KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 31 MAJA

Słońce w znaku Bliźniąt

Światowy Dzień bez Papierosa – obchodzony od 1988 roku z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia
Światowy Dzień Rozwoju Kultury – obchodzony z inicjatywy UNESCO
Święto Narodowe Republiki Południowej Afryki. Rocznica Proklamowania niepodległości

Człowiek urodzony 31 maja dąży do opanowania samego siebie i przezwyciężenia swych wad. Przyjazny, sympatyczny – pragnie przyjść z pomocą potrzebującym, wspomaga chorych i upośledzonych. Wysoce uzdolniony – posiada wzniosłe ideały i chętnie poświęca własne korzyści na ofiarę swym ideałom. Odznacza się dobrym usposobieniem: jest szlachetny, pomocny, miłosierny, natchniony i dobrze życzący bliźnim. Jego zdolności krytyczne i porównawcze są rozwinięte niezwykle silnie. Wykazuje również uzdolnienie w kierunku medycyny. Jest to człowiek obdarzony niezwykłą energią, a jego kariera życiowa szybko postępuje naprzód.

Cytaty na dziś:

– Wierność – silne swędzenie z zakazem podrapania się. Julian Tuwim
– Być szczerym to znaczy udawać siebie. Zdzisław Kałędkiewicz
– Nie wystarczy dużo wiedzieć, żeby być mądrym. Heraklit

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1895 W Wiedniu, gdzie stacjonował jego ojciec, oficer armii Austro-Węgierskiej urodził się Erwin Więckowski, legionista, prezydent komisaryczny miasta Poznania.

Mimo bardzo napoleońskiego wzrostu Erwin Więckowski zrobił błyskotliwą karierę w wojsku. Podstawą tej kariery były ukończone studia na Wyższej Szkole Wojennej, dobra znajomość kilku języków i wielki urok osobisty, dowcip, swoboda wypowiedzi, wspaniała prezencja.

W roku 1930 na skutek konfliktu w środowisku piłsudczyków trafił na zesłanie do Poznania, gdzie objął funkcję zastępcy dowódcy, a następnie pomocnika dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII do spraw uzupełnień.

We wrześniu 1934 r. wybory do władz miejskich wygrała opozycja rządowa, prezydentem Poznania miał zostać Cyryl Ratajski. Zostały one unieważnione i rząd powołał komisaryczny zarząd miejski na czele którego stanął płk Erwin Więckowski.

Sprawowanie urzędu w tych warunkach było niezwykle trudne i wymagało wielkiej dyplomacji. W okresie sprawowania tego urzędu Więckowski dał się poznać jako sprawny organizator co było szczególnie trudne w warunkach szalejącego kryzysu gospodarczego.

Za jego prezydentury podjęto szereg inicjatyw gospodarczych korzystnych dla miasta, ograniczających skutki bezrobocia i bezdomności. Zapewne w celu poprawy swego wizerunku u poznaniaków podjął Więckowski inicjatywę budowy kąpieliska w trzema basenami na ul. Niestachowskiej. Mimo tych starań atmosfera w Radzie Miejskiej była bardzo napięta i Więckowski po trzech latach czując się wypalony odszedł z urzędu i został dyrektorem ekonomicznym zakładów H. Cegielskiego.

We wrześniu 1939 ewakuował się z dyrekcją tych zakładów przez Rumunię do Francji, gdzie pracował w komisji kwalifikacyjnej legii oficerskiej, a potem w administracji Polskich Sił Zbrojnych. Po upadku Francji trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie nadal pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji w Wojsku Polskim, m.in. w latach 1943-1945 był szefem sztabu I Korpusu Polskiego. Po demobilizacji ukończył Polski Wydział Prawa Uniwersytetu w Oksfordzie, a w roku 1953 przeniósł się z rodziną do Kanady. Po śmierci został na własne życzenie pochowany na cmentarzu na Cytadeli w Poznaniu. [Na podstawie tekstu Krzysztofa Zgrzebnickiego na http://www.wtg-gniazdo.org]

1902 Urodził się Tadeusz Perkitny prof. technologii drewna, podróżnik.

W latach 1909-1918 uczęszczał do poznańskiego Gimnazjum Fryderyka Wilhelma. Rodzice dali młodemu Perkitnemu patriotyczne wychowanie. Jako uczeń niemieckiej szkoły, już od 1913 uczestniczył w działalności samokształceniowej Towarzystwa Tomasza Zana.

