KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 5 WRZEŚNIA

Słońce w znaku Panny

Imieniny obchodzą; Dorota, Wawrzyniec, Justyna, Wiktor

Kobiety o imieniu Dorota są zmienne i wybuchowe. Bardzo lubią przeżywać różnego rodzaju wstrząsy psychiczne. Mają wszechstronny umysł, są zdolne i inteligentne. Lubią zmiany w życiu, kochają przyjaciół, wiele podróżują i łatwo przystosowują się do nowych warunków. Bywają dość nietypowymi matkami.

Imię Teodor można tłumaczyć jako “dar Boga”. Mężczyzna o tym imieniu jest dobrym organizatorem. Potrafi prawidłowo, logicznie analizować zjawiska. Często bywa wspaniałomyślny. Może mieć sukcesy na polu kulturalnym lub społecznym.

Wawrzyniec to imię mężczyzn uczynnych i prawdomównych, o dużym temperamencie, którzy bardzo szybko podejmują decyzje. Panowie o tym imieniu są kapryśni, a ich fanaberie mogą osłabić jedynie pochlebstwa. Wówczas stają się filantropami, udzielają rad i pomocy ludziom.

Cytaty na dziś:

– Cóż z tego, że pobrali się z rozsądku, skoro musieli rozejść się z miłości. Jerzy Bilewicz
– W sztuce jak w życiu, nic przypadkowo się nie dzieje. Antoni Czechow.
– Podstawowe Prawdy Informatyki (wg Murphy’ego): Człowiek postępuje rozsądnie wtedy i tylko wtedy, gdy wszelkie inne możliwości zostały już wyczerpane.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1602 Król Zygmunt III Waza odnowił przywilej Władysława Jagiełly na bicie denarów w mennicy miejskiej w Poznaniu i zezwolił na bicie trojaków.

1829 Ukazało się w czasopiśmie Posener Zeitung obwieszczenie Rejencji o utworzeniu szkoły pad protektoratem ks. Luizy pruskiej Radziwiłł, której imię „Louisenschule” szkoła nosić będzie. Szkoła ta, oznajmia Rejencja będzie pod bezpośrednim nadzorem Rejencji, a w sprawach zewnętrznych będzie pod kierunkiem specjalnego Wydziału.

Otwarcie szkoły miało nastąpić już 1 października, ale z powodu małej ilości zgłoszeń, przesunięto otwarcie na rok następny. W międzyczasie przystąpił komitet do najmu budynku szkolnego. Wynajęto dom radcy sądowego Briicknera przy ul. Wrocławskiej 245.

Dom ten położony jest w łuku ulicy Wrocławskiej i mieści dzisiaj Bibliotekę i Czytelnię im. Kraszewskiego. Kontrakt imieniem Komitetu podpisali: Suttinger, Sypniewski, Baarth. Jacob, Rose. Bielefeld, Miiller i Behrens. Otwarcie szkoły nastąpiło dnia 13 stycznia 1830 r. w wielkiej sali posiedzeń Rejencji w obecności namiestnika, ks. Antoniego Radziwiłła, jego małżonki, ks. Ludwiki. Protektorki Zakładu i władz Rządowych, a przy współudziale licznie zebranej publiczności.

[Źródło: Dr. Wisława Knapowska, Dzieje Fundacji Ks. Ludwiki Radziwiłłowej w Poznaniu, w Kronika Miasta Poznania 1929, R7, nr 4, s. 1]

1907 Poświęcenie nowej synagogi przy ulicy Stawnej (Wronieckiej) w Poznaniu.

O godzinie 11:30 rabin Wolf Feilchenfeld otworzył drzwi i zaprosił do wnętrza gości. Następnie wniesiono zwoje Tory i po raz pierwszy odmówiono modlitwę Szema Izrael.

Na zakończenie uroczystości rabin gminy reformowanej Philips Bloch odmówił modlitwę za ojczyznę oraz cesarza. Cała inwestycja, czyli zakup parceli oraz budowa synagogi kosztowała ponad 850 tysięcy marek.

1832 W Koszalinie zmarł Jan Samuel Kaulfuss, niemiecki filolog i pisarz pedagogiczny, poznański nauczyciel.

Studiował w niemieckim Halle, gdzie w roku 1803 uzyskał stopień doktora filozofii. Począwszy od roku 1804 był profesorem Królewskiego Gimnazjum Poznańskiego im. Marii Magdaleny, gdzie nauczał historii i literatury starożytnej), a przez 9 lat (1815-1824) piastował stanowisko rektora.

