Powrót Tego, Co Niezwykłe: Instalacja Rafała Jakubowicza “Arbeitsdisziplin” Ponownie w Galerii Miejskiej Arsenał

Wśród wydarzeń wystawienniczych, które na zawsze wpisały się w historię współczesnej sztuki w Polsce, powrót instalacji Rafała Jakubowicza “Arbeitsdisziplin” do Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu zasługuje na szczególne wyróżnienie. To nie tylko swoiste przypomnienie o odważnej twórczości artysty, ale także refleksja nad zmieniającym się otoczeniem społecznym i politycznym w Polsce oraz na świecie. Działania Jakubowicza, w sposób dramatyczny, konfrontują nas z pytaniami o historyczne dziedzictwo, kondycję współczesnej pracy i nieustanny konflikt pomiędzy indywidualną wolnością a systemowymi uwarunkowaniami.

Historia “Arbeitsdisziplin” jest złożona i pełna kontrowersji. Pierwsza próba zaprezentowania tej instalacji miała miejsce już w 2002 roku. Wówczas jednak jej pokaz został odwołany pod presją kierownictwa fabryki Volkswagena oraz władzy lokalnej. Ten bezprecedensowy akt cenzury wywołał prawdziwą burzę medialną, stawiając pytania o wolność sztuki i jej rolę jako narzędzia krytyki społecznej. Ostatecznie, decyzja dyrekcji Galerii Miejskiej Arsenał spowodowała ogólnopolską debatę na temat politycznych uwarunkowań sztuki, co dodało dodatkowej warstwy do znaczenia instalacji Jakubowicza.

Przypomnijmy, że “Arbeitsdisziplin” opiera się na prostych rejestracjach wideo i fotografiach, które zestawiają nowoczesne zakłady przemysłowe z obrazami z hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Obraz strażnika wzdłuż drutu kolczastego, który przewija się między industrialnym krajobrazem a wyzyskiem pracowników, zmusza nas do zadawania niewygodnych pytań: co tak naprawdę oznacza praca w dobie współczesnego kapitalizmu? Jakie mamy obowiązki jako społeczność, by nie pozwolić na powtórzenie błędów przeszłości?

Dla Jakubowicza kwestią kluczową jest nie tylko przeszłość, ale także obecność i przyszłość: jego prace są krytyką mechanizmów władzy, które przekształcają społeczne struktury na korzyść nielicznej elity. Artysta ukazuje, jak procesy prywatyzacji prowadzą do zatarcia granic między sferą ekonomiczną a publiczną oraz odkrywa sieci konformizmu i autocenzury, które wpływają na decyzje podejmowane przez instytucje kultury i władze lokalne. Jakubowicz, poprzez swoją instalację, rzuca światło na ukryte mechanizmy władzy, które potrafią wpływać na każdy aspekt życia społecznego.

W kontekście współczesności warto zauważyć, że praca “Arbeitsdisziplin”, choć stworzona ponad dwie dekady temu, nadal pozostaje profetyczna. Jest ona odzwierciedleniem fundamentalnych zmian w społeczeństwie, w którym rosnąca potęga wielkich korporacji zaczyna dominować nad tradycyjnymi instytucjami państwowymi. W obliczu tego kryzysu warto zadać pytania o naszą rolę jako obywateli oraz o to, jak możemy stać się aktywnymi uczestnikami życia publicznego.

Instalacja Jakubowicza nie tylko wpisuje się w historię Galerii Miejskiej Arsenał jako jeden z jej najważniejszych elementów kolekcji, ale również otwiera przestrzeń do krytycznej refleksji nad naszą rzeczywistością. Kuratorem tej wystawy jest Marek Wasilewski, który podkreśla znaczenie tego dzieła w kontekście autorefleksyjnej strategii instytucji kultury.

Kalendarium wydarzeń związanych z “Arbeitsdisziplin”:

• 2002: Pierwsza próba wystawienia instalacji kończy się cenzurą.
• 2008: “Arbeitsdisziplin” zaprezentowane na wystawie w Senacie Galerii, Ben-Gurion University of the Negev.
• 2009: Instalacja pokazywana w Nowym Jorku na International Studio & Curatorial Program (ISCP).
• 2010: Udział w wystawie “Dobre Sąsiedztwo?” w Berlinie.
• 2012: Prezentacja na wystawie “Doświadczenie Auschwitz” w MOCAK.
• 2015: Udział w wystawie “Death Does Not Have the Last Word: The Experience of Auschwitz Today” w Solingen.

Wnioskując, powrót “Arbeitsdisziplin” do Galerii Miejskiej Arsenał jest ważnym wydarzeniem, które zaprasza do ponownej refleksji nad przeszłością i teraźniejszością. To punkt wyjścia do debat o roli sztuki jako narzędzia krytyki społecznej oraz tzw. „dyscypliny pracy”, która od wieków kształtuje nasze życie. مكان التواصل Öffentlichkeitsarbeit naszej rzeczywistości jest tu kluczowy; nie możemy milczeć wobec niewygodnych prawd.