KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 1 WRZEŚNIA

Słońce w znaku Panny

Międzynarodowy Dzień Ruchu Państw Niezaangażowanych – obchodzony w rocznicę I konferencji państw niezaangażowanych w 1961 roku
Światowy Dzień Pokoju – obchodzony w rocznicę wybuchu II wojny światowej w 1939 roku
Święto narodowe Słowacji; rocznica uchwalenia konstytucji.
Święto narodowe Libii; Dzień Rewolucji.
Dzień Kombatanta.

Przysłowie; Gdy nadejdzie wrzesień mądry ma zawsze pełną stodołę i kieszeń.

Cytaty na dziś:

•    Człowiek uczy się tylko na własny koszt. (Przysłowie arabskie)
•    Ustępstwa kończą się tam, gdzie zaczynają się zasady. Harold Macmilian
•    My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedyna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor. Józef Beck

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1288 Na zamku poznańskim urodziła się Ryksa, córka Przemysła II i Ryksy, późniejsza żona Wacława II, króla Czech i Polski, a po jego śmierci – Rudolfa III Habsburga.

Wiadomość o narodzinach córki jest zarazem ostatnią wiadomością źródłową o królewnie szwedzkiej Ryksie. Musiała ona umrzeć po tej dacie, a przed 13 kwietnia 1293, kiedy Przemysł ożenił się z Małgorzatą brandenburską.

Wydaje się, że Przemysł swoją drugą żonę darzył głębszym uczuciem. Świadczy o tym nie tylko fakt nadania ich córce imienia matki, ale przede wszystkim nadanie 19 kwietnia 1293 biskupstwu poznańskiemu wsi Kobylniki w zamian za palenie wiecznej lampki przy grobie zmarłej.

Mimo smutnego dzieciństwa i niezbyt szczęśliwej młodości, gdyż zanim skończyła dwadzieścia lata, zdążyła już dwukrotnie owdowieć i stracić narzeczonego, została królową Czech i jako pierwsza przedstawicielka dynastii Piastów, zasiadła na polskim tronie. Okazała się wprost stworzona do swej roli. Miała silny charakter, nieprzeciętny intelekt i hart ducha, którego zazdrościłby jej niejeden władca. Wzbudzała miłość poddanych, szacunek wrogów, a jej zasługi dla kultury Czech są ogromne.

Pewne czeskie miasto o nazwie Hradec, na jej cześć zaczęto nazywać Hradec Králové. Do dziś w tym mieście pamięć o ”pięknej Polce”, królowej Elżbiecie jest wciąż żywa. Chociaż stare przysłowie mówiło, że szczęście nie jest przeznaczeniem królowych, ona odnalazła je w miłości.

Dziś w Polsce znana jest w gruncie rzeczy tylko historykom-mediewistom, choć, mimo, że z Polski wyjechała jako mała dziewczynka, to jednak do końca życia zachowała pamięć o Poznaniu, Wielkopolsce i grobie rodziców w poznańskiej katedrze.

1299 Książę Władysław Łokietek przekazał miastu Poznań część wsi Górczyn.

1765 Tutaj, w Poznaniu, około godziny 1 w nocy, szlachcic Antoni Wyrzycki, który późnym rankiem następnego dnia, czyli 2 września, na mocy wyroku najwyższego trybunału, miał być ścięty, upiwszy strażnika ratuszowego, przebił ścianę pieca izby i wyrwawszy żelazną kratę, wyszedł na zewnętrz.

Dwaj towarzysze jego ucieczki, skuci łańcuchami, zostali pojmani przez żołnierzy. Trzeci zaś, ze zbiegów, wspomniany Wyrzycki, znalazł ratunek w nogach, choć grób był już gotowy i wyznaczone miejsce pochówku.

Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1885 W Poznaniu uruchomiono pierwsze automaty telefoniczne.

1885 Według artykułu zamieszczonego 1 września 1935 r. w „Kurierze Poznańskim”, pierwsze „przyrządy telefoniczne” zainstalowano w Poznaniu 1 września 1885 r. u 27 obywateli miasta, głównie wyższych urzędników i zamożniejszych mieszkańców Poznania. Wśród pierwszych abonentów byli: J. Czapczyński, drogerja; Donat Stabrowski, fabryka makaronu; Telesfor Otmianowski, skład nasion; Józef Wojniewicz, hurtownia kolonjalna; H. Cegielski, fabryka lokomobili; i A. Glabisz, hurtownia win.

