Męskość w Kryzysie: Refleksje na Temat Współczesnej Męskiej Tożsamości

Stereotypy, Toksyczność, Wrażliwość

W dzisiejszym świecie męskość staje w obliczu pandemii wątpliwości. Stereotypowa, a często toksyczna konstrukcja męskości, która przez wieki kształtowała społeczne normy i oczekiwania, dzisiaj podlega gruntownej rewizji. W jakie narracje wpisują się współczesne męskie tożsamości? Jakie role odgrywają mężczyźni w złożonym kontekście społecznym i kulturowym? I najważniejsze: czy jesteśmy gotowi o tym rozmawiać?

Próbą odpowiedzi na te palące pytania jest „Drwal” – interdyscyplinarny projekt artystyczno-społeczny, który podejmuje temat męskości we współczesnym świecie. Łącząc sztukę współczesną z edukacją, ma za zadanie przyjrzenie się różnym aspektom męskości, w kontekście kryzysu tej idei oraz powrotu do przestarzałych schematów polityczno-kulturowych.

Męskość w Sztuce

Twórczość artystów zaangażowanych w projekt „Drwal” jest odzwierciedleniem różnorodnych narracji dotyczących męskości. Ich prace wizualizują postmęskość w transhumanistycznej formie, odnoszą się do męskich mitologii oraz badają skutki długiego trwania stereotypów sięgających XIX wieku. W ich działaniach można dostrzec nowe podejście do natury, pojawiające się w kontekście „ciemnej ekologii”, oraz wykładnię kwestii postkolonialnych praktyk, które formują dzisiejsze tożsamości płciowe.

Warto zwrócić uwagę na historyczny kontekst, na którym opiera się projekt. Punktem wyjścia dla tych narracji jest epoka Wilhelma II Hohenzollerna (1859–1941), cesarza Niemiec, znanego jako budowniczy Zamku Cesarskiego w Poznaniu, a także jako symbol „triumfu męskości”. Jego niepr zwolny życiorys, od niepełnosprawnego chłopca na pruskim dworze po egotycznego władcę, który stał się jednym z ojców chrzestnych Wielkiej Wojny, stanowi doskonały przykład anachronicznej patriarchalnej ideologii. Pomimo klęski Niemiec i abdykacji, jego figura jako „drwal z Doorn” – przywódcy ścinającego drzewa w okolicznych lasach – wciąż emanuje mocą konwencjonalnych wyobrażeń na temat męskości.

Kontekst Artystyczny

W ramach projektu „Drwal” można podziwiać prace wielu uznanych artystów, takich jak Ernest Borowski, Krystian Daszkowski czy Dorota Nieznalska. Każda z tych prac wnosi coś unikatowego do dyskusji na temat męskości, jednocześnie przekształcając osobiste doświadczenia artystów w uniwersalne przesłania. Kuratorem projektu jest Przemysław Jędrowski, który zręcznie łączy te różnorodne wizje w spójną narrację.

Co ważne, projekt zrobił krok naprzód w kierunku wizualnej identyfikacji, którą opracowała Ewa Hejnowicz. Miejsce ekspozycji – Korytarz Cesarski na pierwszym piętrze – nadaje dodatkową wartość estetyczną całości i staje się przestrzenią refleksji, która zaprasza obserwatorów do głębokiej interakcji z wystawianymi dziełami.

Performans: „Wstyd”

Wyjątkowym punktem programu są również performansy, a jeden z najciekawszych zaprezentuje Arti Grabowski. Jego dzieło „Wstyd” to męska spowiedź w najczystszej formie. Artysta staje nagi, tyłem do widowni, szepcząc do ściany litanię swoich przewinień od dzieciństwa po dziś dzień. To nie tylko przejaw odwagi, ale i głębokie przesłanie o pokorze oraz trudach związanych z byciem mężczyzną we współczesnym świecie.

„Wstyd” był wcześniej prezentowany jedynie raz podczas zamkniętej wystawy w krakowskim MOCAK-u. Siła tego performance’u dostrzegalna jest nie tylko w emocjach artysty, ale również w efekcie wizualnym, który uwiecznił Marcin Maciejowski na okładce „Pisma” w 2024 roku.

Podsumowanie

Męskość nie jest jednowymiarowa; to złożona konstrukcja społeczna, która zmienia się wraz z kontekstem historycznym, politycznym i kulturowym. Projekt „Drwal” to ważny krok ku próbie zrozumienia współczesnego mężczyzny i jego miejsca w świecie, który często wymaga redefinicji norm i wartości. Całość stawia przed nami pytanie: co właściwie znaczy być mężczyzną dzisiaj?

Czasami musimy skonfrontować się z „trupem w szafie” patriarchatu i stawić czoła stereotypom oraz oczekiwaniom społecznym, by otworzyć nowe przestrzenie dla autentyczności i wrażliwości. Projekt ten daje nam do zrozumienia, że dyskusja o męskości jest nie tylko konieczna – jest wręcz pilnie potrzebna.

Z serca tego dzieła bije wezwanie do zmiany i wzajemnego zrozumienia w dialogu o płci i tożsamości. To nie tylko problem mężczyzn – to problem nas wszystkich.

Kalendarium:

Projekt „Drwal” odbywa się w Korytarzu Cesarskim na I piętrze. Czas trwania wystawy to okres od teraz do 2025 roku. Performans „Wstyd” odbędzie się 19 października o godzinie 19:00 w Sali Kominkowej (I piętro), gdzie wstęp jest wolny. Jednak ze względu na zawartość nagości decyzja o wejściu osób niepełnoletnich powinna być uzależniona od ich opiekunów. Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.