KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 2 LISTOPADA

2 LISTOPADA Słońce w znaku Skorpiona

Zaduszki

Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Dzień Niepodległości

Urodzeni 2 listopada to osoby o mocnym charakterze. Cechuje je niezwykle silna wola i pewność siebie. Lubią dominować w otoczeniu i nie brakuje im zdolności przywódczych. Odznaczają się też dużym zmysłem krytycznym. Często przejawiają uzdolnienia twórcze i osiągają nawet liczące się sukcesy. Przez otoczenie nie są uwielbiani, co spowodowane jest ich zarozumialstwem i nietolerancją. W stosunku do najbliższych są mało uczuciowi.

Zaduszki
Zwyczaj obchodzenie Dnia Zadusznego wprowadzony został przez opata Ochilo z Clumy w roku 993. Opat rozpowszechnił pogańskie uroczystości ku czci zmarłych utrzymujące się w ówczesnej Europie. Dzień Zaduszny obchodzi się 2 listopada. Wspominamy tego dnia wszystkich przyjaciół bliższych i dalszych znajomych, którzy z tego świata już odeszli. Jest to dzień wspólnej za nich modlitwy. W 1915 r. ogłoszona przez papieża Benedykta XV Konstytucja Apostolska zezwala każdemu kapłanowi na odprawianie w tym dniu trzech mszy św.

Cytaty na dziś:

– Egoista jest obojętny dla ludzi, których nie może wykorzystać do swoich celów.
– Sztuką jest nie robić nic, ale robić to dobrze i doprowadzić sprawę do końca. – Współczesne przysłowie amerykańskie.
– Nikt nie jest tak głupi, żeby od czasu do czasu takiego nie udawać Stanisław Jerzy Lec

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1860 We wsi Czołowo w gminie Kórnik urodził się Marcin Kasprzak, drukarz, dekarz, działacz rewolucyjny i niepodległościowy.

W latach 1885-86 był organizatorem pierwszych kółek socjalistycznych w Poznaniu. Współtwórca Polskiej Partii Socjalno-Rewolucyjnej Proletariat tzw. II Proletariatu. Organizator pierwszej manifestacji 1-majowej na ziemiach polskich w 1890 roku.

Kasprzak był wielokrotnie więziony przez władze carskie i pruskie. Wysoki i silny fizycznie, obdarzony konspiracyjną intuicją, nie podporządkowywał się partyjnej dyscyplinie i zawsze wychodził obronną ręką z opresji. Legendarny jest sposób w jaki, dosłownie na własnych plecach, przeniósł Różę Luksemburg przez granicę rosyjsko-pruską.

Za współpracę z Różą Luksemburg wyrzucony z SPD. Marcin Kasprzak był wielokrotnie niesłusznie pomawiany o współpracę z tajną policją w Rosji bądź Prusach. Został powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej 8 września 1905 roku.

Dziś, we wsi Czołowi stoi pomnik Kasprzaka przeniesiony z parku jego imienia (dziś Wilsona), gdzie znajdował się w latach 1963-1994.

1925 Prasa poznańska pisała o uruchomionej 1 listopada komunikacji autobusowej między Starym Rynkiem a Główną i Winiarami.

“Kurier Poznański” 2 listopada opisywał: “O godz. 9.35 rano wyjechał pierwszy autobus spod gmachu Komendy Policji, zabierając przedstawicieli miasta z dr. Głowackim, miejskim dyrektorem Mizgajskim, inżynierem Biskupskim, dyrektorem Miejskiej Kolei Elektrycznej inż. Nestrybke oraz z przedstawicielami prasy. W Głównej pod apteką oczekiwali na autobus liczni przedstawiciele tej dzielnicy”.

Bilet kosztował 30 groszy. Kilka dni później uruchomiono komunikację na liniach: pl. Wolności – Matejki oraz pl. Wolności – Ławica.

W 1929 przedsiębiorstwo dysponowało już 24 autobusami miejskimi, dla obsługi których w latach 1927-1929 wybudowano garaże na terenie zajezdni Gajowej (od strony ul. Zwierzynieckiej).

[Na podstawie: “135 lat MPK” pod red. Kamili Górczyńskiej-Żyżkowskiej i Agaty Drzewuckiej, Joanna Leśniewska,  MPK Poznań. Autobusy jeżdżą tu już od 90 lat!, Gazeta Wyborcza Poznań, 2.11.2015, fot powyżej: Autobus marki Renault – zakupiony w 1928 roku na potrzeby PeWuKi (archiwum MPK)]

1939 Zmarł Witold Noskowski, polski dziennikarz, krytyk teatralny i muzyczny (ur. 1873).

W roku 1900 przeprowadził się ze Lwowa do Krakowa, gdzie rozpoczął karierę dziennikarską. Od 1906 r. włączył się w działalność kabaretu Zielony Balonik, pisząc dla niego szereg tekstów (m. in. szopki) oraz komponując i akompaniując. Po I wojnie światowej przeniósł się do Warszawy angażując się do “Kuriera Warszawskiego”, później redagował „Przegląd Wieczorny”. Współpracował także z Dziennikiem Poznański (1921-22) w którym był redaktorem politycznym.