Wraz z Leonem Mroczkiewiczem odbył w latach 1926-1930 podróż dookoła świata, podczas której pracował głównie w lasach i przemyśle drzewnym. Wyprawę tę opisał w książkach pt. Z setką złotych dookoła świata i Okrążmy świat raz jeszcze.

W kampanii wrześniowej w stopniu porucznika wziął udział jako dowódca Kompanii Łączności 15 Dywizji Piechoty, na szlaku Bydgoszcz – Brzoza – Brześć Kujawski – Gąbin – Puszcza Kampinoska. Do końca wojny przebywał w niemieckiej niewoli.

Doktor honoris causa Wydziału Technologii Drewna Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu (1982) i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Jest autorem ok. 100 publikacji w specjalistycznej prasie krajowej i zagranicznej oraz 19 patentów. W roku 1992 powstała Wielkopolska Fundacja Naukowa im. Tadeusza Perkitnego, wspierająca interdyscyplinarne badania z dziedziny rolnictwa, leśnictwa, drzewnictwa i ochrony środowiska.

1927 Kurier Poznański donosił: We wtorek (31 V) w południe Magistrat z Ratajskim na czele dokonał lustracji tych placów budów, poczynając od oględzin fundamentów pod dom mieszkalny przy Grochowych Łąkach, wznoszony z uwagi na bagnisty teren na “studniach betonowych”.

Przy okazji zapoznano się z robotami przy nasypie al. Szelągowskiej. Stamtąd udano się na ul. Słowackiego, gdzie pod dachem były już dom mieszkalny i łazienki, a nieco dalej Poznańska Kolej Elektryczna swoim sumptem zbudowała w tzw. Domu Amarantowym nową salę i ochronkę. W Parku Wilsona Magistrat mógł stwierdzić, że wielki dom będzie wkrótce oddany do użytku, bowiem wykonywano już roboty ciesielskie, a postęp na budowie kolonii mieszkalnej na Górczynie jest zadowalający.

Na Dębcu lustrowano roboty przy wodociągach i wznoszeniu domów mieszkalnych, będących już w stanie surowym, zaś na Rybakach zwiedzono Dom dla Samotnych, znajdujący się już w ostatniej fazie prac przed oddaniem do użytku.

Ulica Szelągowska, lata 40-te, fot: fotopolska

1926 Urodził się Janusz Przybysz, dziennikarz, satyryk oraz autor komedii muzycznych.

Ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie Poznańskim. Debiutował jako satyryk na łamach dziennika “Głos Wielkopolski” w 1948 roku. Był związany z kabaretem “Kaktus”.

W latach 1951-1973 pracował w przemyśle meblarskim. W latach 1973-1981 był redaktorem naczelnym “Tygodnia”, później – 1982-1983 tygodnika Wprost.

W czasie wojny pracował w prowianturze wojskowej w Poznaniu, brał udział w walkach o Cytadelę, potem skończył liceum im. Marcinkowskiego oraz prawo na Uniwersytecie Poznańskim. Pracował w Banku Inwestycyjnym, a później w latach 1952-1978 w Zrzeszeniu Przemysłu Meblarskiego.

Równolegle publikował utwory satyryczne, współpracując z „Głosem Wielkopolskim”, „Gazetą Poznańską”, „Kaktusem” czy „Karuzelą”. Uhonorowany został Nagrodą Literacką im. W.S. Reymonta (1987) oraz Nagrodą Kulturalną Miasta Poznania (1988). [Źródło: Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN, wikipedia]

Ewa Najwer i Janusz Przybysz podpisują ksiażki na festynie 30 – lecia Gazety Poznańskiej – 10.05.1975, fot. Stanisław Wiktor / Cyryl

wspomnienia internautów w grupie Poznań w czasach PRL na facebooku:

[Tomasz Szmajter] Mój niegdysiejszy sąsiad, mieszkał na ulicy Libelta w latach 70., a swoje mieszkanko zabawnie opisał w jednym z opowiadań. Moja mama z babcią nie mogły się nadziwić jak taki “ponury facet” potrafi pisać takie zabawne historyjki… No i pierwszy redaktor naczelny tygodnika Wprost, o czym mało kto dzisiaj pamięta.