Dzięki jego staraniom (i pod jego nadzorem) w roku 1813 otwarto pierwszą w Poznaniu szkołę średnią dla dziewcząt.

Rok 1824 przyniósł utratę stanowiska dyrektora Gimnazjum Poznańskiego i przeniesienie na identyczną posadę w Szczecinku (Neustettin). Niedługo potem stracił i tę posadę, trafiając ostatecznie do Koszalina (Köslin). Od 5 maja 1805 był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Nieco później otrzymał członkostwo Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

1926 W Poznaniu urodził się Julian Boss-Gosławski rzeźbiarz.

Wykładowca na Wydziale Rzeźby PWSP w Sopocie i Poznaniu. członkiem awangardowej grupy poznańskich artystów 4F+R. W czasach gdy artysta debiutował, mieszkał w Poznaniu inny sławny rzeźbiarz – Józef Gosławski. Zbieżność nazwisk i pierwszej litery imienia nastręczała wiele trudności, dlatego przy jego nazwisku pojawił się człon „boss” – jako przejaw jego przywódczych zdolności.

Wcześnie zrezygnował z tradycyjnych materiałów rzeźbiarskich. Tworzy rzeźby z opalonego drewna i spawanego żelaza. Rzeźba Jeźdźcy, przedstawiająca postacie Bolesława Chrobrego i Ottona III, była wystawiona na Expo 2000 w Hanowerze. Chociaż uznawany był za sztandarową postać polskiej awangardy, porzucił na przełomie lat 60 i 70 „wielki świat” i osiadł w Rybitwach nad Jeziorem Lednickim, gdzie w starym warsztacie powstają jego najnowsze prace. Wiele z nich to przedmioty użytkowe – artystyczne kute żyrandole, kraty, płoty, furtki i bramy – zobaczyć je można choćby w znajdującej się po sąsiedzku Wielkopolskim Parku Etnograficznym, przy kościele w Dziekanowicach, w pobliskich Pomarzanowicach a także w Gnieźnie, Pobiedziskach (Pomnik Powstańców Wielkopolskich), Koninie i Kaliszu. Artysta zmarł w czerwcu 2012 roku.

Pustelnik, zapomniany artysta – legenda, niepokorny lekkoduch. Znajomi nazywali go Profesorem, Kapitanem Armaniakiem, Bossem. Tyle jest prawd o Julianie Boss-Gosławskim, poznańskim artyście – rzeźbiarzu, ile osób, z którymi zetknął się w swoim życiu. W Poznaniu wykonał m.in. ozdobne kraty dla Szkoły Baletowej, Urzędu Miasta i Arsenału.

Foto: Krata w Szkole Baletowej, źródło: http://boss-goslawskijulian.dtfoto.pl/

1939 Wysadzenie mostów w Poznaniu.

1939 Po ewakuacji z Poznania władz sanacyjnych, odebranej przez mieszkańców jako ucieczka, Cyryl Ratajski ponownie objął urząd prezydenta miasta, który sprawował do 12 września, gdy zarząd miasta przejęli Niemcy.

Tablica poświęcona Cyrylowi Ratajskiemu na placu jego imienia, foto: http://fotopoznan.blogspot.com/

1945 Polska Żegluga Państwowa w Poznaniu uruchomiła przewóz towarów na Warcie w ruchu holowniczym. Z dniem 5 bm. następuje otwarcie regularnej linii pasażersko – towarowej z Poznania do Gorzowa i z powrotem. Czytelnikom zwracamy uwagę na szczegóły zamieszczone w dziale ogłoszeń.

1959 W Poznaniu urodziła się Dorota Lulka, aktorka związana m.in. z Teatrem Polskim i Nowym.

W wieku ośmiu lat zaczęła śpiewać w chórze „Poznańskie Skowronki” a w Operze Poznańskiej wykonywała partie dziecięce w „Krwawych godach”, „Tosce”, „Cyganerii” i „Weselu Figara”. W 1985 roku po występach na scenach w Gdańsku wróciła do rodzinnego Poznania, grając w Teatrze Polskim, a następnie Nowym. W tym czasie występowała gościnnie w Teatrze Muzycznym i Wielkim.

W Scenie na Piętrze brała udział w programach z cyklu „Ring z….” między innymi z Jerzym Bończakiem, Markiem Kondratem, Janem Machulskim i Markiem Walczewskim . W filmach Andrzeja Maleszki „Mechaniczna Magdalena”, „Ofelia” i „Ofelia na wakacjach” zagrała mamę Ofelii -aktorkę Dorotę Lulkę. Od roku 1994 pracowała jako dziennikarka w Poznańskim Ośrodku Telewizji Polskiej, realizując programy kulturalne. [Więcej informacji: http://dorotalulka.pl/]

1966 W poznańskich Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego uroczyście przekazano do eksploatacji ostatni wyremontowany tu parowóz. ZNTK szkoli teraz załogę do remontów kapitalnych lokomotyw spalinowych – pisał Głos Wielkopolski.