W 1925 na stałe zamieszkał w Poznaniu i do 1939 redagował w „Kurierze Poznańskim” stały „Dział Kultury i Sztuki”, w którym zamieszczał komentarze do wydarzeń kulturalnych i literackich nie tylko w kraju, ale również poza jego granicami. Jego recenzje teatralne odznaczały się rzetelnością, znajomością zagadnień teatru i eksponowaniem roli aktora. W 1937 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, ale go nie przyjął.

Po wybuchu wojny, 1 listopada 1939 został aresztowany przez Gestapo i wkrótce zginął zamordowany w Forcie VII w Poznaniu. [Źródła: Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 518, wikipedia]

Witold Noskowski, karykatura Kazimierza Sichulskiego, ok. 1906, w: Boy-Żeleński Znaszli ten kraj, Czytelnik, Warszawa 1949

1939 Artur Greiser oficjalnie przejął urzędy gauleitera (kierownika okręgowej organizacji NSDAP) i namiestnika Rzeszy (reichsstaathalter) w Kraju Warty.

1950 Adam Hanuszkiewicz zadebiutował na scenie Teatru Polskiego w Poznaniu.

Co było powodem zaangażowania się w roku 1950 akurat do Poznania – pytał Hanuszkiewicza Ryszard Danecki w wywiadzie do rubryki „Bliscy Znajomi” drukowanej w Gazecie Poznańskiej.

Grałem w warszawskim Teatrze Rozmaitości Zbigniewa w Mazepie. Po przedstawieniu przyszedł do mnie kierownik literacki Wilama Horzycy, despotyczny gawędziarz Józef Maśliński, do 4 rana trzymał mnie za guzik, nie dopuszczając do głosu, a kiedy wreszcie udało mi się rzec, iż późno, muszę już iść – zapytał: jeszcze jedno o jakiej roli pan marzy?

Nigdy nie marzyłem o żadnej, jednej roli, ale aby się jak najszybciej rozstać, wymieniłem tę, która mi pierwsza przyszła do głowy – Hamlet… którego zagrał w Teatrze Polskim.

Miałem zaledwie 5 prób po 4 godziny i 2 listopada 1950 roku pierwszy raz wystąpiłem w tej roli, na popołudniówce dla młodzieży. Drugi raz 21 listopada bez żadnej już próby! Dla człowieka, który choć trochę zna teatr jasne jest, co musiał przezywać aktor w takiej sytuacji. Właśnie Horzyca nauczył mnie szybkich prób…

Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 142 – 143]

1991 Poznańskie Radio Merkury rozpoczęło całodobową emisję programu.

Siedziba Radia Merkury przy ulicy Berwińskiego. Podczas wojny w budynku mieszkał namiestnik Kraju Warty Artur Greiser.

2022 Zmarł w wieku 89 lat Romuald Połczyński, poznański dziennikarz i popularyzator muzyki. O jego śmierci poinformowała Filharmonia Poznańska dla której wymyślił Koncerty Poznańskie i z która współpracował do końca życia. Od wielu lat był już na emeryturze, ale pisać nie przestawał

Przez ponad 50 lat był czynnym dziennikarzem, zaczynał w Gazecie Poznańskiej i “Expressie Poznańskim”, gdzie był reporterem, kierownikiem działu miejskiego (prawie 30 lat), sekretarzem redakcji i redaktorem naczelnym (z wyboru zespołu w 1990 r.).

W 1961 r. zainicjował, wraz z dyrektorem Filharmonii Robertem Satanowskim, tzw. Koncerty Poznańskie – comiesięczne spotkania z muzyką dla szerokiej publiczności. Związał się z także Towarzystwem Muzycznym im. Henryka Wieniawskiego, współorganizował Konkursy Wieniawskiego.

Bardzo cieszył się na 500. edycję Koncertu Poznańskiego, która odbędzie się w piątkowy wieczór, 4 listopada – czytamy we wspomnieniu Filharmonii Poznańskiej O tym swoim „muzycznym dziecku” napisał specjalny tekst do jubileuszowego programu koncertowego. I zakończył go słowami, które teraz brzmią niemal jak testament:

,,Koncerty Poznańskie narodziły się w innym świecie. Nie ma Expressu, nie ma tamtych związków zawodowych, nie ma już wielu z nas, którzy pamiętają premierę i doczekali 500. edycji tych ciągle potrzebnych muzycznych spotkań. Śpiewając radosne Magnificat, żywimy nadzieję, że dzieło minionego stulecia jest ciągle żywe i ma przed sobą jeszcze nie jeden jubileusz.” pięknej (ur. 1940).
[źródło: strony internetowe Filharmonii Poznańskiej]

ZDARZYŁO SIĘ 2 LISTOPADA

1355 Angielska armia króla Edwarda wylądowała w Calais we Francji.

1755 Urodziła się Maria Antonina, królowa Francji, żona Ludwika XVI. Zgilotynowana została w czasie rewolucji francuskiej.