[Wojciech Kien] W tym “Magazynku” była część pt. “Listy od czytelników” i o ile dobrze pamiętam, to były listy fikcyjne, które wymyślał i na nie odpowiadał sam p. Przybysz. Zapamiętałem jeden, mniej więcej taki. “Pewna pani pisze, że przed wojną w parku Kasprzaka było posprzątane, w stawku była czysta woda i pływały łabędzie, a teraz jest nieporządek, bałagan, śmieci itp.” Odpowiedź: “Proszę pani, przed wojną to był park Wilsona, a teraz jest Kasprzaka”. Dziwiłem się, że to przepuściła cenzura, bo jest tam przecież cienka aluzja polityczna.

[Kamilla Placko-Wozińska] “Magazynek” pisał prawie do końca. Gdy już był bardzo chory odbierałam od niego maszynopisy z mieszkania na os. Kopernika

Przybysz pracował i mieszkał Libelta

[Wojciech Kien] Ciekawostka. W tym samym budynku mieszkał też długoletni Dyrektor Zjednoczenia p. Królikowski. Podśmiewano się, że schodzi do pracy piętro niżej w rannych pantoflach. Jednak tak nie było, bo to był bardzo dystyngowany pan. Dyrektorem był chyba z 40 lat, aż do rozwiązania Zjednoczenia, chyba w 1990 r.
[Tomasz Szmajter] To był taki specyficzny budynek, do roku 1981 piętra od 3 do 5 były zajęte przez wspomnianych “meblarzy”, potem 3 piętro zaadaptowano na cele mieszkalne, pan Królikowski mieszkał na piętrze 2., sąsiadując z innym pracownikiem zjednoczenia, panem Turowskim, który chyba był kimś w rodzaju przedstawiciela na rynek niemiecki, bo jeździł zielonym Passatem na niemieckich blachach (HH-JA 720, oczywista rzecz że musiał być szpiegiem, byliśmy tego z kolegami z podwórka pewni, tylko brakowało nam twardych dowodów 😊
[Wojciech Kien] Znam to towarzystwo bardzo dobrze. Zjednoczenie było podzielone na wydziały. Pan Roch Turowski, pracował w Wydziale Eksportu. Pracownicy tego Wydziału mieli określone rejony Europy, p. Turowski miał RFN, znał dobrze niemiecki. Ja zajmowałem się w fabryce m.in sprawami konstrukcji mebli i w przypadku tych na eksport każdą najdrobniejszą zmianę trzeba było mieć zatwierdzoną przez Wydział Eksportu. Fabryka, w której pracowałem produkowała wtedy dużo m.in. do RFN, Szwecji (do firmy IKANO, teraz IKEA), Wlk. Brytanii i oczywiście ZSSR) podtrzymują tradycję znanej w Poznaniu fabryki Sroczyńskiego, która przed wojną specjalizowała się meblach ekskluzywnych i specjalnych. O ciemnej stronie działalności p. Turowskiego nic nie wiem, przypuszczam, że ze względu na wyjazdy na zachód, coś tam było. Musiał mieć kontakty z SB.
[Tomasz Szmajter] Oczywiście ta “ciemna strona” to tylko efekty wyobrażeń kilku gówniarzy, którzy po lekturach książek panów Niziurskiego i Nienackiego szukali szpiegów i przestępców na prawo i lewo… Facet wożący się passatem na niemieckich numerach siłą rzeczy kwalifikował się jako pierwszy…

1969 Z Dworca Głównego PKP w Poznaniu wyruszył pierwszy podmiejski pociąg elektryczny do Osowej Góry na zelektryfikowanej linii kolejowej Poznań – Wrocław.

1977 Początek budowy nowego osiedla mieszkaniowego dla pracowników HCP na Klinie Dębieckim

1998 Zmarł Stanisław Wisłocki, dyrygent, kompozytor, pianista i pedagog. Współtwórca i dyrygent Filharmonii Poznańskiej, dyrygent Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, dyrygent Orkiestry Symfonicznej Teatro Colon w Buenos Aires, współtwórca i dyrygent Filharmonica Nacional w Caracas.

