KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 7 PAŹDZIERNIKA

7 PAŹDZIERNIKA Słońce w znaku Wagi

Cytaty na dziś:

•    Charta non erubescit –  Papier się nie rumieni.
•    Zawsze im czas szczęśliwszy, tym krótszy. Pliniusz Młodszy.

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1571 Wielka bitwa morska pod Lepanto. Flota Św. Ligii (Hiszpania, Wenecja i państwo papieskie) zniszczyła flotę turecką. Była to ostatnia wielka bitwa okrętów żaglowo – wiosłowych.

Swój udział w przepowiedzeniu zwycięstwa miał Kasper Goski, poznański medyk, astrolog i burmistrz.

Ogromną sławę przyniosło mu układanie prognostyków astrologicznych, które w latach 1551 – 1578 wydawał w Krakowie, Wrocławiu i Wenecji. Największą popularność i europejską sławę zyskał przepowiadając zwycięstwo świata chrześcijańskiego w wojnie z Turkami. Gdy 7 października 1571 r. bitwa pod Lepanto potwierdziła przewidywania naszego astrologa, nie było końca i miary w jego wysławianiu, zwłaszcza w Rzymie i Wenecji.

Od rządu tej ostatniej otrzymał Goski zaszczytny tytuł “męża dla senatu i ludu weneckiego dobrze zasłużonego” i został mianowany patrycjuszem weneckim. Wyznaczono mu również dożywotnią rentę w wysokości 300 dukatów rocznie oraz uczczono wystawieniem miedzianego posągu w Uniwersytecie Padewskim. W starszym wieku przeniósł się Kasper Goski na pewien czas do Wenecji, lecz przed śmiercią powrócił do Poznania, gdzie zmarł 25 listopada 1576 r.
[Na podstawie: J. Wiesiołowski, Diariusz studencki burmistrza Goskiego, KMP 1/1999 oraz H. Barycz, “Goski Kasper”, Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Wrocław – Warszawa 1959-1960, fot: Tomasz Dolabella, Bitwa pod Lepanto, Obraz został namalowany dla poznańskich Dominikanów, od kilkudziesięciu lat eksponowanym jest na Wawelu (jako depozyt Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu)]

1767 W mieście narastała wrzawa, ponieważ wczorajszej nocy, jeszcze w dniu 6 [października], około godziny ósmej wieczór, przy świetle księżyca, nad kościołem Św. Marcina ukazał się na niebie pewien znak.

Mianowicie widoczny był wizerunek Ukrzyżowanego Pana, przewrócona szubienica, sierp i bicz, które potem liczni ludzie mieszkający poza murami miasta ujrzeli zawieszone nad kościołem Bożego Ciała, co trwało przez dosyć długi czas, w blasku ognia.

[Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005]

1877 W Poznaniu zmarła Bibianna Moraczewska, pisarka, działaczka społeczna i niepodległościowa.

Siostra Jędrzeja Moraczewskiego, z którym, po zamieszkaniu w Poznaniu, prowadziła salon literacko-intelektualny. Związana z Przeglądem Naukowym Edwarda Dembowskiego. Była zaangażowana w działalność Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, w kultywowanie polskości w Wielkim Księstwie Poznańskim. Była autorką dwóch podręczników historii Polski (1850 i 1852). Jest pochowana na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.

Obdarzona niepospolitą urodą – jasna blondynka o „porcelanowej” cerze – nigdy nie wyszła za mąż, a od roku 1842 aż do śmierci Jędrzeja w lutym 1855 mieszkała razem z nim w będącej ich własnością kamienicy przy ulicy Berlińskiej 32 (obecnie 27 Grudnia) w Poznaniu, prowadząc mu gospodarstwo i przyjmując licznych gości, wśród których nie brakowało najznamienitszych intelektualistów.

Bywała tu również w okresie swego pobytu w Poznańskiem Narcyza Żmichowska, z którą Bibiannę połączyła głęboka, choć nie zawsze bezkonfliktowa przyjaźń.

Bibianna często uważana była za apodyktyczną z niezachwianą wiarą w słuszność własnych sądów. Cechy te, choć może czasem przykre dla otoczenia, niewątpliwie musiały przydawać się w bardzo ważnej dziedzinie jej życia, jaką była działalność konspiracyjna.

Zdawała się być do niej wprost stworzona – zuchwała w obcowaniu z władzami pruskimi, bez strachu przemycająca do Królestwa Polskiego bibułę i magazynująca we własnym mieszkaniu tysiące egzemplarzy wydawnictw emigracyjnych.