W tym samym artykule zapisano także treść pierwszej rozmowy telefonicznej, jaką przeprowadzono w Poznaniu. Miała ona odbyć się 1 września 1885 r., dokładnie o godzinie 7.00, a brzmiała tak: Tu mówi dyrektor poczt i telegrafów. Czy mam zaszczyt z panem tajnym radcą komercjonalnym we własnej osobie? – O, witam, najniższy sługa pana radcy. Czy pan mnie dokładnie rozumie? – Tak, tak, powinszować, dziękuję. Co? Wspaniały wynalazek! – Słyszymy się jakbyśmy siedzieli razem przy winku u Pfitznera albo Glabisza. – Tak. Co, dziś wieczorem u Brummego? To należy oblać. A więc do widzenia! Sługa pana radcy. Nie wiadomo, czy panowie dobrze się bawili opijając „wspaniały wynalazek”, ale pan dyrektor poczt i telegrafów rozmawiał tak, jakby już wcześniej miał do czynienia z telefonami. Takie przynajmniej odniosłem wrażenie. [Źródło: Poznańskie historie, blog Macieja Brzezińskiego: http://poznanskiehistorie.blogspot.com/2015/10/130-lat-komunikacji-telefonicznej-w.html]

1903 Urodził się prof. Stefan Barbacki, biolog i genetyk. Był organizatorem i kierownikiem Katedry Genetyki i Hodowli Roślin Akademii Rolniczej, dziś – Uniwersytetu Przyrodniczego i PAN. Zmarł w 1979 roku.

1905 Wydanie dekretu narzucającego język niemiecki jako obowiązkowy w nauczaniu religii w szkołach zaboru pruskiego.

1910 Przy ul. Św. Marcin 26 otwarto hotel Reichshof. (w PRL był to hotel Wielkopolska, dziś NH Hotel).

Mieszczącą się w budynku piwiarnię “Bierhaus Reichshof’ reklamowano jako “najznakomitszy lokal w mieście rezydencjonalnym”, a dodatkowym atutem restauracji był usytuowany na hotelowym dziedzińcu piękny, cienisty ogródek. Pierwszy właściciel wspomnianego lokalu Leo Rominski polecał “dobrze pielęgnowane” piwa monachijskie Löwenbrau, oryginalne Pilsner Urquell, krotoszyńskie warzone na sposób pilzneński oraz jasne i ciemne wrocławskie z browaru Haase we Wrocławiu.

[Na podstawie: Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000]

1912 Obyło się otwarcie i poświęcenie cmentarza przy ulicy Bluszczowej w Poznaniu, którego właścicielem była parafia Bożego Ciała.

Od początku chrześcijaństwa w Polsce zmarłych chowano pod kościołem lub na dziedzińcu przy kościele. Za rządów pruskich zaczęto zakładać cmentarze grzebalne poza miastem. Najpierw parafia otrzymała od macierzystej parafii św. Marcina prawo do chowania swoich zmarłych na cmentarzach „świętomarcińskich” do roku 1914. Jednak już w roku 1911 zakupiła na Dębcu obszar około 6 ha i urządziła tam własny cmentarz, zaprojektowany przez inż. Kazimierza Karłowskiego. Władze komunistyczne w 1968 roku zamknęły cmentarz dla celów grzebalnych. Nekropolia ponownie została otwarta w 2001 r.

1939 W wojennym Poznaniu. Pogoda: mglisty poranek, przedpołudniem mgła się przerzedza

Godz. 5.00. Uruchomienie baterii p.lot. na terenie miasta, Godz. 5.30 – Powiadomienie rodzin wojskowych o ewakuacji z miasta. Rano zajęto także konsulat niemiecki, był jednak pusty. Godz. 8.30 – Pierwszy alarm przeciwlotniczy, Godz. 11.00 – Oficjalna publikacja dodatku o wybuchu wojny w prasie.

I nalot na Poznań: 11.20 – Dywizjon He-111 (26. Pułk bombowy z Kalisza Pomorskiego) pojawia się nad Poznaniem (ok. 36 maszyn). Zostają niezauważeni przez punkt obserwacyjny w Przeźmierowie. Inny rozpoznał je jako PZL-37 Łoś. Pierwsze bomby spadają na HCP (trochę po 12.00) oraz na główny kolektor wody przy Drodze Dębińskiej. Niemcy tracą 1 samolot bombowy nad HCP (spada na łąkę nad Wartą na Wildzie) – zestrzelił go fabryczny pluton przeciwlotniczy