Stanisław Wisłocki, przewodniczący Jury 2 IX Konkursu Wieniawskiego [1986 r.] z Idą Haendel, laureatką I Konkursu Wieniawskiego w 1935 r, fot. TMHM / materiały informacyjne

2006 Oddano do użytku, trzy poziomowy parking podziemny pod Placem Wolności.

Przewiduje się, że na parkingu, który jednorazowo może pomieścić 544 samochody, w ciągu doby może parkować ok. 1550 pojazdów. Każda kondygnacja parkingu ma podobny układ przestrzenny, a na najwyższej zostały wyznaczone miejsca postojowe dla osób niepełnosprawnych. Wyjście na Plac Wolności z każdego poziomu zapewniają funkcjonalne klatki schodowe, windy i dźwigi osobowe przystosowane dla osób niepełnosprawnych. Kontrola wjazdu i wyjazdu prowadzona jest przez specjalny system automatyczny, który umożliwia także pobieranie opłat. Informacje o ilości wolnych miejsc parkingowych na poszczególnych kondygnacjach i całym parkingu pokazują tablice świetlne rozmieszczone na zewnątrz i wewnątrz parkingu.

Jednocześnie z uruchomieniem parkingu podziemnego, w centrum miasta wprowadzono nową organizację ruchu a w bezpośrednim sąsiedztwie Placu Wolności zlikwidowano 450 miejsc postojowych w strefie płatnego parkowania. [Źródło: https://www.poznan.pl/mim/info/news/parking-pod-placem-wolnosci-otwarty,14180.html]

2012 Zakończono renowację Parku Romana Maciejewskiego u zbiegu ulic Niepodległości i Towarowej. Kosztem 1,9 mln zł powstały m.in. fontanna i Forum Akademicum z kamiennymi ławami.

ZDARZYŁO SIĘ 31 MAJA

1492 Podpisanie przez królów Hiszpanii edyktu, nakazującego Żydom przyjęcie chrztu lub opuszczenie terytorium królestwa.

1505 Zakończył się Sejm w Radomiu. Przyjęto na nim tzw. Statut Łaskiego – spis ustaw obowiązujących w Polsce od najdawniejszych czasów aż do 1505 r. Na Sejmie tym przyjęto także konstytucję nihil novi.

1592 Odbył się ślub króla Zygmunta III Wazy z arcyksiężniczką Anną Habsburżanką.

1819 Urodził się Walt Whitman, poeta amerykański. Autor poematów pisanych wolnym wierszem wyrażających wiarę w dynamiczną siłę ludu amerykańskiego m.in. poematu „Źdźbła traw” (zm. 26.03.1892).

1848 Otwarcie Kongresu Słowiańskiego w Pradze.

1859 Big Ben zegar na wieży budynku Parlamentu w Londynie rozpoczął odmierzanie czasu.

1902 Podpisano pokój w Vereeniging (dziś Pretoria) kończący wojnę angielsko-burską. Pokój ten dał początek tworzeniu pod brytyjskim protektoratem Związku Południowej Afryki. Republiki Burów (potomków osadników holenderskich w Afryce południowej) utraciły niepodległość otrzymując odszkodowania i obietnicę, że czarnoskóra ludność nie uzyska praw politycznych.

1910 Kolonie brytyjskie: Przylądek Dobrej Nadzieji, Natal, Transwal i Orania połączyły się tworząc Unię Południowej Afryki.

1912 Edmund Dargenfield, właściciel czasopisma Motor, założył w londyńskiej galerii Waring przy Oxford Street pierwsze w dziejach muzeum motoryzacji.

1913 Urodził się Jerzy Wasowski – inżynier akustyk, kompozytor, aktor. W 1949 roku wraz z Jeremim Przyborą stworzył radiowy teatrzyk “Eterek”, a w 1958 telewizyjny “Kabaret Starszych Panów”, dla którego skomponował wiele popularnych piosenek, m.in. “W czasie deszczu dzieci się nudzą”, “Piosenka jest dobra na wszystko”, “Addio pomidory”, “Kaziu, zakochaj się”. Jest również autorem muzyki ddo filmów: “Cafe pod Minogą”, “Upał”. (zm. 2.10.1984).

1926 Zgromadzenie Narodowe (Sejm i Senat) RP wybrało prezydentem Józefa Piłsudskiego, który nie przyjął stanowiska, proponując w miejsce swojej kandydaturę Ignacego Mościckiego. Został on wybrany nazajutrz.

1930 W San Francisco urodził się Clint Eastwood, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy: „Tylko dla orłów”, „Ucieczka z Alcatraz”, „Brudny Harry”.

1931 Urodził się Bogumił Kobiela, aktor, współzałożyciel teatru Bim Bom w Gdańsku. Grał w filmach „Zezowate szczęście”, „Ręce do góry”, „Człowiek z M-3”, „Przekładaniec”.

1937 Urodził się Morgan Freeman – amerykański reżyser i aktor, znany z takich filmow jak: “Wożąc pannę Daisy”, “Brubacker”.

