Ekstremalna normalność: Sofi Żezmer w dialogu z Bogą Błażewicz

W świecie sztuki, w którym normy i konwencje są nieustannie kwestionowane, Sofi Żezmer, artystka o międzynarodowej renomie, stawia pytania o znaczenie tego, co określamy mianem „normalności”. W rozmowie z kuratorką Bogą Błażewicz, Żezmer zaprasza nas do refleksji nad pojęciem „ekstremalnej normalności”, które będzie centralnym motywem jej nadchodzącej wystawy w Galerii Miejskiej Arsenał.

Normalność, która nie jest normalna

Dla wielu normalność to synonim stabilności, równowagi i akceptacji powszechnie przyjętych wartości. Jak zauważa Błażewicz, „normalne” może wydawać się nudne i konserwatywne. Jednak Żezmer decyduje się odkryć przed nami jego ekstremalną stronę.

„Ekstremalna normalność to zestaw okoliczności oraz systemowych norm, które przywykliśmy akceptować jako normę. W istocie niejednokrotnie te ramy łamią granice tego, co jest korzystne dla ludzi oraz całego ekosystemu” – przekonuje Żezmer. Często to właśnie przesunięcie granic na skrzyżowaniu codzienności, absurdalnych norm i komicznych spektakli pozwala dostrzec rzeczywistą skalę problemów. W XXI wieku naruszenia praw człowieka, wzrastające nierówności społeczne czy ekonomiczne schematy opierające się na nieskończonym rozwoju w ograniczonych zasobach stają się obrazem „normalności”, którą jako społeczeństwo stajemy się coraz bardziej skłonni akceptować.

Sztuka jako forma komunikacji

Zastanawiając się nad rolą sztuki, Żezmer podkreśla, że nie jest ona jedynie próbą uchwycenia rzeczywistości przy użyciu tradycyjnych środków wyrazu. Dla niej sztuka jest sposobem na manifestowanie idei oraz spostrzeżeń, które nie zawsze mają racjonalne podstawy. „Sztuka to przestrzeń do stwarzania znaczenia w fizycznej, doświadczalnej formie” – mówi artystka. To właśnie poprzez instalacje czy kolaże udało jej się połączyć różnorodne przekazy oraz emocje, które prowadzą do wieloznacznych skojarzeń, każdorazowo skłaniając widza do samodzielnej interpretacji i refleksji.

Dorota Monkiewicz określiła prace Żezmer jako rebusy – metaforę, która wydaje się doskonale oddawać złożoność oraz ambiwalencję jej twórczości. „Moje dzieła często uruchamiają wiele kierunków myślenia i nie mają jednego poprawnego rozwiązania” – zaznacza żartobliwie artystka. Jej podejście do sztuki to swoiste zaproszenie do dekonstrukcji utartych myśli oraz stereotypowych postrzegań.

Rola wyobraźni w społeczeństwie

Ważnym punktem poruszanym przez Żezmer jest problem społecznie akceptowanego status quo oraz rola wyobraźni w jego kształtowaniu. „Akceptowanie ekstremalnej normalności prowadzi do zaniku naszej twórczej wyobraźni” – mówi artystka, wskazując na to, jak często społeczeństwo ogranicza się do bezrefleksyjnego konsumowania cudzych wizji rzeczywistości. „Bierna konsumpcja cudzych pomysłów nie zawsze służy dobrom społecznym”.

W kontekście współczesnych wyzwań związanych z rozwojem technologii i sztucznej inteligencji, Żezmer stawia pytanie: „Co sprawia, że uznajemy kogoś za istotę ludzką?” W obliczu szybko zmieniającego się świata ważne jest zrozumienie interakcji zachodzących między żywymi systemami a otaczającą nas rzeczywistością.

Kalendarium wystawy

Wystawa „Ekstremalna normalność” odbędzie się w Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu. Otwarcie wystawy zaplanowane jest na 15 listopada 2023 roku, a jej zwiedzanie potrwa do 15 stycznia 2024 roku. W programie wydarzenia znajdą się również spotkania dyskusyjne z autorką oraz warsztaty artystyczne dla wszystkich zainteresowanych odkrywaniem sztuki na nowo.

Podsumowanie

Sofi Żezmer skłania nas do refleksji nad tym, co dla nas oznacza normalność. Jej twórczość wykracza poza tradycyjne ramy sztuki, angażując odbiorców w dialog na temat istotnych problemów społecznych i etycznych. W obliczu rosnącej dyskusji o wpływie technologii na nasze życie oraz o granicach ludzkiej percepcji i akceptacji norm, wystawa ta staje się niewątpliwie jednym z ważniejszych wydarzeń artystycznych najbliższych miesięcy. Eksplorując ekstremalne aspekty normalności, Żezmer otwiera drzwi do nowych perspektyw i refleksji nad naszym miejscem w świecie.