12.20 – Alarm bombowy dla miasta – Bombardowanie Centrum: Dworzec Główny – bomby spadły na pociągi ewakuacyjne z ludnością cywilną, Koszary na Jeżycach, Domy mieszkalne w rejonie ulic: Kanałowej, Klonowicza, Chełmońskiego i Grunwaldzkiej. Bombardowanie Ławicy – cel priorytetowy – 27 maszyn z pułapu 3.000 m: Całkowite zniszczenie budynków

Godz. 14.00 – Do Poznania przywieziono 2 jeńców z Grenzschutzu, których osadzono w Forcie Grolman

II nalot na Poznań: Godz. 15.00 – 12 He-111 zrzuca bomby na teren Ławicy (samoloty wracające z akcji w głębi Polski). Dywersja niemiecka – podpalenie stogów siana w folwarku Marcelin

III nalot na Poznań:- Godz. 18.00 – 100 Do-17 z 76 i 77 Pułku bombowego nadlatują z pd-zach. Cele bombardowania: Koszary na Wildzie i Jeżycach, torowiska i wiadukty kolejowe, mosty na Warcie (po raz kolejny bezskutecznie), śródmieście, budynki w okolicach Dworca Głównego oraz targi, Tama Garbarska (stał tam pociąg ewakuacyjny). Jest to najcięższy nalot na Poznań tego dnia – zginęło 80 osób.  Prawdopodobnie zestrzelono 1 samolot – leżał na ul. Królowej Jadwigi, jednego z pilotów raniono z broni maszynowej i ujęto

Bilans pierwszego dnia wojny – 200 zabitych (45 żołnierzy), 50 ciężko rannych
Na podstawie: http://www.wojennypoznan.pl

1948 Oddano do użytku gmach szkolny przy ulicy Szamarzewskiego 89 w Poznaniu (dzisiejszy budynek Instytutu Pedagogiki UAM).

1950 Upaństwowienie Akademii Handlowej w Poznaniu i przemianowanie uczelni na Wyższą Szkołę Ekonomiczną.

1957 Utworzenie klasy chóralnej przy Szkole Podstawowej nr 66 – początek Poznańskiej Szkoły Chóralnej Jerzego Kurczewskiego.

1969 Do rangi Wyższej Szkoły Pedagogicznej podniesione zostało z dniem 1 września 1969 r. Studium Nauczycielskie Nr l przy ul. Szamarzewskiego 89. (KMP 1/71)

1973 W Poznaniu powstał Polski Teatr Tańca – Balet Poznański, samodzielna instytucja pod kierownictwem najwybitniejszego choreografa polskiego Konrada Drzewieckiego, z siedzibą przy ul. Koziej 4.

1975 Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza dokonano podziału największego na uczelni Wydziału Fllozoficzno – Historycznego. Rozpoczął działalność Wydział Nauk Społecznych, którego dziekanem został doc. dr hab. Seweryn Dziamski, oraz Wydział Historyczny, na którym obowiązki dziekana pełni doc. dr hab. Konstanty Kalinowski. W skład Wydziału Nauk Społecznych wchodzą instytuty: Socjologii, Filozofii, Pedagogiki i Psychologii oraz międzywydziałowy Instytut Nauk Politycznych, w skład Wydziału Historycznego: Historii, Historii Sztuki oraz katedry: Archeologii, Etnografii i międzywydziałowe Studium Kulturalno- oświatowe.

1976 Początek betonowania fundamentów pod pierwszy budynek nowej dzielnicy mieszkaniowej Piątkowo w Poznaniu.

1978 Na Osiedlu Rzeczypospolitej w Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej “Rataje” oddano do użytku gmach X Liceum Ogólnokształcącego im. Przemysława II, zbudowany z tzw. wielkiej płyty. W uroczystości udział wzięli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski i prezydent Poznania Władysław Śleboda. [Kalendarium Kroniki Miasta Poznania, nr 2/1979]

1990 Inauguracja nauki w reaktywowanym Gimnazjum im. Św. Marii Magdaleny.

1991 Hotelowi Poznańskiemu przywrócono nazwę przedwojenną; Hotel Rzymski.

Hotel Rzymski – w tamtych latach Poznański – zdjęcie z lat 1964-68 Foto: fotopolska.eu

1992 Likwidacja linii tramwajowej 0.

Uruchomiona 9 czerwca 1988 roku kursowała po trasie Rondo Kaponiera – most Dworcowy – Krzywoustego – rondo Rataje – Zamenhofa – rondo Śródka – Małe Garbary – Fredry – Most Teatralny – Rondo Kaponiera, początkowo tylko w dni robocze i soboty.[źródło: MPK Poznań, poznan.wikia.com]

2000 Profesor Konstanty Kalinowski przestał pełnić funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Poznaniu. Dymisja nastąpiła w “przededniu” otwarcia nowego skrzydła muzeum, przewidzianego na drugą połowę listopada. (KMP 4/2000)

2004 Na ekranie telewizorów pojawił się TV Biznes – pierwszy polskojęzyczny kanał telewizyjny o zagadnieniach gospodarczych.