Bibianna Moraczewska zadebiutowała na łamach poznańskiego „Dziennika Domowego” na początku roku 1840 jako autorka powiastki pt. „Taka była wola Boża”, a w latach następnych ogłosiła tamże pewną liczbę opowiadań obyczajowo-historycznych, spośród których wyróżniły się, przedrukowane w postaci książkowej, Przygody z życia gen. Madalińskiego (1850) oraz Ojciec Cyryl profosem (w dziele zbiorowym Pięć opowieści, 1844).

Po śmierci Jędrzeja Moraczewskiego, która była dla niej wielkim ciosem i niepowetowaną stratą, Bibianna sprzedała ich wspólną kamienicę i zamieszkała w sąsiedztwie kościoła św. Marcina. W okresie powstania styczniowego należała do utworzonego przez Emilię Sczaniecką Komitetu Niewiast Wielkopolskich, którego członkinie niosły pomoc sanitarną i medyczną rannym powstańcom. W ostatnich dekadach życia zaangażowała się w działalność na niwie oświatowej, organizując i czynnie wspierając Towarzystwo Pomocy Naukowej dla dziewcząt.

Na podstawie: Wielkopolski Słownik Pisarek, http://pisarki.wikia.com/

1904 Urodził się Jan Wojciechowski, piłkarz, pomocnik. Był ligowym piłkarzem Warty Poznań.

W jej barwach w 1929 został mistrzem Polski. W reprezentacji Polski oficjalnie debiutował w rozegranym 27 października 1928 spotkaniu z Czechosłowacją, drugi i ostatni raz zagrał w 1930 roku. Brał także udział w trzech meczach – po jednym w 1926, 1928 i 1929 – dziś znajdujących się na liście spotkań nieoficjalnych. Zmarł 2 maja 1986.

1939 W Poznaniu w Forcie VII zaczął funkcjonować obóz karno – śledczy.

1943 Otwarcie nowego cmentarza centralnego na Głównej (Miłostowie) w Poznaniu.

1954 Trzy odrębnie dotąd egzystujące wsie: Luboń, Lasek i Żabikowo na mocy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej otrzymały prawa miejskie i zostały miastem, noszącym wspólną nazwę “Luboń”. [Dr Izabella Szczepaniak, referat wygłoszony podczas jubileuszowej sesji Rady Miasta 7. 10. 2004 r., http://www.echolubonia.pl/historia_lokalna/jak_lubon_stal.html]

1958 Sąd Powiatowy dla m. Poznania dokonał rejestracji Młodzieżowej Spółdzielni Mieszkaniowej “Osiedle Młodych”

1958 Zmarła Ludwika Izabela Dobrzyńska-Rybicka, filozofka, długoletnia dyrektorka Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, jako pierwsza kobieta w Poznaniu uzyskała tytuł profesora.

Była uczennicą szkół średnich w Poznaniu (szkoła żeńska Anny Danysz) i Lwowie (Zakład Wychowawczo-Naukowy Wiktorii Niedziałkowskiej). W 1887 roku zdała egzamin nauczycielski i rozpoczęła prywatne nauczanie w Poznaniu i Kaliszu. Była autorską sztuk scenicznych i licznych recenzji teatralnych.

Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, znana i ceniona ze względu na swą działalność społeczną i naukową, pozostała w pamięci wielu poznaniaków. Paulina Cegielska (1871-1969), bratanica Marcelego Mottego, należąca do tego samego pokolenia Wielkopolanek – działaczek społecznych, w swym pamiętniku utrwaliła sugestywny portret Pani profesor:

Z Lunią Dobrzyńską łączy mnie bardzo dawna znajomość. Już nasze matki były koleżankami w szkole babki Poplińskiej. Starsza moja siostra, [Irena] Ciświcka, kolegowała z Lunią u ciotek Danyszówien, ja zaś zaprzyjaźniłam się bardzo z młodszą Dobrzyńską, Heleną, która wstąpiła do klasztoru sacre Coeur we Lwowie i tam umarła niedługo po pierwszej wojnie światowej. Pisać o dr Dobrzyńskiej, a nie podkreślić jej wyjątkowej osobowości, byłoby nietaktem i błędem. Każdy, kto się do niej zbliżał, podziwiać w niej musiał wysokiej klasy inteligencję, oryginalne ujęcie pojęć, samoistny sąd i gruntownąocenę każdego zagadnienia. Przy tym nadzwyczajny wdzięk i urok, który wzbudzała promiennością swego usposobienia, uroda i walory towarzyskie zyskiwały jej i zyskująserca wszystkich i podziw. Dziś to już osoba sędziwa, bliższa Bogu niż ludziom, która zachowała jednak przebłyski swej indywidualności [Paulina Cegielska: Z moich wspomnień. Przechadzki po mieście, Poznań Wydawnictwo Miejskie 1997, s. 189].

