Rafał Jakubowicz i jego “Arbeitsdisziplin” – powrót do kontrowersyjnego dziedzictwa

Wydarzenie związane z powrotem pracy Rafała Jakubowicza “Arbeitsdisziplin” do Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu to nie tylko okazja do refleksji nad przeszłością sztuki, ale także szansa na podjęcie ważnej dyskusji o współczesnych problemach społecznych, politycznych i ekonomicznych. Ten wyjątkowy moment jest bowiem związany z historią, która zaczyna się w roku 2002, gdy pierwsza próba prezentacji tej instalacji zakończyła się niepowodzeniem z powodu cenzury.

Kalendarium wydarzeń związanych z “Arbeitsdisziplin”:

• 2002: Pierwsza próba pokazania instalacji “Arbeitsdisziplin”, która została odwołana pod wpływem presji ze strony kierownictwa fabryki Volkswagena oraz ówczesnego prezydenta miasta.
• 2008: Instalacja uczestniczy w wystawie “Souvenirs: Repressed Historical and Personal Memory in the Works of Israeli and Polish Artists” w The Senate Gallery, George Shrut Visitors’ Center, Ben-Gurion University of the Negev.
• 2009: Prezentacja w ramach wystawy “Sąsiedzi/Nachbarn. On the Tectonics of History” w International Studio & Curatorial Program (ISCP) w Nowym Jorku.
• 2010: Udział w wystawie “Dobre Sąsiedztwo? Wątki niemieckie we współczesnej sztuce polskiej/wątki polskie we współczesnej sztuce niemieckiej” w Kunstraum Keruzberg/Bethanien/Studio 1, Berlin.
• 2012: Pokaz instalacji na wystawie “Doświadczenie Auschwitz” w MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie.
• 2015: Udział w wystawie “Death Does Not Have the Last Word: The Experience of Auschwitz Today” w Zentrum für verfolgte Künste w Solingen.

To właśnie dzięki temu powrotowi do galerii, instalacja ta nabiera szczególnego znaczenia, będąc nie tylko krytyką przeszłości, ale również refleksją nad współczesnymi wyzwaniami.

Odkrywanie i analiza historii

Praca “Arbeitsdisziplin” skupia się na istotnych tematach obecnych w twórczości Jakubowicza, wizjonera, który nie boi się zmierzyć z najtrudniejszymi aspektami historii. W swojej instalacji artysta zestawia nowoczesne zakłady fabryki samochodów z hitlerowskimi obozami koncentracyjnymi, co wywołuje szereg emocji i przemyśleń. Obraz strażnika patrolującego ogrodzenie z drutu kolczastego na tle nowoczesnej wieży z logotypem wielkiej korporacji wywołuje u widza dyskomfort, zmuszając do refleksji nad granicami między historią a teraźniejszością.

Jakubowicz pisze tytuł instalacji na staroświeckiej maszynie do pisania – “Dyscyplina pracy”. Ten prosty zabieg przywołuje upiorne skojarzenia z hasłem “Arbeit macht frei”, niemożliwym do pomylenia z niezapomnianym epizodem zniewolenia i zagłady. Instalacja to nie tylko rejestracja wizualna – to pytanie o sens pracy w systemie kapitalistycznym, które wciąż pozostaje aktualne.

Krytyka współczesności

Jakubowicz poprzez swoją twórczość nie tylko wpływa na sposób postrzegania historii, ale również dotyka żywych ran współczesności. Instalacja ujawnia zależności między strukturami władzy a codziennym życiem obywateli. Śledzenie procesów prywatyzacyjnych, które doprowadziły do przejęcia kontroli nad społeczną przestrzenią przez korporacje, jest sednem artystycznego przesłania Jakubowicza.

Z perspektywy czasu można zauważyć, że praca przedstawia niezwykłą przenikliwość. W świecie, gdzie wielkie korporacje stają się coraz potężniejszymi graczami, a wartości wspólne schodzą na dalszy plan, “Arbeitsdisziplin” staje się istotnym punktem odniesienia. Coraz bardziej zauważalne jest przewartościowanie roli państwa na rzecz oligarchów, którzy próbują kontrolować nasze myśli oraz percepcję rzeczywistości.

Podsumowanie

Powrót “Arbeitsdisziplin” do Galerii Miejskiej Arsenał to nie tylko ponowne spojrzenie na istotę cenzury i jego skutków. To także szansa na refleksję nad naszą obecną sytuacją społeczną i polityczną. Rafał Jakubowicz, poprzez swój artystyczny głos, sumuje i krytykuje procesy transformacyjne w Polsce, zostawiając widzów z pytaniami, które wydają się jeszcze bardziej palące dziś niż dwadzieścia lat temu. W dobie dominacji korporacji i ich wpływu na życie społeczne, jego praca jest aktualnym komentarzem do kulturowych i ekonomicznych wyzwań współczesności.

Właściwie każdy krok w kierunku odkrywania prawdy o przeszłości i teraźniejszości wydaje się kluczowy dla przyszłości rozmowy o sztuce oraz jej roli jako narzędzia krytycznego wobec rzeczywistości. Jakubowicz pokazuje, że sztuka ma moc zarówno oddziaływania na społeczne sumienie, jak i zainicjowania publicznych debat w obliczu niewygodnych tematów.