Meteoryt i jaskinia – artystyczne przejawy niezwykłych badań terenowych Anny Siekierskiej i Mikołaja Szpaczyńskiego

W dobie, gdy coraz głośniej mówi się o zagrożeniach związanych z kryzysem ekologicznym i zmiany klimatycznymi, sztuka staje się nie tylko światłem w mrokach codzienności, ale również cennym narzędziem do zrozumienia skomplikowanych relacji między człowiekiem a środowiskiem. Dwa wyjątkowe projekty artystyczne, kierowane przez Annę Siekierską i Mikołaja Szpaczyńskiego, otwierają drzwi do refleksji na temat naszej obecności w świecie, który istnieje od wieków przed nami, a także przekraczają nasze wyobrażenia o czasie i przestrzeni.

Przekroczenie granic czasu

W projectcie Anny Siekierskiej, trzonem badania jest meteoryt Morasko — świadek tysięcy lat historii, który przypomina nam o przeszłości Ziemi i ukazuje nieoczywisty związek między ciałem niebieskim a ludzkim doświadczeniem. Siekierska zaprasza nas do odkrywania nie tylko samego meteorytu, ale również jego rozproszonej obecności w różnych środowiskach, które stworzono z myślą o edukacji i kulturze. Poprzez tę instalację artystka przenosi nas w czasie do momentu, gdy meteoryt po raz pierwszy znalazł się na powierzchni Ziemi, sprzed około pięciu tysięcy lat. To zderzenie czasu geologicznego z ludzkim pozwala dostrzec naszą drobność na tle wielkich procesów kosmicznych.

Instalacja ta nie tylko przyciąga wzrok, ale również zmusza do refleksji: Co to znaczy być częścią większego ekosystemu? Jakie miejsce zajmujemy jako gatunek w ramach planetarnego cyklu życia? Odpowiedzi na te pytania artystka szuka, tworząc mapy trajektorii meteorytu, które ilustrują jego długą podróż z pasa asteroidów do naszego świata. Obiekty inspirowane formami meteorytu oraz fotografie przedstawiające go w ludzkim otoczeniu stają się metaforą dla refleksji nad tym, co oznacza być częścią Ziemi.

W głąb jaskini – odkrywanie nieznanego

Mikołaj Szpaczyński natomiast podjął temat jaskini krasowej jako przestrzeni, która w wyniku naturalnych procesów geologicznych została wypełniona gliną. Jego projekt to wieloletni proces odkopywania, eksploracji i dokumentacji tego tajemniczego miejsca. Praca ta ujawnia nie tylko geologiczne aspekty jaskini, ale także eksploruje naszą relację z naturą w kontekście ekologicznej arogancji. Przykładem są filmy wideo oraz zestaw map dokumentujących postępy w jego badaniach – to wizualne narracje, które pozwalają publiczności śledzić proces odkrycia.

Szpaczyński uczy nas pokory wobec materii – glina, skały, minerały i mikroorganizmy stają się dla niego nie tylko materiałami do badania, ale również aktywnymi uczestnikami w jego dziele. Każdy krok w głąb jaskini to nowa lekcja o tym, jak materia żyje swoim życiem i jak my, ludzie, jesteśmy częścią tego skomplikowanego układu. Jego przemyślenia odzwierciedlają współczesne dążenia do przemiany postrzegania, gdzie zamiast dominacji nad światem, rodzi się potrzeba współpracy i sojuszu z naturą.

Kalendarium wydarzeń

Projekty Anny Siekierskiej i Mikołaja Szpaczyńskiego są częścią szerszej dyskusji na temat ekologii i sztuki współczesnej. W grudniu 2023 roku obie instalacje zostaną zaprezentowane na wystawie w galerii sztuki współczesnej w Poznaniu. Kuratorka Monika Bakke zaplanowała szereg spotkań z artystami oraz naukowcami zajmującymi się zarówno sztuką, jak i badaniami środowiskowymi. Eksperci będą dzielić się swoją wiedzą na temat wpływu sztuki na świadomość ekologiczną społeczeństwa.

Podsumowanie

Działania Anny Siekierskiej i Mikołaja Szpaczyńskiego przypominają nam o konieczności poszerzenia granic naszej percepcji na świat. W czasach ekologicznych kryzysów projektowanie sztuki w taki sposób, aby angażować nas w poszukiwanie wspólnoty z otaczającą nas materią, staje się nie tylko innowacją ale wręcz wymogiem. Obaj artyści ukazują, że poprzez kontakt z mineralną materią, a także głęboki szacunek dla innych form życia, możemy stworzyć nowe relacje oparte na wzajemnym zrozumieniu i współpracy. Their work not only serves as an artistic achievement but also as a crucial reminder of our existential place in the unfolding story of the Earth and its countless narratives beneath the surface.