1938 BBC wyemitowała po raz pierwszy teleturniej – był to konkurs ortograficzny.

1945 Urodził się Rainer Werner Fassbinder, niemiecki reżyser teatralny i filmowy. Był autorem inscenizacji teatralnych “Amerykański żołnierz”, filmów “Lili Marlen”, “Lola”, “Berlin Alekxanderplatz”, “Querelle”. (zm. 10.06.1982).

1950 Urodził się Tom Berenger, aktor amerykański. Najgłośniejsze kreacje stworzył w dramacie z wojny wietnamskiej „Pluton” i filmach sensacyjnych.

1957 W Skarżysku-Kamiennej zmarł Leopold Staff, poeta. Autor m.in. zbiorów poetyckich: “Sny o potędze”, “Uśmiechy godzin”, “Gałąź kwitnąca”, autor przekładu psalmów biblijnych oraz dzieł literatury francuskiej, włoskiej i niemieckiej. (ur. 14.11.1878)

1957 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Love Letters In The Sand” – Pat Boone.

1958 Zmarł Aleksander Żabczyński – aktor teatralny i filmowy, piosenkarz. Jeden z najpopularniejszych amantów przedwojennego polskiego kina, a wystąpił m.in. w takich filmach jak: “Manewry miłosne”, “Jadzia”, “Ada, to nie wypada”, “Pani minister tańczy”, “Zapomniana melodia”, “Królowa przedmieścia”.

1965 Urodziła się Brooke Shields, amerykańska aktorka. Odtwórczyni ról w filmach „Błękitna laguna”, „Alice and sweet Alice”, „Black and white” i in.

1972 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „I’ll Take You There” – The Staple Singers.

1972 Wizyta prezydenta USA Richarda Nixona w Warszawie. Była to pierwsza oficjalna wizyta prezydenta USA w Polsce.

1976 Na 1 miejscu amerykańskiej listy przebojów piosenka „Love Hangover” Diany Ross.

1980 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Funkytown” – LIPS INC.

1986 Służba Bezpieczeństwa aresztowała ukrywającego się od 13 XII 1981 roku jednego z przywódców opozycji Zbigniewa Bujaka.

1987 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “You Keep Me Hangin’ On” – Kim Wilde.

1989 W sprzedaży ukazał się znowu Tygodnik Solidarność. Jego redaktorem był jak dawniej Tadeusz Mazowiecki. Poprzednio Tygodnik, będący głównym pismem „Solidarności”, ukazywał się w 1981 r. do momentu wprowadzenia stanu wojennego.

1997 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „I Wanna Be The Only One” Eternal feat. Bebe Winans.

1998 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “C’est La Vie” – B*Witched.

2003 Po raz ostatni wystartował rejsowy samolot Concorde linii Air France z Paryża do Nowego Jorku. Ponaddźwiękowe odrzutowce postanowiono oddać do muzeum po 27 latach regularnej służby.

Imieniny obchodzą: Aniela, Kamila, Petronela

Aniela, imię pochodzi od łacińskiego słowa „angelus” – posłaniec, poseł. Aniela jest osobą o wielkim sercu, właśnie ono kieruje jej życiem, niestety ma słaby charakter. Swoim urokiem osobistym czaruje wszystkich dookoła. Niestety wadą jej charakteru jest to, iż do wielu ważnych spraw podchodzi zbyt płytki i powierzchownie. Znajomi mówią do niej Anielka, a czasami Nela. Jej ulubiony kolor to fioletowy, ze zwierząt najbardziej lubi jaszczurki. Wśród świętych noszących to imię, najbardziej znana jest Święta Aniela. Cały swój majątek rozdała ubogim i chorym, a następnie wstąpiła do zakonu św. Franciszka. Od tego momentu doznała wiele łask mistycznych i objawień. „Do ciężkiej Anielki”

Kamila – pochodzi od męskiego imienia Kamil. Według “Eneidy” Wergiliusza, Kamilla była dziewczyną-rycerzem z plemienia Wolsków, rozkochaną w wojaczce, potrafiącą bardzo szybko biegać.

Petronela jest zdrobniałą postacią od imienia Petronia. W polskich źródłach pisanych po raz pierwszy pojawiło się w XIII wieku. Petronela jest osobą niezwykłą, wielką indywidualistką, posiadającą autorytet w rodzinie i środowisku. Ceniona za stałość poglądów politycznych. Pracowita i do przesady punktualna.