Źródło: opracowanie Alicji Przybyszewskiej, Wielkopolski Słownik Pisarek, http://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwika_Dobrzy%C5%84ska-Rybicka, fot. materiały PTPN, TD

1965 Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle Młodych” w Poznaniu powierzono budowę i eksploatację osiedli mieszkaniowych na Ratajach w dzielnicy Nowe Miasto. W tym celu latem tego roku na terenie pomiędzy obecnymi osiedlami: Powstań Narodowych, Bohaterów II Wojny Światowej, Rzeczypospolitej, Polan i Stare Żegrze, przy ul. Chyżańskiej, Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2 rozpoczęło budowę Wytwórni Prefabrykatów Wielkowymiarowych – Ratajskiej Fabryki Domów. To właśnie w tym miejscu produkowane były elementy konstrukcyjne używane do modułowej budowy bloków mieszkalnych – ratajskie wielkie płyty. [źródło: post SM na facebooku, fot. Zdzisław Nowicki, Cyryl SM Osiedle Młodych]

1978 W związku z przebudową skrzyżowania przy pomniku Powstańców Wielkopolskich, rozpoczęto rozbiórkę zabytkowego magazynu przy ul. Towarowej 1.

Przebudowa ul. Towarowej  i budowa przejścia podziemnego przy Dworcu PKS  1979 r, fot: Cyryl

Dworzec PKS 1960-65 Foto: fotopolska.eu

2004 Zmarł Przemysław Bystrzycki, poznański pisarz i żołnierz AK, skoczek – cichociemny. Honorowy obywatel Miasta Poznania.

Bystrzycki został w kwietniu roku 1940 wraz z matką, babką i trzema siostrami wywieziony do Kazachstanu, do niewolniczej pracy w kołchozie. Wcześniej jego ojciec, Tadeusz Bystrzycki, został aresztowany przez NKWD, a w kilka dni później zamordowany.

Za podjętą z kolegą nieudaną próbę ucieczki został skazany na 10 lat łagrów. Na mocy układu Sikorski-Majski został zwolniony z więzienia w kwietniu 1941 r., w listopadzie zgłosił się do punktu werbunkowego Armii Polskiej.  W sierpniu 1942 dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie zdał małą maturę w szkockim Dunalastair House. Zgłosił się na ochotnika do udziału w pracy wojskowej. Po przeszkoleniu w łączności radiowej oraz tzw. szybkiej radiotelegrafii był radiotelefonistą we Włoszech.

Bystrzycki, jako cichociemny, powrócił do kraju w listopadzie 1944 roku. Wykonał wówczas skok na placówkę odbiorczą “Wilga”, położoną pod Mogielnicą k. Szczawa. W 1. Pułku Strzelców Podhalańskich utrzymywał stałą łączność z bazą we Włoszech i Anglii. Trwała ona nieprzerwanie także po wkroczeniu Sowietów do kraju w sierpniu 1945 roku.

Po przybyciu do Krakowa, został zadenuncjowany, aresztowany przez UB. Otrzymał karę sześciu lat więzienia, którą w wyniku amnestii zmniejszono do jednego roku.

Po opuszczeniu więzienia wyjechał do Poznania. Tutaj zdał maturę oraz ukończył w 1951 roku Wydział Prawno-Ekonomicznym UAM z tytułem magistra filozofii w zakresie socjologii. Studiował również języki obcych, przebywając na uniwersytecie we włoskiej Perugii w 1976 roku.

Od czasu osiedlenia się w Poznaniu Przemysław Bystrzycki angażował się w liczne działania. Był m.in. współorganizatorem Koła Młodych w Poznańskim Oddziale Związku Literatów Polskich (lata 1951-1954), redaktorem almanachu Poznań – dzieje, ludzie, kultura (rok 1953), współzałożycielem i redaktorem miesięcznika “Nurt”(1964), wiceprezesem Poznańskiego Oddziału ZLP, członkiem polskiego Pen Clubu. Bystrzycki piastował również stanowisko wiceprezesa Stowarzyszenia im. Brandstaettera oraz wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Raczyńskich.

