Wierni, Piękni, Niewidzialni – II Kongres Polskiego Przekładoznawstwa Poznań 2023

W klimatycznej Sali Wielkiej Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu odbył się II Kongres Polskiego Przekładoznawstwa. Pod hasłem “Wierni, Piękni, Niewidzialni” dyskutowano o kluczowej roli tłumaczy w kreowaniu nowych obszarów kulturowych, a także ich wpływie na reprezentację zapomnianych i pomijanych głosów w literaturze. Wśród licznej publiczności wybitne postacie przekładoznawstwa, takie jak dr Marta Listewnik, Anna Maria Mazur oraz Agata Teperek, zabierały głos w interesującym panelu moderowanym przez Marka Ordona.

Kongres był nie tylko platformą do wymiany myśli i doświadczeń, ale również częścią cyklu „Czynnik ludzki w tłumaczeniu literatury”, zainicjowanego przez Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury. Jego celem jest zbadanie ewolucji roli tłumacza w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości kulturowej i społecznej, co nabiera jeszcze większego znaczenia we współczesnym świecie. Internet i globalizacja sprawiają, że tłumacze muszą dziś pełnić znacznie więcej funkcji niż tylko techniczne przetwarzanie tekstów. Są oni promotorami swoich dzieł i autorów oraz liderami w różnorodnych inicjatywach.

Kwestie poruszone na panelu

Podczas dyskusji uczestnicy zgromadzeni w ZAMKU poruszyli szereg zagadnień, które odzwierciedlają zmieniający się krajobraz tłumaczenia literatury:

• Rola tłumaczy jako promotorów kultury: Tłumacze stają się mediatorami między literaturą a społecznościami, które ją tworzą. Dzięki ich pracy zapomniane lub pomijane grupy kulturowe, takie jak kultura Saamów czy niemieckojęzyczne teksty z terenów poniemieckich, otrzymują nowe życie i szansę na dotarcie do szerszej publiczności.

• Inicjatywy społeczne: Podkreślono również zaangażowanie tłumaczy w działania na rzecz zwiększenia poziomu czytelnictwa w Polsce, takie jak współpraca Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury z Fundacją Powszechnego Czytania.

• Nowe formy języka: Tłumacze stają się również innowatorami w zakresie języka, wprowadzając zapożyczenia, feminatywy i formy niebinarne, co przyczynia się do szerszej dyskusji o języku jako narzędziu reprezentacji społecznej.

• Reprezentacje kulturowe: Poruszono również temat kreowania nowych, alternatywnych reprezentacji kulturowych poprzez innowacyjne przekłady klasycznych dzieł literackich, co otwiera nowe perspektywy dla odbiorców.

• Literatura migracyjna: Tłumacze pełnią rolę interkulturowych pośredników, co jest szczególnie ważne w kontekście przekładów dotyczących literatury migracyjnej i wielokulturowych autorów.

Organizatorzy Kongresu

Organizatorem kongresu było Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury oraz Centrum Kultury ZAMEK. Dzięki wsparciu budżetowemu miasta Poznań udało się zrealizować to ważne wydarzenie, które zgromadziło pasjonatów literatury oraz ekspertów z różnych dziedzin.

Biogramy uczestników panelu

Marta Listewnik – dr, tłumaczka języka walijskiego oraz adiunkt na Wydziale Anglistyki UAM. Przetłumaczyła m.in. „Jedną księżycową noc” Caradoga Pricharda oraz dramaty Saundersa Lewisa. Jest również autorką przekładów polskiej poezji na walijski.

Anna Maria Mazur – absolwentka lingwistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Specjalizuje się w tłumaczeniu literatury polsko-angielskiej oraz współpracy z wydawnictwami i uczelniami.

Agata Teperek – tłumaczka literatury z języka niemieckiego i szwedzkiego. Jej zainteresowania obejmują historię oraz gender studies. W przeszłości współpracowała z Instytutem Goethego oraz przeprowadzała warsztaty „Zusammen do celu”.

Mark Ordon – tłumacz literacki i specjalistyczny z doświadczeniem w kombinacji języków francuskiego, niemieckiego i polskiego z angielskim. Jest sekretarzem Oddziału Zachodniego STL.

Kalendarium wydarzeń

II Kongres Polskiego Przekładoznawstwa odbył się od 23 do 24 października 2023 roku w Poznaniu. Panel dyskusyjny “Rola tłumaczy w procesie powoływania do życia nowych obszarów i reprezentacji kulturowych”, z udziałem wymienionych ekspertów, odbył się 24 października i został transmitowany na Facebooku Centrum Kultury ZAMEK oraz ZAMEK CZYTA.

Wydarzenie spotkało się z dużym zainteresowaniem mediów i uczestników, co obrazować może aktualny trend wzrastającej roli tłumaczy niezależnie od zmian zachodzących w otaczającym nas świecie. Literacka wspólnota Poznania zyskała nową perspektywę na temat nie tylko samego tłumaczenia, ale przede wszystkim na znaczenie kultury w kształtowaniu społeczeństw.