K U L T U R A

Polskie miasta w poznańskim Fotoplastykonie

Kraków, ratusz na Rynku  Foto: Fotoplastykon Poznański

Piękno miast przykuwało uwagę fotografów już od połowy XIX w., gdy ta dziedzina sztuki zaczęła się u nas rozwijać. W przypadku stereofotografii szczególnie wiele zdjęć wykonano na potrzeby niemieckich i amerykańskich firm oferujących papierowe zdjęcia do domowych stereoskopów. Unikatową wystawę historycznych zdjęć polskich miast możemy oglądać w Fotoplastykonie na Starym Rynku do 13 listopada.

Pierwszą część wystawy stanowią zdjęcia miast ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego, wykonane ok. 1900 r. Architektura i urbanistyka Gdańska, Wrocławia oraz Szczecina pokazuje, jak wielkie znaczenie w ramach monarchii wilhelmińskiej przypisywano miastom wschodniego pogranicza tego europejskiego mocarstwa.

Stereofotografie te pełniły jednocześnie narzędzie przekonywania o „germańskości” tych regionów, ukazując historyczne oblicze najsłynniejszych zabytków dopełniające się przed wznoszone wówczas historyzujące budowle i poszerzane arterie komunikacyjne.

Gdańsk, pomnik Neptuna przed Dworem Artusa

Inaczej prezentowano miasta Galicji i Mazowsza, co widać szczególnie wyraźnie na przykładach Krakowa i Warszawy. O ile rubieże państwa Romanowów ukazywano jako teren, który nie wkroczył jeszcze w pełni na drogę przyspieszonego rozwoju cywilizacyjnego i ekonomicznego, to w przypadku Krakowa – niepełniącego administracyjnie tak istotnej roli w monarchii austro-węgierskiej jak Lwów – zwracano jeszcze większą uwagę na historyczne dziedzictwo niegdyś potężnej Rzeczypospolitej.

Drugą część ekspozycji stanowią zdjęcia wykonane już w okresie II Rzeczypospolitej. Odrodzone po 123 latach państwo, które postrzegane było jako swoiste regionalne imperium, stanowiące bufor między Republiką Weimarską a tajemniczym dla Zachodu Związku Radzieckim, interesowało głównie mieszkańców Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji.

Trzeci komponent wystawy zaś to już zdjęcia wykonane jesienią 1939 r. Jednym z pierwszych fotografów niemieckich, który pragnął zdokumentować zwycięstwo III Rzeszy nad wojskami polskimi był Otto Schönstein, który w tym czasie wykonywał propagandowe albumy sławiące imperialne zapędy hitlerowskiego państwa.

W ramach albumu „Żołnierze Führera w terenie” opublikowane zostały jednak również liczne zdjęcia pokazujące zniszczenia wojenne największych miast, a także szybkość, z jaką niemieckie wojsko starało się wyrugować polską historię z okupowanych terytoriów.

Polskie miasta w poznańskim Fotoplastykonie, wystawa czynna do 13 listopada 2015.

Dodaj komentarz

kliknij by dodać komentarz