktualne problemy społeczne– łamanie praw człowieka, rosnąca przepaść między bogatymi a biednymi, a także ekonomiczne frustacje związane z ideą nieskończonego wzrostu. Wnioski stają się jeszcze bardziej dramatyczne, gdy przyjrzymy się aktualnej sytuacji w XXI wieku.

Sztuka jako komunikacja

W dalszej części rozmowy Żezmer akcentuje unikalną rolę sztuki w wyrażaniu ulotnych myśli i paradoksów. Zdefiniowane jako przestrzeń, w której „życie i refleksja na jego temat splatają się”, prace artystki nie mogą być jednoznacznie odczytane. Istotą jej twórczości jest wieloznaczność i umiejętność dekonstrukcji tradycyjnych schematów myślowych. W tym kontekście przytoczenie opinii Doroty Monkiewicz, która nazywa instalacje Żezmer rebusami, wydaje się być słusznym kluczem interpretacyjnym. „Moje prace uruchamiają wieloznaczne skojarzenia, które prowadzą w sprzeczne kierunki” – mówi artystka.

Społeczeństwo i wyobraźnia

W gdy powracamy do wątku społeczeństwa, Sofi Żezmer przypomina, że akceptacja “ekstremalnej normalności” usypia naszą zdolność do piercing wyobraźni. Używając sformułowania antropologa społecznego Arjuna Appadurai, artystka stwierdza, że akt wyobraźni ludzkiej to nie tylko fantazjowanie poza realnością, lecz także element kształtujący nasze społeczne interakcje. Zadaje zasadnicze pytanie o to, co czyni z nas ludzi w erze robotyzacji oraz sztucznej inteligencji.

„Bierna konsumpcja cudzych wizji” to zagadnienie, które skłania do wielkiej refleksji: na ile żyjemy w zgodzie ze swoimi ideami, a na ile pozwalamy sobie narzucić cudze spojrzenie na rzeczywistość? Czy mamy odwagę wnieść własny wkład w jej kształtowanie?

Kalendarium Wystawy “Ekstremalna Normalność”

Wystawa “Ekstremalna normalność” będzie miała miejsce w Galerii Miejskiej Arsenał. Jej wernisaż planowany jest na 15 listopada 2023 roku. Ekspozycja ma za zadanie zwrócić uwagę widzów na problematykę związaną z granicami „normalności” i zachęcić do refleksji nad tym, jak bardzo sami uczestniczymy w kształtowaniu aktualnej rzeczywistości. W programie wystawy przewidziane są również warsztaty oraz spotkania otwarte z artystką i kuratorką, które odbędą się w ramach cyklu wydarzeń towarzyszących.

Podsumowanie

Sofia Żezmer to postać, która zakwestionowuje nasze zwyczajowe postrzeganie rzeczywistości poprzez sztukę daleką od konwencjonalnych znaczeń. Wystawa “Ekstremalna normalność” obiecuje komentarz do ugruntowanych przekonań o tym, co uważamy za normalne i otworzy przestrzeń do nowego spojrzenia na znane problemy.

Z perspektywy czasowej od jej debiutu artystycznego minęło już wiele lat; Żezmer to nie tylko utalentowana artystka – to także osoba pełna refleksji nad tym, czym jest nasza obecna rzeczywistość. Potrafi zaprosić widza do dialogu i refleksji nad codziennością często rysując ją w groteskowych barwach. Niezależnie od tego, czy identyfikujemy się z promowaną przez nią “ekstremalnością”, ważne jest być świadomym tego, co kształtuje nasze społeczne istnienie.