Autor 21 książek, z których ostatnia nosiła tytuł “Jabłko Sodomy”. Uchwałę o przyznaniu Przemysławowi Bystrzyckiemu Honorowego Obywatelstwa Miasta Poznania podjęto 10 czerwca 2003 roku. Został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan. (źródła: poznan.wikia.com, poznan.pl, fot. Biblioteka Raczyńskich]

ZDARZYŁO SIĘ 7 PAŹDZIERNIKA

1477 Założony został Uniwersytet w Uppsali – najstarsza uczelnia w Szwecji i w krajach skandynawskich.

1571 Wielka bitwa morska pod Lepanto. Flota Św. Ligii (Hiszpania, Wenecja i państwo papieskie) zniszczyła flotę turecką. Była to ostatnia wielka bitwa okrętów żaglowo – wiosłowych.

1806 Angielski wynalazca Ralph Wedgwood opatentował kalkę.

1885 Urodził się Niels Henrik Bohr, fizyk duński. Był jednym z twórców teorii kwantów, laureatem Nagrody Nobla w 1922 r. za opracowanie struktury jądra atomowego. (zm. 18.11.1962).

1911 W Warszawie przy ul. Krochmalnej otwarto założony przez Janusza Korczaka “Dom Sierot” (zlikwidowany przez hitlerowców 5.VIII.1942 roku).

1913 W zakładach Forda zamontowano pierwszą na świecie taśmę montażową.

1918 W obliczu oczywistej klęski państw centralnych w I wojnie światowej Rada Regencyjna rozwiązała namiastki sejmu w Królestwie Rady Stanu i wystąpiła z orędziem do narodu pod hasłem utworzenia niepodległego państwa polskiego.

1919 Utworzono KLM, Netherlands Airlines, najstarsze linie lotnicze.

1920 Uniwersytet Oksfordzki po raz pierwszy przyznał kobiecie stopień naukowy, równoważny stopniom otrzymywanym przez mężczyzn.

1928 Halje Selasje, dotychczasowy regent Etiopii przyjął tytuł negusa czyli Króla Królów, Lwa Zdobywcy i Wybrańca Bogów.

1942 Saperzy Armii Krajowej wysadzili w ramach akcji „Wieniec” tory kolejowe wokół Warszawy.

1943 W łagrze w miejscowości Kotołas (obwód archangielski) zmarł Eugeniusz Bodo, właść. Eugeniusz Bogdan Junod – aktor, reżyser, piosenkarz, gwiazdor sceny i ekranu lat 30, reżyser. Wystąpił w ponad 30 filmach. Był tancerzem i wykonawcą piosenek, które śpiewała cała Polska: “Baby, ach te baby”, “Już taki jestem zimny drań”, “Umówiłem się z nią na dziewiątą”, “Sex appeal”, “Zakochany złodziej”.

1944 Na mocy dekretu PKWN o utworzeniu Państwowego Urzędu Repatriacyjnego powołano Milicję Obywatelską, podlegającą resortowi bezpieczeństwa.

1950 Wojska chińskie wkroczyły do Tybetu.

1951 W Polsce rozpoczęto rejestrację analfabetów.

1952 Urodził się Władimir Putin, oficer KGB, szef Federacyjnej Służby Bezpieczeństwa, premier od 1999, później prezydent Rosji.

1964 Na deskach teatralnych zadebiutowała Anna Seniuk, aktorka (“Czterdziestolatek”, “Panny z Wilka”, “Konopielka”).

1964 W Londynie urodziła się Sam Brown, wokalistka, kompozytorka i producentka nagrań. Popularność zdobyła albumem „Stop!” (1988). Jej ojcem jest popularny w latach 60. Joe Brown zaś matka należała do grupy Vernon Girls.

1964 Polska: Uchwała KERM w sprawie społecznej kontroli placówek handlowych i usługowych.

1967 Urodziła się Toni Braxton, wokalistka amerykańska R&B, która debiutowała w 1993 roku krążkiem „Toni Braxton”. Z płyty pochodziły przeboje „Another Sad Love Song” oraz „Breathe Again”. Najwiekszy rozgłos artystka uzyskała dzięki singlowi „Un-Break My Heart” z drugiego krążka „Secrets”, który w 1996 roku dotarł na top amerykańskiej listy przebojów. w

1968 Urodził się Tom E. Yorke, wokalista i gitarzysta brytyjskiej grupy Radiohead.
Radiohead to jedna z najważniejszych rockowych formacji lat 90-tych z Wysp Brytyjskich debiutowała w 1993 roku albumem „Pablo Honey”, z którego pochodził wielki przebój „Creep”. Światowy rozgłos Radiohead uzyskali dzięki wydanej w 1997 roku płycie „OK Computer”. Po niej nastąpiły dwa kolejne krążki: „Kid A” w 2000 roku oraz „Amnesiac” w 2001. Grupa Radiohead wystąpiła na poznańskiej Cytadeli 25 sierpnia 2009 w ramach cyklu POZNAŃ DLA ZIEMI.

