Piknik pod Wiszącą Skałą: 50 lat od premiery – tajemnice wiktoriańskiej Australii

Rok 1975, Australia. Na ekranach kin zagościł film, który na zawsze odmienił oblicze kinematografii. “Piknik pod Wiszącą Skałą” (ang. “Picnic at Hanging Rock”) w reżyserii Petera Weira świętuje swoje pięćdziesięciolecie. Ten psychologiczny thriller, osadzony w realiach wiktoriańskiej Australii, nie tylko zszokował widzów, ale również wdarł się w ich umysły, pozostawiając po sobie niezatarty ślad.

Wydarzenia rozgrywają się w roku 1900, a ich centralnym punktem jest elitarny internat dla dziewcząt, w którym panuje surowa dyscyplina i jaskrawe reguły. Grupa uczennic, pod opieką nauczycielek, wybiera się na wycieczkę do malowniczej Wiszącej Skały – wulkanicznej formacji skrytej w głąb australijskiego buszu. Wyprawa, która miała być niewinnym ucieczką od rutyny szkoły, szybko przeradza się w surrealistyczne doświadczenie.

Tam, pod rozedrganym od upału niebem, rzeczywistość zaczyna przypominać sen. Wraz z bocznym dźwiękiem wiatrów w koronach drzew, stylizowane na obraz wiktoriańskiej epoki panny stają przed nieodgadnionym zjawiskiem – czas przestaje mieć znaczenie, a natura zdaje się wciągać je w wir tajemnicy. Zniknięcia, halucynacje i sprawy nieziemskie otaczają postaci jak mgła. Przestrzeń i czas zakrzywiają się, co skłania widza do zadawania pytania: na ile to, co widzimy, jest jedynie wytworem wyobraźni? Czym tak naprawdę jest doświadczenie transcendencji we współczesnym świecie?

Film Weira eksploruje głęboko osadzone lęki społeczne i psychologiczne z epoki. Pomimo upływu lat, jego przesłanie pozostaje aktualne. Kobiety, przedstawione jako obiekty społeczeństwa zdominowanego przez mężczyzn, zyskują tu niezwykle indywidualne i złożone portrety. W tym kontekście historia nie tylko bada ich relacje między sobą, ale również stawia pytania o utratę wolności i autonomii w patriarchalnym świecie.

Nietypowa narracja przeklina linearność opowieści i tworzy fascynujący odbiór estetyczny: film staje się niemalże poezją wizualną. Estetyka zdjęć Wrighta obrazująca rozległe krajobrazy australijskiego buszu i subtelne detale wnętrza internatu ujmuje swoją melancholią i tajemniczością. Scenariusz oparty na powieści Joan Lindsay obfituje w metafory i odwołania do literackich klasyków – nie bez powodu wielu krytyków porównuje “Piknik pod Wiszącą Skałą” do dzieł Edgara Allana Poe.

W rocznicę pięćdziesięciolecia premiery warto wrócić do tego kultowego tytułu i zastanowić się nad jego wpływem na popkulturę oraz dzieje kina. “Piknik pod Wiszącą Skałą” nie tylko zasłużył na miano klasyki, ale też stał się inspiracją dla wielu reżyserów i filmowców na całym świecie. Niech ten jubileusz będzie okazją do ponownego odkrywania tej mistycznej opowieści, która najpewniej nigdy nie przestanie fascynować widzów. Bo czyż nie właśnie w tajemnicach ukrytych w kinematografii tkwi jej największa moc? Jak mawiał Poe – “Światło jest snem, a dzień jest tylko iluzją”.