Stacja miała do 2 października 2010 r swoje studia na terenie poznańskich Targów.

Założycielem i właścicielem stacji do lutego 2007 był prof. Piotr Chomczyński oraz Piotr Barełkowski. Od 8 lutego 2007 właścicielem TV Biznes jest Grupa Polsat.

2005 Zmarł Zdobysław Stawczyk, lekkoatleta sprinter, zwycięzca Plebiscytu “Przeglądu Sportowego” na sportowca roku 1949, rektor poznańskiej AWF.

Reprezentował klub Victoria Częstochowa, następnie AZS Poznań. Zdobył 9 tytułów mistrza Polski w kilku konkurencjach – biegu na 100 m, 200 m, sztafecie 4×100 m oraz pięcioboju (w latach 1948–1954). Ustanowił jedenaście rekordów Polski.

Największe sukcesy odniósł na Akademickich Mistrzostwach Świata. W Budapeszcie w 1949 sięgnął po złoty medal na 200 m oraz dwa brązowe – na 100 m i w sztafecie 800+400+200+200 m. Podczas Akademickich Mistrzostw Świata w Budapeszcie w 1954 zwyciężył na 100 m i 200 m. Sukcesy na mistrzostwach akademickich zapewniły Stawczykowi zwycięstwo w plebiscycie “Przeglądu Sportowego” w 1949. W głosowaniu wyprzedził boksera Janusza Kasperczaka.

Ukończył studia w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu (później przemianowanej na Akademię Wychowania Fizycznego). Otrzymał nominację profesorską w dziedzinie wychowania fizycznego, wykładał na tej uczelni, był dyrektorem Instytutu Wychowania Fizycznego i Sportu oraz rektorem.

2006 MPK powróciło do zimowego rozkładu jazdy wprowadzając kilka dodatkowych kursów, m.in. z dworca PKP na lotnisko Ławica (linia pospieszna L) [Źródło: Kronika Miasta Poznania nr 6/2006, s. 230]

2013 Oddano do eksploatacji nowy odcinek Pestki – od okolic mostu Teatralnego, w bezpośrednim sąsiedztwie torów kolejowych stacji Poznań Główny do ul. Głogowskiej, w miejscu zlikwidowanej bocznicy prowadzącej na teren Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Budowa dwukilometrowego odcinka trasy trwała przez dwa lata i kosztowała ponad 131 mln zł. Po przejechaniu tramwajowej parady, przez cały dzień, nową trasą Pestki kursowały specjalne bimby turystyczne, którymi przejazd był bezpłatny. Była to okazja do zdobycia okolicznościowych biletów z okazji otwarcia przedłużenia Pestki.

Nową trasą kursują trzy linie tramwajowe: 12, 14 i 15. “Czternastka” po wyjechaniu z przystanku na Dworcu Zachodnim jedzie dalej ul. Głogowską w kierunku Górczyna. Tramwaje pozostałych linii na Głogowskiej skręcają w prawo w kierunku ul. Roosevelta. “Dwunastka” skręca na most Dworcowy i dalej jedzie w kierunku Rataj. Tramwaje linii nr 15 wjeżdżają  z ul. Głogowskiej w ulicę Roosevelta i przy Bałtyku skręcają w kierunku Grunwaldu.

2006 MPK powróciło do zimowego rozkładu jazdy wprowadzając kilka dodatkowych kursów, m.in. z dworca PKP na lotnisko Ławica (linia pospieszna L) [Źródło: Kronika Miasta Poznania nr 6/2006, s. 230]

ZDARZYŁO SIĘ 1 WRZEŚNIA

1364 Papież Urban V zatwierdził wydany przez króla Kazimierza Wielkiego 12 maja przywilej powołujący w Krakowie studium generale, czyli uniwersytet.

1535 Francuski żeglarz Jacques Cartier dopłynął rzeką św. Wawrzyńca do indiańskiej osady Hochelaga i tam założył miasto Montreal.

