Ekstremalna normalność w twórczości Sofi Żezmer – rozmowa z Bogną Błażewicz

W nadchodzącej wystawie „Ekstremalna normalność” artystka Sofi Żezmer otworzy przed nami drzwi do złożonych idei dotyczących pojęcia normalności i jej granic. Z tych chaosów aktualnych realiów, z chaosu współczesnego świata, w którym wciąż na nowo definiujemy nasze miejsce jako jednostek w zbiorowości, artystka wyłania się jako prowokatorka myśli krytycznej. Z tej okazji miała miejsce interesująca rozmowa między Żezmer a kuratorką wystawy, Bogna Błażewicz.

Normalność – pojęcie na granicy absurdalności

Bogna Błażewicz rozpoczęła dyskusję, definiując „normalność” jako stan równowagi, który wydaje się być bezpieczny, aczkolwiek niezmienny i nudny. Jak więc odnaleźć w nim „ekstremalność”? Sofi Żezmer, podchodząc do tego pytania, zauważa, że „ekstremalna normalność” to zbiór obowiązujących w społeczeństwie norm, które z pozoru wydają się naturalne i akceptowane. Jednakże w rzeczywistości te normy nierzadko obnażają ekstremalne wyjątki od tego, co powinno być korzystne dla nas jako ludzi oraz dla całego ekosystemu, w którym żyjemy.

Czasy, w których żyjemy, naznaczone są łamaniem praw człowieka oraz niewłaściwym zrozumieniem pojęcia sprawiedliwości społecznej. “To nie jest normalne”, podkreśla Żezmer, mówiąc o rosnącej przepaści między bogatymi a biednymi oraz o ekonomii opartej na nieskończonym wzroście w ograniczonym świecie.

Sztuka jako manifestacja myśli paradoksalnych

Kiedy Błażewicz przywołuje wcześniejsze wypowiedzi artystki na temat sztuki jako „sposobu na manifestację i komunikowanie ulotnych, irracjonalnych, paradoksalnych spostrzeżeń”, Żezmer rozwija ten wątek, mówiąc o sztuce jako o przestrzeni dla kreacji znaczeń. To nie tylko forma artystyczna – to manifest życia codziennego, umiejscowiona w specyficznym kontekście społeczno-historycznym. Sztuka ma potencjał do bycia czymś więcej niż tylko wizualną reprezentacją; jest przestrzenią do odkrywania nowych znaczeń oraz przekształcania tych istniejących.

Żezmer zwraca uwagę na to, że jej prace często uruchamiają różnorodne skojarzenia i wieloznaczności. Powiedziała, że często integruje w swoich instalacjach słowa i zdania, które współdziałają z innymi elementami prac, tworząc semiotyczną grę. „Nie ma jednego poprawnego rozwiązania moich prac”, stwierdza Żezmer. Ważnym aspektem jest dla niej dekonstrukcja utartych schematów myślenia.

Misja artysty – konfrontacja ze status quo

Jednym z głównych tematów poruszanych przez Sofi Żezmer jest problem akceptacji „status quo”. Artystka pragnie zwrócić uwagę odbiorców wystawy na to, jak bezrefleksyjne przyjmowanie uznawanych norm może prowadzić do porzucenia działań twórczych i ułatwienia pasywnej konsumpcji cudzych wizji. Wierzy, że prawdziwy potencjał tkwi w zdolności ludzkiej wyobraźni – nie tylko jako odskoczni od rzeczywistości, ale jako kluczowego elementu umożliwiającego społeczne zmiany.

Podkreśla także wyzwania współczesności, gdzie definiowanie istoty człowieczeństwa zyskuje nowy wymiar w dobie robotów i sztucznej inteligencji. Ważne jest dla niej również podejmowanie empatycznego dialogu w lokalnych rzeczywistościach; to właśnie tam pojęcie „normalności” podlega ciągłej ponownej ewaluacji.

Kalendarium

Sofi Żezmer to artystka o bogatym dorobku artystycznym. Urodziła się w Polsce, studiowała rzeźbę, fotografię i historię sztuki na Cooper Union College of Arts and Sciences w Nowym Jorku (1982-1986). Uzyskała tytuł magistra z historii sztuki w Hunter College (1993). Jej twórczość obejmuje eksperymentalne prace rzeźbiarskie, instalacje, fotografie, rysunki oraz kolaże. Artystka jest także aktywną członkinią międzynarodowych organizacji artystycznych, takich jak International Artists Forum (IKG) oraz Deutscher Künstler Bund (DKB).

Podsumowanie

Wystawa Sofii Żezmer „Ekstremalna normalność” stawi przed widzem pytania o granice akceptowalnych norm i ich wpływ na codzienność. Poprzez swoje prace artystka zmusza nas do refleksji nad tym, co naprawdę znaczy być człowiekiem we współczesnym świecie pełnym paradoksów i trudności. To zaproszenie do odkrywania nowych horyzontów myślowych i do podjęcia dialogu o rzeczywistości, która nas otacza.