1973 Na ulicach Poznania pojawiły się prywatne fiaty 126p. Otrzymali je przodujący pracownicy dużych zakładów pracy. (Głos Wielkopolski)

ZDARZYŁO SIĘ 5 WRZEŚNIA

1568 Urodził się Tommaso Campanella, włoski filozof i myśliciel społeczny, jeden z pierwszych przedstawicieli komunizmu utopijnego.

1580 Armia polska pod dowództwem Stefana Batorego zdobyła moskiewską twierdzę – Wielkie Łuki.

1622 Richelieu został kardynałem.

1638 Urodził się Ludwik XIV z dynastii Burbonów, król Francji. Od roku 1643, nazywany przez swoich poddanych Królem Słońce. Za jego panowania Francja wyrosła na pierwszą potęgę Europy. O sobie Ludwik XIV skromnie mawiał: “Państwo to Ja”..

1725 Francuski król Ludwik XV poślubił polską księżniczkę Marię Leszczyńską.

1857 Urodził się Konstanty Ciołkowski – uczony rosyjski pochodzenia polskiego, twórca naukowych podstaw lotu rakiet. (zm. 19.09.1935).

1877 Zmarł w więzieniu w Nebrasce Szalony Koń (Crazy Horse), wódz Siuksów.

1910 Maria Skłodowska – Curie oświadczyła, że zdołała nadać radowi postać metalu.

1915 Zmarł Stanisław Witkiewicz, ojciec Witkacego, malarz, krytyk, prozaik. Od 1890 r. związał się na stałe z Zakopanem. Zainspirowany twórczością Podhala, stworzył kierunek architektoniczny zwany zakopiańskim. (ur. 8.05.1851). Był współtwórcą naturalizmu.

1915 Zajęcie Warszawy przez wojska niemieckie.

1922 W Białymstoku urodził się Czesław Petelski, reżyser filmowy.

1939 Urodził się George Lazenby, australijski aktor, odtwórca roli Jamesa Bonda.

1940 W Chicago urodziła się Jo-Raquel Tejada – Raquel Welch, aktorka amerykańska. Zagrała m.in. w “Trzech muszkieterach” i “Fantastycznej podróży”.

1942 Urodził się Werner Herzog, niemiecki reżyser filmowy i teatralny. Autor, m.in. folmów : “Stroszek”, “Fitzkaraldo”, “Nosferatu wampir”, “Woyzeck”.

1946 W Zanzibarze w Tanzanii urodził się Freddie Mercury (wł. Frederic Bulsara), wokalista grupy Queen. Zmarł na AIDS w 1991 roku. Jego najbardziej znane solowe utwory to „Love Kills”, kompozycja Giorgio Mordera z filmu „Metropolis” z 1984 roku, „I Was Born To Love You” z 1985 roku, „The Great Pretender” z 1987 roku oraz „Barcelona”, duet z Monsserat Caballe. Zmarł na Aids 24 listopada 1991 roku.

1954 Urodził się Sal Solo, piosenkarz brytyjski, w latach 80-tych założyciel, gitarzysta i wokalista grupy Classix Nouveaux. Największe przeboje to “Never Never Comes”, “Never Again”.

1955 Urodziła się Elżbieta Adamiak, jedna z najciekawszych polskich wokalistek poezji śpiewanej.

1958 W USA zaprezentowano pierwszy egzemplarz video z możliwością nagrywania.

1959 Urodził się Waldemar Pawlak, polityk ludowy, premier.

1976 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: “(Shake, Shake, Shake) Shake Your Booty” – KC & The Sunshine Band.

1980 Rozpoczęło się VI Plenum KC PZPR. Podjęto na nim decyzję o usunięciu Edwarda Gierka z zajmowanego stanowiska. Jego miejsce zajął Stanisław Kania.

1981 Wojciech Jaruzelski zastąpił Stanisława Kanię na stanowisku I sekretarza KC PZPR.

1981 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: “Tainted Love” – Soft Cell.

1991 Nelson Mandela został wybrany prezydentem RPA.

1997 Zmarła Matka Teresa z Kalkuty właść. Agnes G.Bojaxiu, misjonarka albańska. Założycielka kongregacji sióstr Miłosierdzia Bożego, laureatka pokojowej Nagrody Nobla w 1979 roku.