1789 Upaństwowienie dóbr kościelnych we Francji.

1836 Urodził się Michał Elwiro Andriolli – rysownik, ilustrator, m.in. “Pana Tadeusza”.

1866 Urodził się Bronisław Piłsudski, polski etnograf, zajmujący się ludem i kulturą Ajnów, brat Józefa Piłsudskiego (zm. 1918).

1889 Przyjęcie Dakoty Północnej i Dakoty Południowej do Unii, jako 39 i 40 stanu USA.

1906 Urodził się Luchino Visconti, włoski reżyser teatralny i filmowy. Jeden z twórców neorealizmu. Nakręcił m.in. „Lamparta” i „Zmierzch Bogów”, „Śmierć w Wenecji”.

1913 Urodził się Burt Lancaster, sławny aktor amerykański. Zagrał w 70 filmach, m.in. w “Lamparcie” Luchino Viscontiego. Za “Elmera Gantera” dostał w 1960 Oscara. Zmarł 21 października 1994 roku.

1920 Stacja radiowa w Pitsburgu w Stanach Zjednoczonych jako pierwsza na świecie rozpoczęła nadawanie codziennego programu.

1924 Sunday Express jako pierwsza gazeta w Anglii opublikował krzyżówkę.

1925 Odbył się pogrzeb Nieznanego Żołnierza – złożenie prochów nieznanego obrońcy Lwowa w grobowcu-pomniku wzniesionym na Placu Saskim w Warszawie.

1932 Urodziła się Sława Przybylska – piosenkarka, aktorka. Niezapomniana wykonawczyni piosenki “Pamiętasz była jesień” z filmu “Pożegnania” Wojciecha Hasa.

1938 Urodziła się Zofia Glücksburg, królowa Hiszpanii, żona Jana Karola I Burbona.

1942 Urodziła się Stefanie Powers, amerykańska aktorka, producentka, scenarzystka i piosenkarka polskiego pochodzenia. Laureatka nagród Emmy i pięciokrotnie Złotego Globu za rolę w serialu Hart to Hart. Znana z zaangażowania w ochronie dzikiej przyrody we wschodniej Afryce.

1944 Urodził się Keith Emerson, kompozytor, producent nagrań i klawiszowiec grupy Emerson, Lake And Palmer, a wcześniej The Nice. W 1981 roku nagrał pierwszy album solowy „Nighthawks”.

1959 W Wielkiej Brytanii otwarto pierwszą autostradę, która połączyła Londyn z Birmingham.

1963 Urodziła się Iwona Pavlović, polska tancerka, mistrzyni Polski w tańcach latynoamerykańskich.

1971 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Gypsys, Tramps And Thieves” – Cher.

1975 Zamordowany został Pier Paolo Pasolini, włoski reżyser filmowy, pisarz (ur. 1922).

1981 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Private Eyes” – Daryl Hall & John Oates.

1985 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: “Part-Time Lover” – Stevie Wonder.

1988 Internet: pierwsza w historii wielka infekcja przez robaka komputerowego, znanego jako Robak Morrisa, napisanego przez Roberta T. Morrisa.

1991 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „The Fly” – U2.

1998 Rozpoczął się trwający tydzień lot kosmiczny amerykańskiego wahadłowca Discovery z najstarszym astronautą świata (J. Glenn miał wtedy 77 lat) na pokładzie.

2000 Zmarła Margaret Susan Cheshire – Lady of Warsaw – jedna z najbardziej zasłużonych dla Polski działaczek charytatywnych. Założycielka fundacji “Sue Ryder Foundation”, której celem była pomoc cierpiącym i chorym więźniom obozów koncentracyjnych. Jej fundacja zbudowała w Polsce ponad 30 obiektów (szpitale, kliniki, domy dla przewlekle chorych).

2007 Samobójstwo popełnił Mirosław Breguła, kompozytor, muzyk, wokalista zespołu Universe (ur. 1964).

Imieniny obchodzą: Anatol, Bohdan, Bożydar, Tobiasz, Radost, Stoimir

Bohdan, przyjmuje się, że to imię zarówno starosłowiańskie jak i pochodzące ze źródeł staroperskich., oznacza człowieka danego przez Boga. W Polsce imię występuje od XII wieku w formach; Bogdan, Bodan, Bohdan.
Mężczyzna o tym imieniu jest subtelny i dobry. Bywa zasadniczy, twardo broni szlachetnych idei. Nie daje się zastraszyć przeciwnikom. Ma artystyczne uzdolnienia, poszukuje prawdy i wartości ponadczasowych.

Tobiasz po hebrajsku znaczy – „dobrem jest Jahwe”. Tobiasz jest inteligentny, poszukuje prawdy, może być pisarzem lub dyplomatą. Ma precyzyjny umysł, zdolny do logicznej analizy. Mężczyzna o tym imieniu jest stały w uczuciach.

Anatol, pochodzący Anatolii, niewolnik ze wschodu, imię pochodzenia greckiego, w Polsce używane zwłaszcza na dawnych kresach wschodnich.