1666 Wielki pożar zniszczył 80 % Wielkiego Londynu.

1715 Zmarł Ludwik XIV Król Słońce.

1875 Urodził się Edgar Rice Burroughs, pisarz amerykański, twórca postaci Tarzana.

1882 Pierwsza na ziemiach polskich partia robotnicza „Proletariat” założona przez Ludwika Waryńskiego wydała odezwę programową opartą na ideach Marksa i Engelsa.

1912 W Teatrze Małym w Warszawie zadebiutowała Pola Negri, aktorka filmowa, gwiazda filmu niemego. Od 1938 mieszkała i tworzyła w Stanach Zjednoczonych. Grała w filmach polskich, niemieckich i amerykańskich, jak “Oczy Mumii”, “Zakazany raj”. Urodziła się 3 stycznia 1897 roku.

1920 Regularne oddziały litewskie dokonały napadu na załogi polskie stacjonujące w Suwałkach, Sejnach i Augustowie. Po kilku dniach walki Litwini zostali odparci.

1938 W Paryżu w wieku 88 lat zmarł ostatni syn Adama Mickiewicza – Józef, były urzędnik “Assistance Publique”.

1943 I Dywizja Piechoty im. Kościuszki wyruszyła na front z obozu w Sielcach nad Oką.

[1951 W Wielkiej Brytanii otwarto pierwszy supermarket. Sklep powstał przy Earl’s Court w Londynie.

1956 Elvis Presley kupił swojej matce Gladys pierwszego różowego Cadilaca.

1957 Na Kubie urodziła się Gloria Estefan, piosenkarka. Do najbardziej znanych piosenek należą: “Bad Boy”, “The Rhythm Is Gonna Get You” oraz “Oye Mi Canto”. Jej mąż Emilio Estefan jest znanym producentem nagrań.

1960 Odbyła się premiera filmu „Krzyżacy” w reżyserii Aleksandra Forda. W ciągu miesiąca od premiery film obejrzało ponad milion widzów.

1961 Wydanie pierwszego rozporządzenia EWG w sprawie swobodnego przepływu siły roboczej pomiędzy państwami członkowskimi.

1966 W Polsce rozpoczęto naukę w systemie 8 letniej szkoły podstawowej.

1971 Na mocy decyzji rządu Islandii o rozszerzeniu wód terytorialnych do 50 mil doszło do wybuchu „wojny dorszowej” z Wielką Brytanią.

1971 W Wielkiej Brytanii wycofano monety ze starego angielskiego systemu monetarnego (1 funt(pound) = 4 korony(crowns) = 10 florenów(florins) = 12 szylingów(shillings) = 240 pensów(pennies)).

1977 W USA sprzedano pierwszy prymitywny komputer domowy o nazwie TRS-80 Model I.

1982 Zmarł Władysław Gomułka – działacz partyjny i państwowy, sekretarz generalny KC PZPR w latach 1943-48, I sekretarz KC PZPR w latach 1956-70.

1984 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “What’s Love Got To Do With It” – Tina Turner.

1985 W pobliżu Nowej Funlandii odkryto wrak „Titanica” zatopionego w 1912 roku.

1985 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: “St. Elmo’s Fire” – John Parr. To największy przebój tego wykonawcy pochodzący z filmu „Ognie św. Elma”.

1993 Uprawomocnił się podpisany w lutym 1992 roku traktat z Maastricht, na mocy porozumienia utworzono Unię Europejską obejmującą 15 państw.

2001 Do ukraińskiego programu nauczania wprowadzono obowiązkowe zajęcia gry w piłkę nożną dla wszystkich uczniów.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “The Tide Is High (Get The Feeling)” – Atomic Kitten; UK Top Album: “A Rush Of Blood To The Head” – Coldplay.

Imieniny obchodzą: Bronisław, Bronisława, Bronisz, Idzi, Beatrycze

Beatrycze jest kobietą szczęśliwą. Zdolna do poświęceń i niesienia pomocy innym jest także życzliwa i serdeczna, wyrozumiała oraz tolerancyjna.

Bronisława jest rozważna, szczera i stała w swych przekonaniach. Nie znosi kłamstwa, obłudy i plotek i pazerstwa. Jest pracowita, dba o rodzinę.

Bronisz jest zdrobniałą formą imienia Bronisław. Mężczyzna o tym imieniu sprawia kłopoty wychowawcze w dzieciństwie. W Wieku dojrzałym jest jednak osobą odpowiedzialną i pracowitą. Ma duże ambicje i zmysł do interesów.

Idzi to imię mężczyzn wszechstronnie uzdolnionych, ambitnych i samodzielnych. Idzi jest zrównoważony wewnętrznie i bezstronny w ocenie innych. Bywa zarozumiały.