1986 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “When I Think Of You” Janet Jackson.

1991 Proklamowanie niepodległości przez Słowenię.

1999 Beata Maksymow po raz drugi w swojej karierze zdobyła tytuł mistrzyni świata w judo.
W Birmingham stanęła na najwyższym stopniu podium w wadze ponad 78 kg. Poprzedni tytuł zdobyła w 1993 roku w Hamilton w kategorii open.

1999 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „Heartbreaker” – Mariah Carey; US Top Album: “Human Clay” – Creed.

Osoby urodzone 7 października mają dużą wiedzę ogólną.

W swoim otoczeniu często uchodzą za żywe encyklopedie, w czym pomocna im jest dobra pamięć. Są dość wyidealizowani i niemal zawsze wierni swoim przekonaniom. Najlepiej czują się w pracach, gdzie nie jest potrzebny ścisły nadzór. Są wrażliwi na nieszczęścia innych i dumni ze swoich zalet umysłowych. W swoim gronie bywają lubiani głównie ze względu na duże poczucie humoru i życzliwość. Powinni być mniej podatni na wpływy innych.

Imieniny obchodzą; Maria, Marek, Mirella, Sergiusz, Amalia

Maria, imię występujące w wielu językach, w hebrajskim, aramejskim znaczy umiłowana przez Jahwe, przez Boga, napawająca miłością.

Imię znane ze Starego i Nowego Testamentu, otaczane szczególną czcią w chrześcijaństwie, zwłaszcza od czasu, kiedy sobór efeski w 431 roku uroczyście ogłosił, że Maria jest nie tylko matką Chrystusa, lecz też Bogurodzicą, Matką Boską. Od tej pory zaczął się usankcjonowany oficjalnie kult maryjny w chrześcijaństwie, powstawały kościoły ku jej czci, rozwijała się sztuka sakralna. Imienia tego początkowo unikano w Polsce ze względu na kult religijny, potem jedno z najpopularniejszych imion.
Inne formy imienia Maria to; Marianna, Marzena, Mariola, Marietta, Maryna.

Panie noszące to imię są bardzo odpowiedzialne, opiekuńcze i wrażliwe. Rzadko wybiegają myślami w przyszłość, są bardzo praktyczne. Zawsze dotrzymują słowa i wypełniają dane obietnice. Dbają o dom i rodzinę. Przejawiają zdolności manualne, lubią ręczne robótki domowe jak haftowanie, szydełkowanie czy robienie na drutach. Mają dobry słuch i zdolności muzyczne. Kochają życie na łonie natury i podróże w towarzystwie bliskich. Lubią polne kwiaty. Kolorem dla Marii jest niebieski, a zwierzęciem – sroka.

Marek. To jedno z niewielu imion znanych w Rzymie od czasów archaicznych, pochodzi z języka łacińskiego od imienia boga wojny Marsa.

Odpowiedniki obcojęzyczne: łac. Marcus, fr. Marc, ang. Mark, hiszp. Marcos, niem. Markus, wł. Marco
Marek jest twórczą indywidualnością, kocha sztuki piękne, mógłby odnosić sukcesy literackie. Jeśli nie poświęci się tej dziedzinie, to odniesie powodzenie w naukach matematycznych. Jest skryty, lojalny i pracowity. Pewny siebie – zawsze cało wychodzi z rozmaitych opresji. Lubi wolność myśli i swobodę działania.

Mirela jest zdrobnieniem imienia Mirabela, które w języku włoskim tłumaczy się jako “wspaniała, cudowna”. Mirela jest kobietą o ogromnym wdzięku, czasem kapryśną. Lubi wygody, szybko podejmuje decyzje, modnie się nosi. Lubi wydawać pieniądze.

Amalia lub Amelia jest imieniem pochodzenia germańskiego, tłumaczonym jako: “dzielna
obrończyni”. Kobiety o tym imieniu są zaradne i pracowite, chętnie pomagają innym. Mają szerokie zainteresowania i są ciekawe świata. W ocenach i poglądach przejawiają skłonność do przesady.