“Pan Pan RDK” w Poznaniu – ekspresja, humor i dekady rozkładu Radka Szlagi

Poznań znów staje się areną sztuki nieoczywistej, prowokującej i pełnej artystycznej odwagi za sprawą wystawy „Pan Pan RDK”, poświęconej twórczości Radka Szlagi – jednego z najbardziej wyrazistych polskich artystów współczesnych, który od lat mieszkający w Los Angeles. Czterdziestoczteroletni malarz, który swoją drogę twórczą rozpoczął na rodzimym podwórku Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, obecnie redefiniuje ważne pojęcia w malarstwie: humor, zły smak i neoekspresjonizm. Jego prace to wyrazisty komentarz na temat świata sztuki i rzeczywistości, którą dzieli między dwa kontynenty – Polskę po transformacji oraz Stany Zjednoczone. Ta podwojona perspektywa jest najbardziej widoczna właśnie na wystawie w Poznaniu. Kulminacyjnym punktem ekspozycji jest najnowsze dzieło artysty – „Decade of Decay” („Dekada rozkładu”) – które stanowi przewrotny i autoironiczny portret przemijania i kulturowych fragmentów ostatniej dekady.

Korzenie, które tworzą fundament

Poznań miał ogromny wpływ na kształtowanie się artystycznej tożsamości Szlagi. To tutaj, na prestiżowej Akademii Sztuk Pięknych, ukończył malarstwo z wyróżnieniem w 2005 roku, by następnie sięgnąć po stopień doktora na Uniwersytecie Artystycznym w 2011 roku. Jego ścieżka to historia ciągłego balansowania między tradycją a nowoczesnością, między lokalnością a szerokim kontekstem globalnym.

Kluczowym wydarzeniem w karierze Szlagi było jego uczestnictwo w grupie PENERSTWO, założonej w 2007 roku w Poznaniu. Wśród jej członków znaleźli się również dzisiaj rozpoznawalni twórcy: Wojciech Bąkowski, Piotr Bosacki, Tomasz Mróz, Konrad Smoleński, Magdalena Starska i Iza Tarasewicz. Nazwa grupy wywoływała i wywołuje skojarzenia z marginesem społecznym – specyficzny dla Poznania slangowy termin „pener” odnosi się do outsiderów i osób funkcjonujących na granicy artystycznego mainstreamu. Jednak dzięki energii i pasji Michała Lasoty, który zadbał o promocję kolektywu poza granice miasta, PENERSTWO stało się istotnym fenomenem polskiej sztuki współczesnej.

Choć na początku grupa nie definiowała ścisłej estetyki, sama jej obecność była „śmiałym posunięciem w próżni” – jak wspomina Szlaga. Stała się swoistą „samonapędzającą się maszyną”, która poprzez połączenie różnych indywidualności i ekspresji wyczarowywała projekty tryskające świeżością i buntowniczym zapałem.

PENERSTWO – chłopi bez cenzury

Początkowo PENERSTWO to był niemal „boysband” sztuki alternatywnej – pięciu zdeterminowanych młodych facetów eksplorowało nowe formy przekazu i artystyczne prowokacje. Stopniowo do grupy dołączyły dwie silne kobiety – Magda Starska i Iza Tarasewicz – które rozbudowały paletę stylistyczną i znaczeniową kolektywu. Nie oznaczało to jednak osłabienia tej męskiej energii; przeciwnie – ich zestawienie stworzyło mieszankę dynamiczną i wielowymiarową.

Wystawa „Pan Pan RDK” to nie tylko prezentacja malarstwa Szlagi – to również swoisty wehikuł czasu i nośnik pamięci o wyjątkowym rozdziale w historii polskiej sztuki alternatywnej. W dwóch przestrzeniach wystawy – na parterze oraz w piwnicy – widzowie mają okazję zobaczyć prace całej ekipy PENERSTWA: od wizualnych eksperymentów po dźwiękowe nagrania audio, wideo oraz oryginalne kostiumy wykorzystywane podczas performansów.

Jednym z ciekawszych eksponatów jest „Ziemiak Ziemek” – tajemnicza książka powstała we współpracy Szlagi i Wojciecha Bąkowskiego, pozostająca symbolicznym dokumentem tamtych czasów i nastrojów. Nie zabrakło również klasyków sztuki performatywnej, jak praca Magdy Starskiej „Ice Melting” z 2008 roku, która powraca na wystawę niczym lodowa rzeźba ulotnej pamięci, podkreślając ulotność ludzkich emocji i chwili.

Kalendarium:

• 2005 – ukończenie studiów malarskich na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu z wyróżnieniem przez Radka Szlagę,
• 2007 – założenie grupy PENERSTWO,
• 2008 – powstanie „Ice Melting” Magdy Starskiej,
• 2011 – Radek Szlaga uzyskuje tytuł doktora na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu,
• 2024 – otwarcie wystawy „Pan Pan RDK” w Poznaniu.

Neoekspresjonizm jako opowieść o rozpadzie

Symboliczny dla najnowszej twórczości Szlagi jest obraz „Decade of Decay”. To metafora przemijania nie tylko jednostkowego życia, ale całych porządków kulturowych. Artysta ujmuje ją niezwykle aktualnym językiem neoekspresjonizmu, który przez ostatnie cztery dekady ewoluował od krzykliwej ekspresji do subtelnego narzędzia opowiadania o świecie pełnym sprzeczności. Humor obecny w pracach Szlagi często balansuje na granicy złego smaku lub wręcz prowokacji, ale pod tą fasadą kryje się głęboka refleksja nad kondycją współczesności, międzykulturowością oraz losem Polonii.

Radek Szlaga to artysta dialogu – między przeszłością a teraźniejszością, między Polską a Ameryką, między humorem a tragedią. Dzięki wystawie „Pan Pan RDK” możemy wejść w świat jego wyobraźni, pełen wybuchowej energii i wielowymiarowego przesłania. Poznań nie tylko przypomina o swoim znaczeniu dla twórcy, lecz także staje się miejscem refleksji o sztuce istotnej, niebanalnej i inspirującej jak dawno nie była.

„Pan Pan RDK” to zatem wydarzenie obowiązkowe dla wszystkich miłośników współczesnej sztuki malarskiej i performatywnej. Pozwala nie tylko zachwycić się talentem Radka Szlagi, lecz również zanurzyć w bogatej historii grupy PENERSTWO oraz świadomie konfrontować się z przemijającym czasem i jego artystycznymi konsekwencjami. Kto wie, może za lat kilka przekonamy się, że właśnie ten moment był przełomem nowej epoki ekspresji artystycznej?

Warto poznać ten niezwykły mikroświat pełen ironii, buntu i intensywności osobiście – na własne oczy podczas wystawy w sercu Poznania.