Ekstremalna normalność – Sofi Żezmer o współczesnej sztuce i normach społecznych

W ostatnich latach coraz częściej w sztuce porusza się temat norm społecznych i tego, jak mogą one być definiowane oraz reinterpretowane. W kontekście nowej wystawy “Ekstremalna normalność” Sofi Żezmer z Galerii Miejskiej Arsenał, temat ten nabiera wyjątkowej głębi. W rozmowie z kuratorką Bogną Błażewicz artystka podjęła próbę zdefiniowania tego, co dla niej oznacza “ekstremalna normalność”, odwołując się do koncepcji norm społecznych, które wydają się z góry ustalone, a czynią systemy wartości i działania ludzi wręcz absurdalnymi.

Czym jest ekstremalna normalność?

“Normalność” według Błażewicz często kojarzy się z równowagą i zdecydowaniem na przyjęcie utartych schematów. Czym jednak jest “ekstremalna normalność”? Żezmer wyjaśnia, że to potocznie przyjęte ramy funkcjonowania, które w rzeczywistości mogą łamać granice zdrowego rozsądku czy moralności. Współczesne społeczeństwo, zwłaszcza w dobie XXI wieku, boryka się z wieloma wyzwaniami: łamaniem praw człowieka, ogromnym nierównościami ekonomicznymi czy nieustannym dążeniem do wzrostu w ograniczonym świecie. Przedstawione przez Żezmer zjawiska kwestionują naszą percepcję rzeczywistości i nakłaniają do refleksji nad tym, co uznajemy za “normalne”.

W kontekście sztuki Żezmer podkreśla, że jej celem jest nie tylko tworzenie estetycznych obiektów, ale również manifestowanie irrealnych, często paradoksalnych refleksji. Z tego powodu sztuka staje się medium wypełnionym znaczeniami umiejscowionymi w specyficznym kontekście społeczno-historycznym, które jednocześnie wymykają się wszelkim ramom. “Sztuka jest przestrzenią do stwarzania znaczenia, doświadczania i komunikacji tego, co niekoniecznie musisz postrzegać w sposób konwencjonalny” – mówi artystka.

Rebusy w przestrzeni sztuki

Dorota Monkiewicz w jednym ze swoich artykułów porównuje prace Żezmer do rebusów, co doskonale oddaje ich wieloznaczną naturę. Artystka sama sugeruje, że jej instalacje uruchamiają wielorakie skojarzenia i przyciągają uwagę do sprzecznych myśli. Jest to celowy zabieg, który ma na celu wywołanie w odbiorcy procesu myślowego, prowadzącego do dekonstrukcji dotychczasowych sposobów postrzegania.

Zastosowanie słów i zdań w instalacjach oraz kolażach nie tylko wzbogaca komunikacyjny aspekt prac Żezmer, ale również poddaje wątpliwości tradycyjnie pojmowane znaczenia. Umożliwia to jednoczesne istnienie wielu interpretacji oraz reinterpretacji koncepcji “normalności”, co w kontekście dzisiejszego społeczeństwa nabiera szczególnej wagi.

Wystawa jako apel o empatię

Przygotowując wystawę “Ekstremalna normalność”, Żezmer pragnie zwrócić uwagę na szereg istotnych problemów. Szczególnie uderza w temat akceptacji status quo i dobrowolnego zaniechania kreatywnego potencjału jednostek. Zwraca uwagę na wyniki badań socjologicznych Arjuna Appadurai, który podkreśla, że akt wyobraźni ludzkiej ma kluczowe znaczenie w kształtowaniu naszego społeczeństwa. Żezmer wykazuje, że pasywna konsumpcja wizji i idei może prowadzić do problematycznych norm, które nie zawsze służą dobru jednostki.

Jednym z głównych przesłań artystki jest zachęcanie do empatycznego współdziałania oraz większej świadomości łączności między żywymi systemami. Ostatecznie zaprasza do refleksji nad tym, co oznacza być człowiekiem w erze sztucznej inteligencji oraz jak zmieniające się pojęcie “normalności” może wpłynąć na nasze relacje z innymi.

Kalendarium

• 15 listopada 2023 – Otwarcie wystawy “Ekstremalna normalność” Sofi Żezmer w Galerii Miejskiej Arsenał.
• 20 listopada 2023 – Spotkanie z artystką i kuratorką na temat interpretacji wystawy.
• 1 grudnia 2023 – Warsztaty artystyczne inspirowane pracami Żezmer, prowadzone przez lokalnych artystów.

Ekstremalna normalność Sofi Żezmer nie tylko prowokuje do przemyśleń nad naszym codziennym życiem i przyjętymi normami społecznymi, ale także otwiera drzwi do nowych form wyrazu i interpretacji. W dobie kontrowersyjnych zmian społecznych, sztuka Żezmer staje się ważnym głosem w debacie nad tym, co naprawdę definiuje nasze istnienie jako jednostek w większym społeczeństwie.